İkiyə bölünmüş Vikont

Türklərlə Avstriyalılıar arasında döyüşdə yaralanaraq ikiyə bölünən bir vikontun başına gələnlər oxucuya (dinləyiciyə) bacısı oğlunun dilindən çatdırılır. Bundan sonra vətəninə yarımçıq qayıdan vikont sadəcə şər əməllər törədir və qarşısına çıxan hər şeyi yarıya bölür.

– Var olan hər şey beləcə ortadan bölünə bilsəydi, – qayalara düzdüyü və hələ də çırpınan yarım səkkizayaqlıları cahil bütövlüyündən sıyrılıb qurtulardı. Bütövkən mənim üçün hər şey təbii, qarışıq, hava kimi məntiqsiz idi; hət şeyi gördüyümü düşünürdüm, halbuki bu, sadəcə görüntü imiş. Sən də bir gün özünün yarısı olarsan, olmağını diləyirəm, övladım… Öz dünyanın yarısını itərəcəksən, amma yerdə qalan hissə min dəfə daha dərin, daha dəyərli olacaq. O vaxt sən də hər şeyin özün kimi bölünməsini, parçalanmasını arzulayacaqsan, çünki gözəllik də, elm də, ədalət də ancaq parçalara bölünmüş olanda vardır.

Lakin aradan çox keçmir ki, onun ikinci yarısı, xeyirxah tərəfi də vətənə qayıdır və yalnız xeyirxah əməllərlə insanların qarşısına çıxır. Bəzən isə özü də bilmədən doğru bildiyi əməllərlə insanlara zərər verir. Bununla da insanlar vikontun iki ayrı hissəsindən fərqli şəkillərdə zərər görürlər.