Kitabı oku: «Еңлік – Кебек», sayfa 3

 
«Анық Кебек сен болсаң, арызым бар,
Бір айтармын», – деді де салды жауып.
 
 
Кебек батыр жатқан соң төсекке кеп,
Қыз мінезін ішінен қылады есеп:
«Танымаған қонаққа сыр білдірген
Көрсеқызар, жеңсікқой ұрғашы-ау», – деп.
 
 
Түн ортасы ауғанда шал да жатты,
Қорылдап қатты ұйқыға əбден батты.
Үйдегілер теп-тегіс ұйықтаған соң,
Кебекті келді-дағы қыз оятты:
 
 
«Ей, батыр, сен жатырсың ұйқың қанбай,
Мен жүрген бір сорлымын бағым жанбай.
Көрінгенге көз сүзген көрсеқызар,
Əдепсіз қыз дейсің ғой əлдеқандай.
 
 
Өз əлімше сынадым мен де сені,
Сен қалай деп ойладың, айтшы, мені?
Қыздан сорлы бола ма бұл жалғанда,
Кез болмаса өзінің сүйер теңі?
 
 
Атым – Еңлік, мына шал – менің əкем,
Малы көп, бірақ еркек баладан кем.
Жасында бұл да өзіңдей батыр еді,
Қор болып, осы күнде əркімге жем.
 
 
Нағашым – байжігітте ер Қабанбай,
Шешемді де берген жоқ бай таба алмай.
Ес білмейтін ескіге кез болыппын,
Жайды білер жақсыға қосақталмай.
 
 
Мені де кедей емес, байға берген,
Күйеуім өткен жазда ұрын келген.
Қасына жатпақ түгіл жуымадым,
Білген соң шіріктігін келген жерден.
 
 
Нышаны жоқ бет-аузында сақал, мұрттан,
Бұрын да естуші едім жайын сырттан.
Түн болса ұйқыдан бас көтермейді,
Күндіз асық іздейді ескі жұрттан.
 
 
Бетіне тумай тұрып түскен əжім,
Күңге де есіктегі қылды тəжім.
Кер кеткен кеселдіге душар болдым,
Осыдан құтыларлық бар ма лажым?
 
 
Оң қолының бармағы тағы шолақ,
Бармақсыз қол ұстауға қандай олақ.
Мен сорлы емей, кім сорлы, ойла, батыр,
Күйеуімнің болған соң жайы сол-ақ.
 
 
Көп жігіт жүр сыртымнан қылып кеңес,
Мен ұнасам, «алмаймын сені» демес.
Солардың біреуімен кетер едім,
Байқаймын, бəрі менің теңім емес.
 
 
Көрсеқызар, лап бергіш əр елде көп,
Атын атап не керек пəленше деп.
Аз күндік əзіл іздеп жүргенім жоқ,
Өнімсіз іс болмайды өмірге сеп.
 
 
Бүгін мұнда кез болдың Құдай айдап,
Атыңды естіп жүруші ем сырттан сайлап.
Тасыр болса, талғамай тап берер деп,
Түні бойы сынадым сізді абайлап.
 
 
Мен татысам, жігітсің маған татыр,
Міне, осындай ішімде қайғым жатыр.
Ойнас емес, өмірлік жолдасым деп,
Беремісің уəде, Кебек батыр?»
 
 
Кебек мұны есітіп көп ойлады,
Асықпай біраз ғана еп ойлады.
«Түні бойы қыз мені сынапты ғой,
Мен де мұны сынайын деп ойлады»:
 
 
«Ей, Еңлік! Сөзің рас, нандым саған,
Бəрін ұқтым, жерім жоқ байқамаған.
Артқы өмірді əзір біз қоя тұрып,
Ойнап-күлсек қайтеді біраз заман?
 
 
Қаза келсе малдыдан мал таймай ма,
Ажал жетсе батырдан жан таймай ма.
Азар болса, күйеуің жастау шығар,
Жарлы байып, жас өсіп қартаймай ма?
 
 
Жас түзеліп, түрленіп ержетпей ме,
Бойындағы балалық бір кетпей ме,
Асыққандық емес пе мына сөзің,
Жақсы əйел жаман ерді түзетпей ме?
 
 
Талпынғанмен тағдырды бұра ала ма,
Құдай қоспай, басымыз құрала ма.
Аз күн қызық көрелік онан-дағы,
Бұл дəурен бір қалыпты тұра ала ма?
 
 
Еңлік айтты: «Таң қалдым бұл сөзіңе,
Ұқсамайды түндегі мінезіңе.
Егерде біреу айтса ұнар ма едің,
Талап қылма, талпынба деп өзіңе.
 
 
Рас, Құдай жазбаса бітпес жұмыс,
Сүйтсе де бізге міндет – талап пен іс.
Əрекетсіз отырмақ дұрыс болса,
Неге берген аяқ-қол, тіл менен тіс?
 
 
Күйеуімнің жүрген жоқ жасы жетпей,
Ынжықтық қайтушы еді тентіретпей.
Ақыл салып бармағын сау қылуға
Пендеде күш бола ма құдіреттей.
 
 
Талап қылмай бола ма құтылуға,
Оттан қашып кірсем де терең суға.
Пəледен машайық та қашқан жоқ па,
Қайтіп разы болайын берген уға?
 
 
Тобықты неге келді мұнда көшіп,
Мұғаджардан Шыңғысты көзі тесіп.
Қара қазан, сары бала қамын ойлап,
Келді ғой «жайлы қоныс табам» десіп.
 
 
Бір құдай жер жүзіне шашқан несіп,
Барша жан жүрген жоқ па теріп жесіп.
Аз күндік арам жүріс аужал емес,
Бермесең уағадаңды мүлде кесіп.
 
 
Өйтіп уағда бермесең, əуре етпе,
Тең көрмесең телміртіп, тентіретпе!
Қайда барсаң обалым жібермейді,
Бірақ осы сөзімді ұмытып кетпе!»
 
 
Қалай айла қылса да бір қоймады,
Жал айтқан жауабына қыз тоймады.
Еңліктің бұл жауабын есіткен соң,
Кебек батыр тағы бір ой ойлады:
 
 
«Ей, Еңлік! Айтқан сөзің – сөздің шыны,
Сөйтсе де бір сөзім бар, тыңда мұны.
Соғысқа сылтау таппай отырғанда,
Бүлдірмелік Матай мен Тобықтыны.
 
 
Онсыз-дағы біріне-бірі қырын,
«Ала ғой» деп береді кім жесірін.
Адам түгіл мал үшін ел шабады,
Қыз болсаң да білесің елдің түрін.
 
 
Мен сені алып жөнелсем осы түнде,
Жиылмай ма бар Матай жалғыз күнде?