Master və Marqarita

Master və Marqarita (rus. Ма́стер и Маргари́та) – Mixail Bulqakov tərəfindən yazılmış, iblisin ateist Sovetlər birliyinə səfərindən bəhs edən roman. Bir çox tədqiqatçılar əsəri XX əsrin ən böyük romanlarından biri kimi dəyərləndirir və SSRİ-də azadlıqların boğulmasına qarşı yazılmış ən güclü satiralardan olduğunu qeyd edirlər.

M. A. Bulqakov XX əsrin əvvəllərində «„Caynaqlı mühəndis“» adlı roman yazmağı düşünsə də, həmin əsəri az sonra «„Master və Marqarita“» adlandırır. Bu roman Bulqakovun sonuncu kitabı olur.

"Master və Marqarita" əsərinin sanki özünün sonuncu əsəri olacağını duyan yazıçı onun hər səhifəsinə tükənməz fantaziyasını, başlıca fikir və ideyalarını, bir sözlə, bütün varlığını hopdurmağa çalışmışdır. Əsas məna daşıyıcısı mif olan və «„roman içində roman“» prinsipinin gözlənildiyi bu əsərdə mif (əslində, din tarixindən götürülmüş hadisə) süjeti müasir zaman fəsilləri ilə paralel inkişaf edir. «„Master və Marqarita“»da simvolik obrazlardan olan fırtına motivi bütünlüklə romanı əhatə edir və getdikcə artaraq qarşıdakı dünya dəhşətindən xəbər verir.

Bulqakov romanı 1928–ci ildə yazmağa başlamışdır. Belə bir mövzuda əsərin SSRİ–də uğur qazanmasının mümkünsüzlüyünü anlayan və uğurlu gələcəyə ümid etməyən yazıçı romanın ilk əlyazmasını 1930–cu ildə yandırmışdır.[1] 1931–ci ildə isə yenidən həmin mövzu üzərində işləməyə başlamışdır. 1935–ci ildə Bulqakov ABŞ–ın SSRİ–dəki səfirinin iqamətgahı olan «„Spaso Evi“»nə getmiş və səfir Uilyam Byulit yazıçını roman üzərində işlərini tamamlamağa həvəsləndirmişdir.[2] Əsərin son versiyasının bütün xəttlərini özündə birləşdirən ikinci layihə 1936–cı ildə tamamlanmışdır. Üçüncü layihə isə 1937–ci ildə yekunlaşdırılmışdır.