Cao Xueqin

Cao Xueqin (1715 ya da 1724 – 1763 ya da 1764) Qing Hanedanı dönemi Çinli yazar. Çincenin dört büyük klâsik romanından biri sayılan Kızıl Köşkün Rüyası'nın yazarıdır. Doğduğunda adı Cao Zhan ve erginlik adı da Mengruan'dır («Ruan hakkında rüyâ» ya da «Ruan'ın rüyâsı» anlamına gelir).

Ailesi

Cao, 1610'ların sonlarına doğru Mançu krallığına kul (booi aha) olmak üzere zorlanmış olan Han Ulusu'nun bir klanına mensup olarak doğmuştur. Ataları, Sekiz Sancak içinde yer alan Beyaz Sancak Birliklerinde askerî hizmetleriyle kendilerini göstermiş ve resmî görevlerde bulunmuşlardır.

İmparator Kangxi'nin idaresi sırasında klanın prestiji ve gücü arttı. Cao'nun büyükbabası Cao Yin İmparator Kangxi'nin çocukken oyun arkadaşı iken Cao Yin'in annesi Lady Sun (孫氏) Kangxi'nin sütannesiydi. Tahta geçtikten iki yıl sonra Kangxi, Cao'nun büyük büyükbabası Cao Xi'yi İmparatorluk Dokumaları Sorumlusu olarak atamış ve aile Jiangnin'e taşınmıştır.

Cao Xi'nin 1684 yılında ölmesinin ardından, Kangxi'nin sırdaşı olan Cao Yin babasının görevini devraldı. Döneminin önde gelen münevverlerinden biri olan Cao Yin aynı zamanda çok hevesli bir kitap kolleksiyoncusuydu. 18. yüzyılın başlarında Cao klanı çok zengin ve etkili bir konuma gelmiştir. Öyle ki İmparator Kangxi'nin güneye Nankin bölgesine yaptığı altı ayrı gezinin dördünde imparatora ev sahipliği yapmışlardır.

Cao Yin'in 1712 yılında ölmesinden sonra hâlâ tahtta olan Kangxi resmî görevi Cao Yin'in tek oğlu olan Cao Yong'a verdi. Cao Yong 1715 yılında öldü. Kangxi ailenin baba soyundan gelen yeğeni Cao Fu'yu evlat edinerek Cao Yin'in öldükten sonra evladı olarak kabul etmesine izin vermiş ve onu bu göreve getirmiştir. Dolayısıyla klan İmparatorluk Dokumaları Sorumluluğunu üç nesil boyunca Jiangning'de elinde tutmuştur.

Ailenin talihi Kangxi'nin ölümüne ve Yongzheng'in tahta çıkışına kadar sürdü. İmparator Yongzheng aileye ciddi bir şekilde saldırdı ve Cao Fu'yu hapse atarak tüm mal varlıklarına el koydu. Bunun nedeninin ekonomik olarak doğru idare edilememesi olduğudur ancak imparatorun politik nedenlerle de hareket ettiğine inananlar bulunmaktadır. Cao Fu bir yıl sonra hapisten çıktığında tamamen yoksul duruma düşmüş olan naile Pekin'e taşınmak zorunda kaldı. O zamanlar küçük bir çocuk olan Cao Xueqin ailesiyle birlikte yoksulluk içinde yaşamaktaydı.

Yaşamı

Cao'nun çocukluğu ve erişkinliği hakkında hemen hemen hiçbir kayıt günümüze kadar erişmemiştir. Araştırmacılar Cao'nun tam doğum yılı hakkında hâlâ tartışmaktadır. Öldüğü sıralarda kırk ile elli yaş arasında olduğu bilinmektedir. Cao ya Cao Fu'nun ya da Cao Yong'un oğludur. Cao Yong'un tek oğlunun o öldükten sonra 1715'te doğduğu bilinmektedir ve bazı araştırmacılar bu çocuğun Cao Xueqin olduğuna inanmaktadır.

Cao hakkında bilinenlerin çoğu çağdaşlarının ve arkadaşlarının anlattıklarından kalmadır. Cao Pekin'in batı civarındaki mahallelere yerleşmiş ve ömrünün geri kalanını yoksulluk içinde tablolarını satarak geçirmiştir. Cao'nun müzmin olarak içki içtiği kaydedilmiştir. Arkadaşları ve tanıdıkları Cao'dan zeki, çok yetenekli ve on yılı aşkın sürece Kızıl Köşkün Rüyası olduğu sanılan eseri üzerinde durup dinlenmeksizin çalışan biri olarak söz ederler. Özellikle kayalıkları ve taşları tasvir eden resimleri ile Li He'nin eserlerine benzettikleri şiirlerinin özgünlüğü arkadaşları tarafından övülmüştür. Cao 1763-1764 yılları arasında öldüğünde eserini tamamlanmaya yakın bir şekilde bırakmıştır. İlk taslağı tamamlanmıştı ancak el yazmasının bazı sayfaları arkadaşlar ya da akrabalar tarafından okunmak üzere ödünç alındıktan sonra kaybolmuştur. Cao'nun bir oğlu kendisinden önce ölmüş ancak karısı ondan sonra ölmüştür.

Cao öldükten sonra yaşamı bıyunca yazdığı eserle tanınmıştır. Yorumcu bir arkadaşının dediği gibi «kan ve gözyaşı» içinde yazılan roman şanlı şöhretli bir ailenin en iyi zamanlarının ve sonrasında gelen düşüşün hayat dolu canlandırmasıdır. Yakın aile ve arkadaşlarından oluşan küçük bir grup, oğlunun ölümü nedeniyle duyduğu üzüntüden 1763-1764 yıllarından Cao'nun aniden öldüğü sırada el yazmalarını temize çekiyordu. Cao'nun ölümünden kısa bir süre sonra bu eserin yaklaşık 80 bölümlük el yazmaları Pekin'de dolaşmaktaydı.

1791 yılında Cao'nun çalıştığı el yazmalarına ulaştığını iddia eden Cheng Weiyuan ve Gao E «tam tekmil» 120 bölümlük bir versiyonu basmışlardır. İlk baskı bu baskıdır ve bir yıl sonra daha çok düzeltme ile basılan baskı aynı zamanda en çok basılmış olan versiyondur. Modern araştırmacılar 1791 baskısında son 40 bölümün yazarının kim olduğunun bilinmediğini savunur.