Kitabı oku: «Amfibiya adam»

BİRİNCİ HİSSƏ

«DƏNİZ İBLİSİ»

Argentinanın bürkülü yanvar gecəsi idi. Qara səmada ulduzlar sayrışırdı. «Meduza» gəmisi lövbər atıb sakit dayanmışdı. Gəminin göyərtəsində yarıçılpaq mirvariaxtaranlar uzanmışdılar. Gərgin işdən sonra əldən düşmüş bu adamlar yuxuda ahıldayır, qışqırırdılar, bəlkə də, onlara tez-tez hücum edən köpəkbalıqları yuxularına girirdi.

Gecə növbəsində hindu Baltazar dayanmışdı. O, «Meduza» gəmisinin sahibi kapitan Pedro Zuritanın köməkçisi idi.

Baltazar cavanlığında məşhur molyusk ovçusu olmuşdu; suyun altında doxsan, hətta yüz saniyə qala bilirdi. Qocaldıqdan sonra mirvari axtarmaq peşəsindən əl çəkmişdi. Köpəkbalığının dişi Baltazarın sol ayağını eybəcər hala salmışdı. Buenos-Ayresdə balaca dükanı olan Baltazar mirvari, mərcan, balıqqulağı və dənizdə tapılan nadir şeylər alveri edirdi. Lakin sahildə darıxırdı. Buna görə də tez-tez molyusk ovuna gedirdi. Gəmi sahibləri onu yüksək qiymətləndirirdilər. La-Plata körfəzini, mirvari balıqqulaqları olan yerləri bu qoca hindudan yaxşı tanıyan yox idi.

Baltazar balaca çəlləyin üstündə əyləşib tələsmədən siqar çəkirdi. Onun göz qapaqları ağır-ağır enib-qalxırdı. O mürgüləyirdi. Lakin gözləri qapansa da, qulaqları səsdə idi.

Qəflətən okeanın uzaqlarından bir səs gəldi. Səs yaxınlıqda təkrar eşidildi. Baltazar gözlərini açdı. Sanki kimsə şeypur çalırdı, sonra gənc adam səsi gəldi: «A-a-a…» Bu nə paroxod fitinə, nə də boğulan adamın fəryadına oxşayırdı. Nə isə qeyri-adi, naməlum səs idi.

Baltazar ayağa qalxdı, göyərtənin qırağına gələrək okeanın səthinə diqqətlə baxdı. Heç nə görünmürdü. Sakitlik idi. Baltazar göyərtədə uzanmış hindunu ayağı ilə itələdi, o çömələrək qalxanda pıçıltı ilə dedi:

– Qışqırır. Deyəsən, odur.

Hindu diz üstə çöküb dinlədi:

– Eşitmirəm, – deyə pıçıltı ilə cavab verdi.

Birdən şeypur səsi və «A-a!..» qışqırığı yenə də sakitliyi pozdu.

Bu səsi eşidən hindu qamçı dəymiş pişik kimi əyildi:

– Hə, deyəsən, odur, – dedi.

Başqa ovçular da oyandılar. Onlar bir-birinə sıxılaraq gərgin halda qulaq asırdılar. Şeypur səsi və qışqırıq bir də eşidildi, sonra sakitlik çökdü.

– Odur…

– Dəniz iblisidir, – deyə balıqçılar pıçıldaşırdılar.

– Biz daha burada qala bilmərik!

– O, köpəkbalığından da qorxuludur!

– Xozeyini buraya çağırın.

Yalın ayaqların şappıltısı eşidildi. Xozeyin Pedro Zurita əsnəyə-əsnəyə, tüklü sinəsini qaşıya-qaşıya göyərtəyə çıxdı. Əynində yalnız kətan şalvar vardı; enli dəri kəmərindən revolver koburu asılmışdı. Zurita adamlara yaxınlaşdı. Fənər onun bürünc sifətini, alnına tökülən gur, qıvrım saçlarını, ucları yuxarı burulmuş qalın bığlarını və qısa çal saqqalını işıqlandırdı.

– Nə olub?

Hindular ağız-ağıza verib danışmağa başladılar.

– Biz onun… dəniz iblisinin səsini eşitdik.

– «A-a!» və şeypur səsi eşitdik! Yalnız dəniz iblisi bu cür səs çıxarır. Buradan tez çıxıb getmək lazımdır.

– Nağıl danışırsınız, – Pedro Zurita yenə də laqeydliklə çavab verdi.

Lakin hinduları yola gətirmək mümkün olmadı. Onlar həyəcanlanır və qışqıraraq hədələyirdilər ki, əgər Zurita lövbəri qaldırmasa, günü sabah sahilə çıxıb Buenos-Ayresə piyada yola düşəcəklər.

– Bu dəniz iblisini görüm sizinlə birlikdə lənətə gəlsin. Yaxşı, sübh tezdən lövbəri qaldırarıq, – kapitan deyinə-deyinə öz kayutuna getdi.

***

Dəniz iblisi barəsində əfsanələr gəzirdi. Dənizçilər onun haqqında pıçıltı ilə danışanda da qorxa-qorxa ətrafa baxırdılar. Qoca hindular deyirdilər ki, o, dəniz allahıdır, min ildə bir dəfə okeanın dərinliklərindən yuxarı qalxır ki, yer üzərində ədaləti bərpa eləsin. Katolik ruhanilər isə inandırmağa çalışırdılar ki, bu, dəniz iblisidir, əhali müqəddəs katolik kilsəsini yaddan çıxardığı üçün iblis adamların yanına gəlməyə başlamışdır.

Ağızdan-ağıza keçən şayiələr Buenos-Ayresə çatmışdı. Dəniz iblisi bir neçə həftə bulvar qəzetlərinin sevimli mövzusu olmuşdu. Əgər gəmilər, balıqçı qayıqları naməlum şəraitdə suda batırdısa, yaxud balıqçı torları cırılırdısa və ya yoxa çıxırdısa, dəniz iblisini təqsirləndirirdilər. Bir başqaları danışırdılar ki, iblis bəzən balıqçıların qayığına iri balıq atır və bir dəfə hətta suda boğulanı xilas etmişdir.

Hər şeydən təəccüblüsü bu idi ki, iblisin özünü görən olmamışdı, bu məxluqun görkəmini heç kəs təsvir edə bilmirdi. Bəziləri deyirdilər ki, iblisin buynuzu, keçi saqqalı, şir pəncələri və balıq quyruğu vardır. Bəziləri isə onu insan ayaqlı, nəhəng buynuzlu qurbağa şəklində təsvir edirdilər.

Balıqçıların çoxu dənizə çıxmaqdan qorxurdu. Ov azaldığına görə əhali balıqdan korluq çəkirdi. Belə olduqda yerli hökumət orqanları bu məsələni təhqiq etməyi qərara aldı. Polis nəfərləri motorlu qayıqlarla iki həftə La-Plata körfəzində dolaşdılar, lakin iblis ələ keçmədi. Polis idarəsi rəisi elan etdi ki, heç bir iblis yoxdur, bütün bunlar avam adamların uydurmasıdır, həmin adamlar həbs edilmişlər və lazımi cəza alacaqlar.

Bu, bir müddət kömək elədi. Lakin iblisin zarafatları davam edirdi.

Nəhayət, şübhələri yox etmək üçün okeanın içərilərinə elmi ekspedisiya göndərdilər. Qəzetlərdə dərc olunmuş hesabatda ekspedisiya üzvləri yazırdılar:

«Sahil qumsallığının bəzi yerlərində biz insan ayaqlarının ensiz, dar pəncələrinin ləpirini gördük. Ləpirlər dəniz tərəfdən gəlir və geri, dənizə tərəf qayıdırdı. Lakin sahilə qayıqla gələn adam da bu cür ləpir qoya bilər.

Kəsilmiş torlara baxdıq. Bu torlar iti kəsici alətlə kəsilmişdir. Ola bilər ki, torlar su altındakı iti qayalara, yaxud batmış gəmilərin dəmir parçalarına ilişib parçalanmışdır.

Şahidlərin dediklərinə görə, tufanın sahilə, sudan xeyli uzağa atdığı delfini gecə kimsə suya salmışdır. Məlumdur ki, delfinlər balıq ovlayarkən onları sahilə tərəf qovmaqla balıqçılara kömək edirlər. Balıqçılar da tez-tez delfinləri fəlakətdən qurtarırlar. Görünür, bu dəfə də balıqçılardan biri delfini sürüyüb dənizə salmışdır».

Lakin alimlərin susub danışmadıqları bir məsələ bu idi ki, sözügedən məxluq öz qəribə hərəkətlərini qısa vaxt ərzində, bir-birindən uzaq olan müxtəlif yerlərdə icra etmişdir. O ya misli görünməmiş sürətlə üzməyi bacarır, ya da onun üzmək üçün xüsusi mexanizmi vardır. Belə bir fərziyyə də irəli sürmək olardı ki, iblis tək deyil.

DELFİNİN ÜSTÜNDƏ

«Meduza»nın Buenos-Ayresə çatmasına iyirmi kilometr qalmışdı. Baltazarın məsləhətinə əməl edərək kiçik körfəzdə, qayalı sahil yanında lövbər saldılar.

Qayıqlar körfəzə dağılışdı. Adət üzrə hər qayıqda iki adam var idi; biri suya enir, digəri isə onu qaldırırdı. Sonra onlar bir-birini əvəz edirdilər.

Qayıqlardan biri sahilə lap yaxınlaşdı. Suya baş vuran hindu dənizin dibinə endi. Su çox ilıq və şəffaf idi, onun dibindəki hər daş aydın görünürdü. Sahilə yaxın yerdə dənizin dibindən mərcan kolları ucalırdı. Qızılı və gümüşü rəngə çalan kiçik balıqlar bu kollar arasında şütüyürdü.

Hindu balıqqulaqlarını belindəki qayışa bağlanmış kisəyə yığmağa başladı. O biri ovçu ipin digər ucundan yapışıb qayığın qırağından əyilərək suya baxırdı. Birdən suyun dibindəki yoldaşı ipdən yapışıb elə bərk dartdı ki, az qaldı onu suya salsın. Qayıq ləngər vurdu. Hindu yoldaşını tələsik qaldırdı və qayığa çıxmasına kömək etdi. Sudan çıxan ağzını geniş açaraq ağır-ağır nəfəs alırdı, gözləri bərəlmişdi. Rəngi elə qaçmışdı ki, tünd-bürüncü sifəti bozarmışdı.

– Köpəkbalığı? – deyə qayıqda qalan hindu soruşdu.

Lakin suya düşən heç nə deyə bilmədi, huşunu itirib qayığın dibinə yıxıldı.

Onu bu cür qorxudan nə ola bilərdi? Hindu əyilib suya baxmağa başladı. Bəli, orada, doğrudan da, nə isə baş vermişdi. Balaca balıqlar sualtı mərcan meşələrinin sıx kolluqları arasında gizlənməyə tələsirdi.

Qəflətən sualtı qayanın arxasından tünd-qırmızı tüstüyə oxşar bir şey görünməyə başladı. «Tüstü» yavaş-yavaş ətrafa dağılaraq suyu çəhrayı rəngə boyadı. Elə bu zaman nə isə tündrəngli bir şey göründü. Bu, köpəkbalığının cəsədi idi. Cəsəd yavaş-yavaş çevrildi və qaya arxasında gözdən itdi.

Hindu avarlardan yapışıb cəld «Meduza»ya sarı istiqamət götürdü.

Gəmidəki ovçular səbirsizliklə suya düşən hindunun izahatını gözləyirdilər. O özünə gəlib boğuq səslə dedi:

– Dəniz iblisini gördüm…

– Onu?.. Danış, tez ol, danış! – deyə ovçular səbirsizliklə qışqırdılar.

– Gördüm, köpəkbalığı yaxınlaşır. Düz mənə tərəf üzürdü. Ağzını açmışdı, az qalmışdı məni qapa. Gördüm ki, biri də üzür…

– Başqa köpəkbalığı?

– İblis!

– Necə idi? Başı vardımı?

– Başı? Hə, deyəsən, vardı, gözləri stəkan boyda idi.

– Pəncələri necə, vardı, ya yox?

– Qurbağa pəncələri kimi. Uzun, yaşıl, caynaqlı barmaqları, onların arasında isə pərdə vardı. Özü balıq pulu kimi parıldayırdı. Köpəkbalığına yaxınlaşıb pəncəsi ilə zərbə endirdi. Balığın qarnından qan fəvvarə vurdu…

– Ayaqları necədir? – ovçulardan biri soruşdu.

Hindu yadına salmağa çalışdı:

– Ayaqları? Ayaqları yerli-dibli yoxdur. Uzun quyruğu var. Quyruğunun axırında iki ilan gördüm.

Pedro Zurita ayaqqabılarını şappıldada-şappıldada göyərtədə gəzişir, söhbətə qulaq asırdı. Danışan adam qızışdıqca Pedro yəqin edirdi ki, bütün bunlar köpəkbalığından qorxuya düşən ovçunun uydurmasıdır.

«Bəlkə də, hamısı uydurma deyildir. Köpəkbalığının qarnını kimsə yırtmışdır: axı körfəzdə su çəhrayı olmuşdur. Lənət şeytana, qəribə əhvalatdır!»

Qəflətən qaya arxasından gələn şeypur səsi Zuritanı düşüncədən ayırdı. Bu səsi eşidən «Meduza»nın heyətini sanki ildırım vurdu. Bütün danışıqlar o saat kəsildi, sifətlər ağardı. Ovçular şeypur səsi gələn qayaya dəhşətlə baxırdılar.

Qayanın yaxınlığında, okeanın səthində delfin sürüsü oynaşırdı. Delfinlərdən biri sürüdən ayrıldı, şeypurun çağırış səsinə cavab verirmiş kimi bərkdən fınxırdı, qayaya tərəf sürətlə üzüb onun arxasında gözdən itdi. Gərgin intizarla dolu olan bir neçə an da keçdi. Birdən ovçular qayanın arxasından çıxan delfini gördülər. İblis onun kürəyində oturmuşdu. Bədheybətin bədəni insan bədəni idi, gözləri isə günəş şüaları altında avtomobil fənəri kimi parıldayırdı. Dərisi zərif mavi-gümüşü rəngə çalırdı, əlləri qurbağa əllərinə oxşayırdı, tünd-yaşıl idi. O, əlində burulmuş uzun balıqqulağı tutmuşdu. Balıqqulağını bir da çaldı, şən qəhqəhə ilə güldü və qəflətən təmiz ispan dilində qışqırdı:

– Tez ol, Lidinq, irəli! – deyə «iblis» əli ilə delfinin kürəyini şappıldatdı və böyürlərini ayaqları ilə mahmızladı. Delfin yaxşı at kimi sürətini artırdı.

Ovçular ixtiyarsız qışqırdılar.

Naməlum məxluq döndü, adamları görüb kərtənkələ cəldliyi ilə delfinin kürəyindən sürüşərək suyun təkinə endi.

Bütün bu qeyri-adi səhnə bir dəqiqədən artıq davam etmədi. Onu izləyən tamaşaçılar heyrətdən uzun zaman özlərinə gələ bilmədilər. Hindular diz üstə çökərək dəniz ilahından aman diləyirdilər. Zəncilər anbara enib küncə sıxılmışdılar.

Ov barədə düşünmək də olmazdı. Pedro və Baltazar çətinliklə heyəti sakitləşdirdilər. «Meduza» lövbərini qaldırıb şimala yönəldi.

ZURİTANIN UĞURSUZLUĞU

«Meduza»nın kapitanı olub-keçənləri götür-qoy etmək üçün öz kayutuna endi.

– Adam lap dəli olar! – Zurita başına kuzədən su tökə-tökə deyinirdi. – Dəniz iblisi təmiz Kastiliya ləhcəsində danışır! Onu hamımız gördük. Buna şəkk-şübhə yoxdur. Deməli, o mövcuddur. Görünür, suda da, quruda da özünü eyni dərəcədə yaxşı hiss edir. İspanca danışa bilir, deməli, onunla dil tapmaq mümkündür. Əgər birdən… Əgər həmin bədheybəti tutub əhliləşdirmək və mirvari yığmağa məcbur etmək mümkün olsaydı! O, iyirmi-otuz molyusk ovçusunu əvəz edə bilər. Onun vasitəsilə Argentinanın, hətta bütün Amerikanın ən varlı adamına çevrilmək olar!

Zurita göyərtəyə qalxdı və bütün heyəti toplayıb dedi:

– Polis idarəsi dəniz iblisi haqqında şayiə yayanları həbs etmişdir. Xəbərdarlıq etməliyəm ki, əgər gördükləriniz barədə ağzınızdan bircə kəlmə qaçırsanız, sizin də aqibətiniz belə olacaq. Sizi həbsxanada çürüdəcəklər. Buna görə də məsləhət görürəm ki, iblis haqqında heç kəsə bircə kəlmə də deməyin.

«Əslində, onlara inanmazlar da, – deyə fikirləşirdi, – çünki gördüklərimiz nağıla daha çox oxşayır».

Zurita Baltazarı öz kayutuna çağırıb planını yalnız ona danışdı. Baltazar ağasına diqqətlə qulaq asdı, bir qədər susduqdan sonra cavab verdi:

– Hə, yaxşı fikirdir. Dəniz iblisi yüz ovçuya dəyər. O bizim üçün işləsəydi, əla olardı! Yaxşı, bəs onu necə tutaq?

– Torla, – deyə Zurita cavab verdi.

– O, köpəkbalığının qarnını yırtdığı kimi toru da kəsər.

– Biz metal tor sifariş verə bilərik.

– Bəs kim tutacaq? Ovçuların yanında iblis adını çəkəndə dizləri əsir. Mən də indiyədək dəniz iblisi ovuna çıxmamışam. Əgər bədəni sümük və ətdəndirsə, onu öldürmək çətin deyil. Lakin sizə diri iblis lazımdır.

– Səni qızıla tutaram. Bu işin nə qədər az iştirakçısı olsa, o qədər yaxşıdır. Beş adam seç, çox olmasın. Özümüzünkülər razılaşmasalar, kənardan tap. İblis sahilə yaxın yerlərdə üzür. Hər şeydən əvvəl onun yuvasını tapmaq lazımdır.

Zurita ilə Baltazar dərhal işə başladılar. Pedronun sifarişi ilə məftil tor hazırlandı. Baltazar «Meduza»nın heyətindən arauka qəbiləsindən olan yalnız iki hindunu iblis ovunda iştirak etməyə razı sala bildi. Difər üç nəfəri isə Buenos-Ayresdən tapdı. Qalan ovçuların haqq-hesabını verib yola saldılar.

İblisdə şübhə doğurmamaq üçün gəmi kiçik körfəzin bir neçə kilometrliyində lövbər saldı. «Meduza» gözdən pərdə asmaq üçün balıq ovu ilə məşğul olub iki həftə burada qaldı. İki həftə Zurita, Baltazar və muzdlu hindular gözlərini qırpmadan okeanın səthinə baxdılar, amma dəniz iblisi görünmürdü. Zurita iblisi birinci görən adama mükafat verəcəyini bildirdi və dedi:

– Biz sahilə yaxın yerdə, qayaların yanında körfəzin dibini yoxlamalıyıq. «İblis»in yuvası oralarda olmalıdır. Bu işi kim boynuna götürür?

Baltazardan başqa heç kim bu işə razı olmadı.

Onlar sahilə çıxıb dik qayanın yanına getdilər. Baltazar belinə kəndir bağladı ki, yaralanıb eləsə, onu çıxara bilsinlər, sonra bıçaq götürdü, ayaqları arasında daş tutaraq okeanın dibinə endi.

Araukalılar Baltazarın qayıtmasını səbirsizliklə gözləyirdilər. Qırx, əlli saniyə, bir dəqiqə keçdi. Baltazar qayıtmırdı. Nəhayət, ipi dartdı, onu yuxarı qaldırdılar. Özünə gələndən sonra Baltazar dedi:

– Orada dar keçid var, yeraltı mağaraya aparır. «Dəniz iblisi» yalnız orada gizlənə bilər. Mağara zil qaranlıqdır.

– Lap yaxşı, – Zurita səsləndi. – Nə qədər qaranlıq olsa, o qədər yaxşıdır. Biz torlarımızı onun girəcəyində qurarıq.

Günəş batan kimi hindular möhkəm kəndir bağlanmış məftil torları mağaranın girişinə buraxdılar. Kəndirlərin ucunu sahilə bağladılar. Baltazar kəndirlərdən zınqırov asdı. Tor azacıq tərpənən kimi həmin zınqırovlar səs salacaqdı.

Zurita, Baltazar və beş nəfər araukalı sahildə əyləşib səssiz-səmirsiz gözləməyə başladılar.

Ay çıxdı. Onun işığı okeanın səthində əks olunurdu. Sakitlik idi. Hamını qeyri-adi həyəcan bürümüşdü. Bir azdan adamlar mürgüləməyə başladılar.

Qəflətən zınqırovlar cingildədi. Hamı dik atıldı, kəndirlərə tərəf cumub toru qaldırmağa başladılar. Tor ağır idi. Kəndirlər titrəyirdi. Torda kimsə çapalayırdı.

Budur, tor okeanın səthinə qalxdı, ayın zəif işığında görünürdü ki, torda yarıadam, yarıheyvan bədənli məxluq çapalayır. İri gözləri və gümüşü pulları ay işığında parıldayırdı. İblis tora ilişmiş qolunu azad etmək üçün çox böyük səy göstərirdi. O buna nail ola bildi. Belindəki ensiz qayışdan asılmış bıçağını çıxararaq toru kəsməyə başladı.

– Ay kəsdin ha! – Baltazar pıçıldadı.

Lakin bıçaq məftil toru kəsdi. İblis deşiyi cəld hərəkətlərlə genişləndirir, ovçular isə toru sahilə tez çıxarmağa tələsirdilər.

– Var gücünüzlə dartın! Hə-hə! – deyə Baltazar qışqırırdı.

Lakin ov onların az qala əllərində olduğu anda iblis açdığı deşikdən çıxıb suya düşdü, bir andaca dərinlikdə gözdən itdi.

Ovçular toru ümidsizliklə buraxdılar. Baltazar heyran qalaraq:

– Yaxşı bıçaqdır! Məftili kəsir! – dedi —Sualtı dəmirçilər bizimkilərdən yaxşıdır.

Başını aşağı salan Zurita suya elə baxırdı ki, sanki bütün var-dövləti orada batmışdı. Sonra başını qaldırdı, pırpız bığlarını dartışdıraraq təpiyini yerə vurdu.

– Səndən əl çəkən deyiləm. Pul əsirgəməyəcəyəm, ən təcrübəli dalğıcları çağıracağam, bütün körfəzi torlara bürüyəcəyəm, sən mənim əlimdən qurtarmayacaqsan!

Pedro Zuritanın damarlarında İspaniya qəsbkarlarının qanı axırdı. O, cəsarətli və inadkar adam idi. Həm də mübarizə aparmağa dəyərdi.

DOKTOR SALVATOR

Zurita körfəzin dibində xeyli məftil hasar çəkdi, bütün istiqamətlərdə tor qurdu. Lakin tora yalnız balıq düşürdü. Dəniz iblisi isə elə bil yoxa çıxmışdı. Zurita saatlarla sahildə dayanıb sıra ilə gələn ləpələrə baxırdı. Nəhayət, o, Baltazara müraciət edərək dedi:

– Yox, bunun faydası yoxdur. Başqa bir şey fikirləşib tapmaq lazımdır. İblis öz yuvasından çıxmaq istəmir. Deməli, ovu ələ keçirmək üçün onun yanına getmək lazımdır. Dərhal Buenos-Ayresə gedib oradan oksigen balışlı iki dalğıc paltarı gətir. Sualtı səyahətə çıxmalı olacağıq. Özünlə elektrik fənəri götürməyi də unutma.

– Siz iblisin yanına qonaq getmək istəyirsiniz? – deyə Baltazar soruşdu.

– Əlbəttə, səninlə birlikdə, qoca dostum.

Baltazar şəhərə gedib özü ilə nəinki yalnız dalğıc paltarları və fənər, həm də bir cüt uzun bürünc bıçaq gətirdi. Dedi:

– Bu, araukalıların qədim bıçağıdır. Xətrinizə dəyməsin, mənim ulu babalarım vaxtilə ağ adamların qarınlarını bu cür bıçaqlarla yırtırdılar.

Bu tarixi məlumat Zuritanın xoşuna gəlmədi, bıçaqları isə bəyəndi.

– Sən çox tədbirli adamsan, Baltazar.

Ertəsi gün sübhçağı Zurita və Baltazar dalğıc paltarlarını geyinib dənizin dibinə endilər. Yeraltı mağaranın girəcəyində dar keçidə girdilər. Hər tərəf zülmət qaranlıq idi. Onlar fənərlə işıq saldılar. Bu, hündürlüyü azı dörd metr, eni beş-altı metr olan böyük mağara idi.

Zurita və Baltazar ehtiyatla addımlaya-addımlaya irəli getdilər. Mağara getdikcə daralırdı. Qəflətən Zurita heyrətindən donub-qaldı. Fənər yolun qabağını kəsən qalın dəmir çərçivəni işıqlandırırdı. Dəmir qapını açmağa çalışdı. Lakin qapı açılmırdı. Fənərlə işıq saldıqdan sonra gördü ki, çərçivə mağaranın divarlarına möhkəm geydirilmişdir, qapının içəridən qıfılı var idi.

Bütün bunlar ağlabatan şey deyildi! «Dəniz iblisi» suyun altında bütün bunları düzəldə bilməzdi. Deməli, o lazım gəldikdə uzun müddətə sudan quruya çıxır.

Zurita Baltazara işarə verdi. Onlar sualtı mağaradan çıxdılar, sahilə qalxdılar. Başlığını çıxarıb nəfəsini dərdikdən sonra Zurita dedi:

– Hə, nə deyə bilərsən, Baltazar?

– Onu deyə bilərəm ki, iblisi burada çox gözləməli olacağıq. Görünür, iblis balıqla qidalanır, orada isə nə qədər istəsən balıq var. Onu ac saxlamaqla mağaradan çıxara bilməyəcəyik. Ancaq bu qalır ki, qapını dinamitlə partladaq.

– Baltazar, sənin ağlına gəlmir ki, mağaranın iki yolu ola bilər? Biri körfəzdən, o biri – sahildən. Ətraf yerlərə baxmaq lazımdır.

İndi də sahili öyrənməyə başladılar.

Zurita sahildə böyük torpaq sahəsini əhatə edən ağ daşdan hörülmüş uca hasar gördü. Hasarın həndəvərini gəzdi. Bütün divarboyu yalnız bir dəmir qapı tapdı. Qapı içəridən bağlanmışdı.

«Əsl həbsxanadır, – deyə Zurita fikirləşdi. – Qəribədir. Fermerlər bu cür qalın və uca divar tikmirlər. İçəri baxmaq üçün divarda bir dənə də olsun deşik yoxdur».

Buralar kimsəsiz yer idi: bitkisiz boz qayalar, orda-burda görünən tikanlı kollar, aşağıda da körfəz.

Zurita bir neçə gün divarın ətrafına dolandı, dəmir qapıya xeyli göz qoydu. Lakin nə içəri girən vardı, nə də bayıra çıxan; divar arxasından səs-səmir gəlmirdi.

Axşam «Meduza»nın göyərtəsinə qayıdan Zurita Baltazarı çağırıb soruşdu:

– Sən körfəzin üzərindəki qalada kimin yaşadığını bilirsənmi?

– Orada Salvator yaşayır.

– Salvator kimdir?

– Allah, – deyə Baltazar cavab verdi.

Zurita heyrətdən sıx və qara qaşlarını dartdı:

– Zarafat edirsən, Baltazar?

– Mən eşitdiyimi deyirəm, hinduların çoxu Salvatoru allah, xilaskar adlandırır. Onlar deyirlər ki, Salvator hər şeyə qadirdir, o, möcüzələr yaradır. Çolaqlara təzə, canlı ayaq qayırır, korlara qartal gözü kimi iti göz verir, hətta ölüləri dirildir.

– Lənət şeytana! Körfəzdə dəniz iblisi, körfəzdən yuxarıda «allah», Baltazar, «allah»la iblisin bir-birinə kömək etdiyi ağlına gəlmirmi?

– Ağlıma gələn odur ki, biz buradan mümkün qədər tez rədd olub getməliyik.

Zurita Buenos-Ayresə gedib öyrəndi ki, Salvator istedadlı, hətta dahi cərrahdır. Amerikada cəsarətli cərrahiyyə əməliyyatları apardığına görə şöhrət qazanmışdı. Xəstələrin vəziyyəti ümidsiz hesab olunanda həkimlər Salvatoru çağırardılar. Minlərlə adam sağaldığına görə ona borcludur. Həkimlik sənəti və əlverişli torpaq alveri ona böyük sərvət qazandırmışdır. Buenos-Ayresin yaxınlığında iri torpaq sahəsi almış, həmin sahəni nəhəng divarla əhatə etmişdir. İndi daha xəstə qəbul etmir, öz laboratoriyasında elmi işlə məşğul olur. Yalnız hinduları yanına buraxır və müalicə edir.

Bütün bunları öyrənəndən sonra Zurita qərara aldı: «Əgər Salvator həkimdirsə, xəstəni qəbul etməməyə ixtiyarı yoxdur. Nə üçün mən xəstələnməyim?»

O, Salvatorun malikanəsinə gəlib dəmir qapını döyməyə başladı. Lakin qapını açan olmadı. Özündən çıxan Zurita daş götürüb qapıya vurmağa başladı. Divarın arxasından xeyli uzaqda itlər hürüşdülər, nəhayət, qapının deşiyi açıldı.

– Nə istəyirsiniz? – kimsə sınıq-salxaq ispan dilində soruşdu.

– Xəstəyəm, qapını tez açın, – Zurita cavab verdi.

Həmin səs təmkinlə etiraz etdi:

– Xəstələr qapını bu cür döyməzlər. Doktor qəbul eləmir.

– Xəstəyə kömək etməməyə onun ixtiyarı yoxdur, – deyə Zurita özündən çıxdı.

Qapının deşiyi bağlandı, ayaq səsləri uzaqlaşdı.

Zurita qəzəbindən əsirdi. Salvatordan şikayət etsin? Bunun heç bir faydası olmaz. O, yavaş-yavaş sakitləşib gələcək tədbirləri barəsində götür-qoy etməyə başladı.