Рақамли қалъа

Ўн бешинчи боб

Сьюзан Флетчер Nod 3 ичидаги терминалида компьютерига тикилиб ўтирарди. Nod 3 криптографларнинг шахсий, овоз ўтказмайдиган ҳужраси эди. Девор ўрнидаги икки дюймлик ўқ ўтмас қалин ойна ичкаридан туриб Крипто залини бемалол кузатиш имконини берар, лекин ташқаридагиларнинг нигоҳини ўтказмасди.

Бу улкан хонанинг марказига ўрнатилган ўн иккита терминал бир қарашда Камелот рицарларининг айлана столини ёдга соларди. Бу рамзий маъно орқали барча криптографларнинг бир-бири билан фикр алмашиши, улар йирик жамоанинг бир қисми эканликларини эсда тутишлари ният қилинганди.

Криптонинг бошқа бўлимларидан фарқи, Nod 3 ичкарисида одам ўзини уйдагидек ҳис этарди: бу ерда ҳашаматли гиламлар, озиқ-овқатга тўла музлатгич, ошхона, ҳатто баскетбол ҳалқасини ҳам топиш мумкин эди. Бундай дабдабали шароит Криптонинг МХАда алоҳида аҳамиятга эга эканлигини кўрсатарди.

Сьюзан қимматбаҳо брендга тегишли оёқ кийимини ечиб, капронли оёқларини юмшоқ гиламга қўйди. Яхши ҳақ оладиган кўпгина ҳукумат ишчилари сингари қиз ҳам бойлигини кўз-кўз қилишдан тийиларди. Сьюзан шаҳар марказида данғиллама квартира, энг сўнгги русумдаги Ferrari сотиб олишга қурби етса-да, уни камтарона уйда яшаш, Volvo седанини ҳайдаш ва ўртамиёна кийимлар кийиш бутунлай қониқтирарди. Лекин гап оёқ кийими ҳақида кетганда, Сьюзан камтарлик қилолмасди. Ҳатто колежда ўқиб юрган кезлари ҳам у энг қиммат оёқ кийимларидан пулини аямасди.

Ёшлигида холаси берган «оёғинг оғриса, ҳеч қачон узоққа бора олмайсан» деган маслаҳатга ҳозиргача амал қиларди.

Сьюзан эринчоқлик билан керишиб, ишга ўтирди ва Изқуварни чиқариб, созлашга киришди. Шу алфозда Стратмор унга тутқазган почта манзилига яна бир бор кўз ташлади.

SHDAKOTA@ara.anon.org

Ўзини Шимолий Дакота деб атаётган кишининг аноним аккаунти тез орада махфийлигини йўқотади. Изқувар ARA серверини бузиб кириб, унинг ҳақиқий интернет манзилини Сьюзанга жўнатади. Агар ҳаммаси қиз ўйлагандек силлиқ кетса, бир неча соатдан кейин Шимолий Дакотанинг шахсини аниқлаб, Стратморга топширади. Бу орада Девид ҳам Танкадодаги калитнинг нусхасини топиб, олиб келади ва командор иккала калитни баравар йўқ қилади. Танкадонинг бомбаси зарарсизлантирилиб, хавф бартараф этилади.

Сьюзан шуларни ўйлаб, қоғоздаги манзилни икки мартадан яхшилаб текширди, сўнг маълумотни Изқуварга киритди. Стратмор Изқувардан фойдаланишни эплолмаганини эслаб, лабларига кулги ёйилди. Афтидан, командор манзилларни ёзишда чалкашиб кетган, шунинг учун ҳар сафар нотўғри маълумот қабул қилган. Жуда оддий хато, хаёлидан ўтказди Сьюзан ва Изқуварни созлашни якунлаб, ишга туширди. Компьютердан чийиллаган овоз чиқди.

Изқувар юборилди

Энди фақат кутиш қолганди холос.

Сьюзан чуқур хўрсинди. У ҳалиям командорга қўполлик қилиб, ўшқиргани учун ўзини кечиролмаётганди. Бундай мушкулотларда фақат командоргина, ёлғиз ҳаракатланиб бўлса ҳам, ечим топа оларди.

Олти ойча муқаддам Электрон чегараланиш жамияти МХА сув ости кемаси океан остидаги телефон симларини яширинча кузатаётгани ҳақидаги ҳикояни айтиб, оммага жар солди. Стратмор эса бунга жавобан сув ости кемаси аслида заҳарли чиқиндиларни ноқонуний равишда кўмиб, зарарсизлантираётганини ошкор қилди. ЭЧЖ ва ташқи муҳит озодалигига жавобгар идоралар бир неча ой давомида кимнинг ҳикояси тўғри экани ҳақида тортишибди, ахийри ОАВ бу жанжалдан зерикиб, эътибор қаратмай қўйди. Барчаси МХА фойдасига ҳал бўлди.

Стратмор ҳар бир юришини пухталик билан режалаштириб, уларни кўриб чиқишда компьютерига қаттиқ суянарди. Бошқа МХА ходимлари сингари, Стратмор ҳам режаларининг хавфсизлигини таъминлаш мақсадида Brainstorm номли компьютер дастурдан фойдаланарди.

Brainstorm тажриба сифатида яратилган сунъий интеллект бўлиб, «сабаб/натижа» стимулятори сифатида кашф этилганди. Дастлаб сиёсий партияларнинг келгуси натижаларини аниқлаш мақсадида яратилган бу дастур ўзига киритилган маълумотлар базаси – партиядаги машҳур кишилар, ходимлар, уларнинг бир-бири билан шахсий алоқалари, партиядаги шахсларнинг жинси, миллати, пули ва қудрати, қизиқишларини ҳисоблаб чиқиб, келгусида кутилаётган натижанинг тахминий моделини ишлаб чиқарди. Фойдаланувчи Brainstorm’га исталган бир воқеани киритса, дастур бу ҳодисанинг келажакдаги атрофга бўладиган таъсирини ҳисоблаб берарди.

Командор Стратмор Brainstorm’дан сиёсий мақсадда фойдаланмасди. Дастур ёрдамида амалга оширишни мўлжаллаётган мураккаб режалари, стратегияларининг нозикликларини, ожиз жиҳатларини аниқларди. Баъзан Сьюзан «Сизнинг компьютерингизда дунёни ўзгартирадиган сирлар яширинган», деб ҳазиллашса, Стратмор индамай кулиб қўя қоларди.

Қизнинг хаёлини Nod 3 эшигининг кимдир кираётганини билдирувчи сигнали бўлди. Ўгирилиб, Стратморга кўзи тушди.

– Сьюзан, – деди командор паст овозда хавотир аралаш. – Ҳозиргина Девид қўнғироқ қилди. Ишлар чатоқ.

Ўн олтинчи боб

– Узук? – тушунмади Сьюзан. – Танкадонинг узуги йўқолибди?

– Шундай. Яхшиям Девид буни вақтида илғаб қолгани.

– Лекин сиз калит сўзни қидираётгандингиз, тақинчоқ эмас.

– Биламан, – деди Стратмор, – лекин бу иккиси бир нарса бўлиши мумкин. Хуллас, жуда узоқ ҳикоя бу.

Сьюзаннинг нигоҳидаги саволни уқиб, Стратмор чуқур хўрсинди ва хонада юришни бошлади.

– Афтидан, Танкадонинг ўлимига гувоҳ бўлганлар бор. Ўликхонадаги зобитнинг айтишига қараганда, канадалик сайёҳ бугун тонгда ваҳима билан полицияга қўнғироқ қилиб, боғда қандайдир япон юрак хуружини бошидан кечираётганини айтган. Зобит воқеа жойига етиб борганида Танкадо аллақачон ўлиб бўлганди, канадалик эса у билан бирга эди. Чақиртирилган шифокорлар Танкадонинг жасадини ўликхонага олиб кетар чоғида соқчи канадаликдан нима воқеа содир бўлганини сўраган. Бироқ қария испан тилини яхши билмагани сабаб йигит ўлими олдидан унга узук берганини ҳижжалаб тушунтиролган холос.

– Танкадо унга узук берган? – ишонқирамасдан сўради Сьюзан.

– Ҳа, нафақат берган, балки сайёҳдан узукни олишини сўраб ялинган, – Стратмор юришдан тўхтади ва ўгирилди. – Чол тақинчоқни диққат билан кўздан кечирган кўринади, чунки у соқчига узук ноодатийлигини, унда қанақадир ҳарфлар ўйиб ёзилганини айтибди.

– Ҳарфлар?

– Шундай, энг қизиғи, ёзув инглизча эмас, – урғулади Стратмор қошларини чимириб.

– Японча?

Командор бош чайқади:

– Мен ҳам дастлаб шундай ўйлагандим. Бироқ японча белгиларни таниб олиш жуда осон, сайёҳ эса ҳарфларни умуман тушуниб бўлмайди деб шикоят қилган. Яна у айтганки, ҳарфлар шамойилига кўра ёзишни билмайдиган гўдак чизиб ташлаган ажи-бужи белгиларга ўхшаркан.

Қиз илжайди:

– Командор, сиз айтмоқчисизки…

Стратмор унинг гапини кесди:

– Сьюзан, барчаси кундек равшан. Танкадо Рақамли қалъанинг калит сўзини узукка яширган. Олтин жуда мустаҳкам металл. Танкадо ухлаётганида ҳам, чўмилаётганида ҳам, овқатланётганида ҳам, хуллас, қаерда бўлмасин, нима қилмасин, калит сўзни ўзи билан бирга олиб юрган, бу унга фавқулодда ҳолат содир бўлса, уни осонликча интернетда тарқатиб юбориш имконини берган.

Сьюзан иккиланиб қолди:

– Наҳотки, Танкадо калитни бармоғида, очиқ ҳолда сақлаган бўлса?

– Нима қипти? Испания шифрлаш бўйича дунёда биринчи ўринда турмайди. Ҳар қадамда узукдаги ҳарфларнинг маъносини тушуноладиган хакерлар учрашига ишонмайман. Бундан ташқари, калит сўз олтмиш тўрт белгидан иборат, шундай экан, уни эслаб қолиш учун бир неча сония тикилиб туриш етарли эмас.

– Ўлимидан олдин Танкадо узукни етти ёт бегона одамга беради? Нима учун?

Стратморнинг кўзлари қисилди:

– Нима деб ўйлайсан?

Сьюзан гап нимада эканини тушунди.

Стратмор бош силкиди:

– У Шимолий Дакота фош этилгандан кейингина Танкадога қарши ҳужум бошлашга журъат этишимизни яхши биларди. Жони узилаётганини сезиб, бунда МХАнинг қўли бор деб ўйлаган. Вақт тиғиз эди…

– Албатта, – шивирлади Сьюзан эти музлаб. – Танкадо МХА унинг суғуртасини йўлдан олиб ташлади, энди бемалол ўзини ҳам йўқ қилиши мумкин деб фикр қилган.

Сьюзан барчасини тушуниб етганди. Юрак хуружи шундай бемаҳал содир бўлганки, Танкадо табиий ўлим топаётганига ишонмасдан, МХАни жавобгар деб ҳисоблаган. Аламзада йигит қасос олиш учун сўнгги қадамни ташлаган. Калитни оламга тарқатиш учун сўнгги уриниш сифатида узукни вафоти вақти ёнида турган одамга тутқазган. Тақдирнинг қалтис ҳазили билан канадалик сайёҳ ҳозир дунёдаги энг қудратли алгоритм очқичини ушлаб турганидан бехабар юрибди.

– Қаерда ўша канадалик ҳозир? – сўради Сьюзан баланд овозда нафас чиқариб.

Стратмор хўмрайди:

– Айнан мана шу қоронғу бизга.

– Зобит билмайдими унинг қаердалигини?

– Йўқ. Канадаликнинг узук ҳақидаги ҳикояси шунчалик бемаъни ва тушунарсиз эдики, зобит уни қариб, мияси айниб қолган деб ўйлаган ва ортиқча эътибор қилмасдан, мотоциклга ўткизиб, меҳмонхонасига олиб бориб қўйишга уринган. Бироқ қария мотоциклда қандай ўтиришни билмас экан, йигирма метр ҳам юрмасларидан бечора эгардан учиб тушиб, бошини ёрган, бу ҳам етмагандек, билагини синдириб олган.

– Нима? – ҳайратланди Сьюзан.

– Зобит чолни марказий касалхонага олиб бормоқчи бўлганида унинг жаҳли чиқиб, қайтиб мотоциклга чиққандан кўра Канадага пиёда қайтаман деб айтган. Ноилож қолган соқчи қарияни яқин ўртадаги кичкина клиникага етаклаб борган ва ўша ерда текширув учун ташлаб, ўзи ортга қайтган.

Сьюзан қош чимирди:

– Девиднинг қаерга йўл олганини сўраб ўтиришимга ҳожат ҳам қолмади!

Ўн еттинчи боб

Девид Беккер Испан майдонининг офтоб тиғида куйган мармар йўлагига қадам ташлади. Унинг рўпарасида шаҳар консулининг қадимий иншооти – Эль Аюнта Миенто қад ростлаб турарди. Бинонинг оқ ва мовий рангли нақшлар чизилган керамикали деворлари, арабча усулда ишланган ҳашаматли гумбази ҳамда ўймакор безакли пештоқи бир қарашда ҳокимият идорасини эмас, дабдабали қасрни ёдга соларди.

Беккер қўл соатини маҳаллий вақтга ўзгартиришга тутинди; ҳозир Севильяда соат 21:10 бўлишига қарамай, Қуёш ҳануз нур сочиб турарди. Андалузияда одатда офтоб ўз уйига 22:00 дан кейин равона бўлишини ҳисобга олсак, испанлар учун ҳали кеч тушмаганди.

Иссиқ ва дим ҳавода Девид терга ботиб боғ бўйлаб жадал юриб кетмоқда эди; Стратмор узук ҳақида эшитиши биланоқ эътирозга ўрин қолдирмайдиган даражада қатъий оҳангда навбатдаги буйруқни берди. Канадаликни топинг! Узукни қўлга киритинг! Нима қилиб бўлса ҳам узукни олиб келинг, Девид!

Йигит Стратморнинг овозидан узук ўта муҳим аҳамиятга эгалигини сезди ва ажабланди; аллақандай белгилар ўйиб туширилган тақинчоқ нега бунчаллик зарурлиги уни қизиқтирса-да, ортиқча савол бериб ўтирмади, командорнинг буйруғини бажаришга киришди.

* * *

Изабелла католик черковининг ёнбошида жойлашган бинонинг клиника эканини унга чизилган катта қизил хоч белгисидан англаш қийин эмасди. Полициячи канадалик сайёҳни бир неча соат олдин бу ерга ташлаб кетганди. Синган билак, ғурра бош ўта оғир ҳолат бўлмагани сабаб сайёҳ керакли муолажани олиб, клиникани аллақачон тарк этганига Девид шубҳа қилмасди. Унинг ягона умиди касалхона ходимлари томонидан ёзиб олинадиган маълумотлар – беморнинг исми, жойлашган меҳмонхона номи ёки телефон рақами эди, у шу орқали сайёҳни топишни мўлжаллаганди.

– Агар керак бўлса, қўлингиздаги ўн минг долларни узук сотиб олишга сарфланг. Қайтишингиз биланоқ мен ўрнини тўлдираман, – деди Стратмор телефон суҳбати давомида.

Ортга қайтганидан кейин шундоқ ҳам пулни қайтариб беришни мўлжаллаётган Девид бунга ҳожат йўқлигини айтди. Стратмор унга шунча катта маблағ бериши етти ухлаб тушига ҳам кирмаган йигит командорнинг гапига кириб, Испанияга келишига пул сабаб эмасди. Сьюзан командорнинг унга қилган яхшиликлари ҳақида кўп тўлиб-тошиб гапириб берарди. Қайлиғининг раҳбари ва ҳимоячиси бўлган одамнинг ишини битиришга ёрдам бериш орқали Беккер ўз миннатдорлигини билдирмоқчи эди, холос.

Девид самолётдан Сьюзанга қўнғироқ қилишнинг иложини тополмагач, аэропортга тушган заҳоти унга боғланишга уринганди, бироқ қиз телефонни кўтармади. Кейинроқ ўликхонада қилган бир неча қўнғироғи ҳам жавобсиз қолгач, йигит хавотирга тушди. Дам олиш куни қиз қаерга кетган бўлиши мумкинлигини ўйлаб тополмади. Ҳозир боғ бўйлаб барча ўтган ишларни эрталабоқ тушунтиришга улгурмагани учун ўзини койиб кетаётган йигитнинг кўзига бурчакдаги телефон будкаси оловдек кўриниб, унга қараб чопди, шошилганча гўшакни олиб, танга ташлаб, қизнинг рақамларини терди. Узоқ муддатли жимликдан кейин ниҳоят гудок эшитилди.

Бўлақол, азизам, телефонни кўтарақол!

Қўнғироқ беш марта чалингандан кейин алоқа боғланди:

– Салом. Бу Сьюзан Флетчер. Ҳозир уйда эмасман. Менга овозли хабар қолдиришингиз мумкин…

Қаерда бўлиши мумкин? Мендан ранжиб, Стоун Мейнорга ёлғиз ўзи кетдимикин?

– Салом, бу мен, Девидман, – қисқа сигналдан кейин гап бошлади йигит. – Эртароқ алоқага чиқолмаганим учун кечир… Командор Стратморга қўнғироқ қил. У сенга ҳаммасини тушунтиради.

Девиднинг юраги потирлаб уриб кетди, томоғига аччиқ нимадир тиқилиб, гапини давом эттиролмади.

– Мен сени севаман, Сьюзан, – деди-ю, гўшакни илди. Йигит телефон қилишга ваъда бериб, ваъдасининг устидан чиқолмаганидан қаттиқ изтиробга тушганди. Шу алфозда юриб-юриб, клиникага етиб келди. Кираману чиқаман, ортиқ бир дақиқа ҳам ушланиб қолмайман бу ерда, деган ўйда йўлни кесиб ўтаётган Беккернинг хаёли ўз муаммолари билан шу даражада банд эдики, анчадан бери унинг ортидан изма-из кузатиб келаётган темир кўзойнак таққан одамни илғамади ҳам.

Ўн саккизинчи боб

Нуматака ҳар доимги жойида – офисининг улкан деразаси ёнида қаршисидаги маҳобатли биноларга тикилганча Ҳавана сигарасини бурқситиб тутатиб турарди. Америкалик билан бўлган навбатдаги суҳбат ажин босган юзига чексиз табассум югуртирганди. Агар ҳаммаси тузилган битимга мувофиқ кетаётган бўлса, Энзай Танкадо ҳозиргача нариги дунёга равона қилиниб, ундаги калит сўзнинг нусхаси керакли қўлларда бўлиши аниқ эди.

Жуда ғалати, ўйлади Нуматака, Танкадо билан бўлган илк учрашувини эсларкан. Бу йигит билан йўллари қачондир қайта кесишиши етти ухлаб тушига ҳам кирмаганди. Кўп йиллар аввал, коллежни эндигина битирган ёш дастурчи йигит Numetek Corp’га иш қидириб келганида, Нуматака уни қабул қилмаганди. Йигитнинг ўткир зеҳни, ноёб иқтидоридан шубҳаланмаган эса-да, эскича фикрлайдиган, консерватив Нуматака «менбоко – юз ва шараф» тамойилига қаттиқ амал қиларди. Номукаммалликни ўзига ёт деб билувчи бу киши ногирон дастурчини ишга олсам, компаниям обрўсини бир пул қилган бўламан, деб ҳисоблаб, ўйлаб ҳам ўтирмасдан Танкадонинг резюмесига рад жавобини берганди.

Ўтмишни эсга олиб, паришонхотирлик билан соатига қараган Нуматаканинг юрагида хавотир учқуни чақнади. Шимолий Дакота қўнғироқ қилишга келишган вақтдан аллақанча фурсат ўтиб кетган, телефон эса ҳануз сукут сақламоқда эди. Ишқилиб тинчлик бўлсин.

Калит сўз ваъда қилинганидек бебаҳо бўлиб чиқса, Нуматаканинг қўлида компьютер асрининг энг кўзга кўринган, ечиб бўлмас деб ишонилган рақамли кодлаш алгоритмини очиш имконияти пайдо бўлади. Калитни қўлга киритгач, Нуматака алгоритмни ВСЛИ чипларга жойлаштириб, дунёдаги барча компьютер ишлаб чиқарувчиларга, ҳукуматларга ва ҳатто энг қоронғу бозор – террорчиларнинг қора бозорига ҳам чиқариб, пуллашни мўлжаллаётганди.

Шичигосан – омад худоларининг барчаси мен тарафда, деган хаёлда илжайди Нуматака, режасининг қанча фойда олиб келишини кўз олдига келтираркан. Numetek Corp. Рақамли қалъанинг ягона нусхасига эгалик қилиш арафасида турибди. Бунинг учун тўланаётган йигирма миллион доллар, албатта, ҳазилакам пул эмас, лекин гап қандай маҳсулот ҳақида кетаётганини ҳисобга олинса, бу маблағ писта пўчоғига айланади.

Ўн тўққизинчи боб

– Яна кимдир узукни қидираётган бўлса-чи? – сўради Сьюзан хаёлига келган фикрдан асабийлашиб. – Девиднинг ҳаёти хавф остида қолиши мумкинми?

Стратмор бошини чайқади:

– Узукнинг мавжудлигини ҳеч ким билмайди. Мен бекорга Девидни юбормадим бу ишга. Оддий тилшунос ўқитувчининг Испанияга сафар қилиши ҳеч кимда шубҳа уйғотмайди.

– Девид оддий ўқитувчи эмас, у профессор, – командорнинг гапини тўғрилади қиз ва дарҳол тилини тишлади. Стратмор қайлиғи ҳақида шу вақтгача ножоиз сўзламаган бўлса ҳам, Девидни барибир унга нолойиқ деб кўришини қиз сезарди.

– Жаноб, – гапини давом эттирди у. – Бугун тонгда Девидга телефон орқали воқеани айтиб бераётганингизда, сизларни эшитишган…

– Бундай бўлиши эҳтимолдан жуда йироқ, – Стратмор қизнинг гапини бўлди. – Мен яхши ҳимояланганман, МХА директори ўринбосари бўла туриб биров мени яширинча пойлашига йўл қолдирмайман, ўзинг биласан”, – қатъий оҳангда гапирди командор, қўлларини елкасига чалиштириб. – Агар бирор хавфни сезганимда, икки дунёда ҳам Девидни у ерга юбормаган бўлардим, – деди у ва жилмайиб, қўшимча қилди: – Ишон менга! Бирор муаммо чиқадиган бўлса, бутун бошли армияни Севильяга, йигитингнинг ёнига юбораман.

Шу пайт Nod 3 нинг эшиги ортида кимнингдир шарпасини сезиб, командор гапдан тўхтади ва қиз иккови баравар ўгирилиб қаради.

Техник бўлим ходими Фил Чатрукян юзини ойнаванд деворга босганча зўр бериб ичкарида нима бўлаётганини кўришга ҳаракат қилаётганди. Унинг нима деётганини овоз ўтказмайдиган шиша девор туфайли англаб бўлмасди, бироқ, афтидан, Фил арвоҳни кўргандек бесаранжом эди.

– Чатрукян бу ерда нима қилиб юрибди, жин урсин-е! – асабийлашди Стратмор. – У бугун навбатчи эмасди-ку?

– Муаммо чиққанга ўхшайди, – деди Сьюзан. – Ҳойнаҳой мониторни кўриб қолган.

– Минг лаънат, – командорнинг овози вишшиллаб чиқди. – Мен атайдан бугунги навбатчи техникка қўнғироқ қилиб, ишга келмаслигини айтгандим!

Сьюзан бундан ажабланмади. Техник ходимларни навбатдан ташқари ишдан озод қилиш кўзда тутилмаган бўлса ҳам, Стратмор бугун ёлғиз бўлишни режалаштиргани шубҳасиз эди ва Филнинг кутилмаган ташрифини умуман ҳисобга олмаганди.

– Менимча, биз Трансхабарни тўхтатишимиз керак, – таклиф қилди Сьюзан. – Мониторни қайтадан ишга туширамиз ва Филга кўрган нарсалари ҳақиқий эмаслигини тушунтирамиз.

Стратмор ўйлаб турди, сўнг бошини чайқаб:

– Ҳозир эмас. Трансхабар ўн беш соатдан бери шифрни ечишга ҳаракат қиляпти. Мен у тўлиқ йигирма тўрт соат ишлашини кутаман. Ишонч ҳосил қилиш учун, – деди.

Бу фикр Сьюзанга жўяли туюлди. Рақамли қалъа айланма матн билан ёзилган биринчи алгоритм эди. Балки, Танкадо қаердадир янглишгандир; балки, Трансхабар кодни йигирма тўрт соатдан кейин ечишга муваффақ бўлар…

– Трансхабар ишида давом этади, – деди командор қатъий овозда. – Мен бу алгоритм ростдан ҳам очиб бўлмас даражада мустаҳкам эканлигини билишим керак.

Чатрукян ойнага энгашиб, уни қўли билан пайпаслаб, тақиллатишни бошлади.

– Биздан ҳеч нима кетмайди, мана кўрасан, – деганча Стратмор чуқур нафас олди ва катта қадамлар билан эшикка йўналди. Қадам зарбидан оёқ остига ётқизилган махсус плита фаоллашди ва эшик икки ёнга сурилиб, очилди.

Эшик очилгач, бечора Фил ичкарига мункиб кетди.

– Командор… Жаноб… Безовта қилганим учун кечиринг… Бироқ… ҳалиги… Монитор… Мен вирус бор-йўқлигини текшириб кўрдим…ва…

– Фил, Фил, Фил, – қувноқлик билан хитоб қилди командор йигитнинг елкасига дўстона қўл ташларкан. – Ўзингни бос. Нима гап ўзи? Қани буёққа юр-чи, – деди у ва Чатрукянни ичкарига етаклади. Техник йигит остона хатлаб кирди, Nod 3 нинг сирли деворлари ортига яширилган манзарани кўриб, бир муддат ваҳимасини унутди. Кўринишидан, Фил бу ерга биринчи марта кираётган эди. У хонадаги ҳамма нарсага – ҳашаматли диванлар, китоб жавонлари, қимматбаҳо қандиллар, терминаллар қаторига бирма-бир кўз югуртириб чиқаркан, ногаҳон нигоҳи Крипто қироличаси, Сьюзан Флетчерга тушди ва шу заҳотиёқ кўзларини олиб қочди. Қизнинг тиниқ фикри, жисмоний гўзаллиги ёнида ўзини ожиз ҳис этган Фил Чатрукян Сьюзандан жуда ҳайиқарди, унга дуч келганда ўзини йўқотиб, бирор сўз айтолмай қоларди.

– Хўш, Фил, нима муаммо бўляпти? – овозидаги ҳушчақчақликни сақлаган ҳолда деди Стратмор музлатгични очаркан. – Бирор нима ичасанми?

Стратморнинг ҳозирги овозини эшитган киши бу одамнинг бутун дунёси ағдар-тўнтар бўлиб кетиш арафасида турганини икки дунёда ҳам сезмасди.

– А? Ҳа йўға, раҳмат жаноб, – каловланди йигит. – Менимча, Трансхабар билан нимадир юз беряпти, шеф.

Стратмор музлатгичдан ниманидир қидираркан, йигитга ўгирилмасдан, бепарволик билан деди:

– Мониторни назарда тутяпсанми?

Чатрукян командорнинг реакциясидан шокка тушди ва шошилиб сўради:

– Бундан хабарингиз борми, жаноб?

Стратмор музлатгич эшигини ёпди, йигитга ўгирилиб, эътиборсизлик билан деди:

– Албатта, Трансхабар тахминан ўн олти соатдан бери ишлаяпти адашмасам.

Бечора техник баттар ажабланди:

– Худди шундай, жаноб. Ўн олти соатдан бери. Лекин бу ҳали ҳаммаси эмас. Мен вирус борми деб текшириб кўрдим ва жуда ғалати нарсага дуч келдим.

– Ростданми? – Стратморнинг парвойи фалакдек кўринди. – Қанақа нарса экан у?

Сьюзан командорнинг қойилмақом қилиб ижро этаётган томошасини кўриб лол қолди.

Фил тутилиб-тутилиб жавоб берди:

– Трансхабар… Трансхабар жудаям мукаммал шифр устида ишлаётгандек гўё. Фильтрлар олдин бунақасини кўрмагани аниқ. Қўрқаманки… қўрқаманки, унга вирус тушган.

– Вирус? – кулиб юборди Стратмор. – Фил, хавотир олганинг учун раҳмат, умуман, ходимимнинг бундай ҳаракатини мен жуда қадрлайман. Лекин бу ерда ташвишланадиган ҳеч нарса йўқ. Флетчер хоним билан биргаликда янги диагностика ўтказаётгандик. Мен сени огоҳлантирган бўлардим, шунчаки, бугун навбатчи эканингдан хабарим йўқ эди, – деди командор мулойим оҳангда.

– Биз Сейденберг билан ўрин алмашгандик. Бу ҳафта унинг ўрнига мен навбатчи бўлишим керак эди, – шоша-пиша изоҳ берди Фил ҳамкасбининг айбини яшириш мақсадида.

Стратморнинг қошлари чимирилди:

– Бўлмаган гап! Мен Сейденберг билан кеча тунда гаплашиб, бугун келиши шартмаслигини айтдим. У ўрин алмашганингиз ҳақида индамади менга!

Чатрукян юраги шувиллаб, бирор сўз айтишга кучи етмади. Ўртага жимлик чўкди.

– Яхши, – давом этди Стратмор. – Тушунмовчилик бўлганга ўхшайди, – ва яна эски, дўстона овозга қайтди. – Яхши янгилик шундаки, бугун навбатчилик қилишинг шарт эмас. Сьюзан хоним ва мен кун бўйи шу ерда бўламиз. Сен эса бориб, дам олиш кунини мароқли ўтказ, – деди командор илгаригидек дўстона оҳангда ва Филнинг елкасидан қучиб, эшик томон бошлади.

Чатрукян иккиланаётган эди.

– Жаноб, бироқ, ўйлашимча, биз Трансхабарни…

– Фил, – Стратморнинг овози қаттиқроқ жаранглади. – Трансхабарда ҳаммаси жойида. Сен текширганингда чиққан ғалати нарсани биз қўйганмиз у ерга. Энди эса, қарши бўлмасанг, биз ишимизни давом эттирамиз, – деганча йигитни эшиккача кузатиб қўйди.

* * *

– Диагностикамуш, ўргилдим, – тўнғиллади Чатрукян ортга, лабораторияга қайтиб кириш чоғи. – Уч миллион процессорни ўн олти соатдан бери тинмасдан ишлатаётган қандай диагностика бўлди бу? Жин ургур криптографлар хавфсизлик нималигини тушунмайди умуман. Балки бош техникни чақиришим керакдир? – тизим хавфсизлиги назорати бўлимига ишга қабул қилинганда ичган қасами Филнинг миясида чарх урарди. У ўзининг бутун билими, маҳорати ва инстинктини МХАнинг мультимиллион долларлик бойлигини ҳимоя қилишга қаратишини айтиб онт ичганди.

– Ички ҳиссиётим алдамайди, – ишонч билан қайтарди у. – Бу ҳеч қанақанги диагностика эмаслигини сезиш учун ўта бефаҳм бўлиш керак.

Фил шаҳд билан терминал сари юрди ва Трансхабарни тўлиқ таҳлиллаш дастурини ишга туширди.

– Командор, Трансхабар хавф остида, – қовоғи уйилганча деди йигит. – Сиз ички инстинктга ишонмайсизми? Мен сизга буни исботлаб бераман!