Kitabı oku: «Həqq Məndədir»

ŞEİRLƏR

«Məndə sığar iki cahan, mən bu cahana sığmazam…»

 
Məndə sığar iki cahan, mən bu cahana sığmazam,
Gövhəri-laməkan mənəm, kövnü məkana sığmazam.
 
 
Ərşlə fərşü kafü nun məndə bulundu cümlə çün,
Kəs sözünüvü əbsəm ol, şərhi-bəyana sığmazam.
 
 
Kövni-məkandır ayətim, zatidürür bidayətim,
Sən bu nişanla bil məni, bil ki, nişana sığmazam.
 
 
Kimsə gümanü zənn ilə olmadı həqq ilə biliş,
Həqqi bilən bilir ki, mən zənnü gümana sığmazam.
 
 
Surətə baxü mə’nini surət içində tanı kim,
Cism ilə can mənəm, vəli cism ilə cana sığmazam.
 
 
Həm sədəfəm, həm inciyəm, həşrü sirat əsinciyəm,
Bunca qumaşü rəxt ilə mən bu dükana sığmazam.
 
 
Gənci-nihan mənəm mən uş, eyni-əyan mənəm, mən uş,
Gövhəri-kan mənəm, mən uş, bəhrəvü kana sığmazam.
 
 
Gərçi mühiti-ə’zəməm, adəm adımdır, adəməm,
Tur ilə künfəkan mənəm, mən bu məkana sığmazam.
 
 
Can ilə həm cahan mənəm, dəhrilə həm zaman mənəm,
Gör bu lətifəyi ki, mən dəhrü zamanə sığmazam.
 
 
Zərrə mənəm, günəş mənəm, çar ilə pəncü şeş mənəm,
Surəti gör bəyan ilə, çünki bəyana sığmazam.
 
 
Zat iləyəm, sifat ilə, gülşəkərəm nabat ilə,
Qədr iləyəm bərat ilə, bəstə dəhana sığmazam.
 
 
Nara yanan şəcər mənəm, çərxə çıxan həcər mənəm,
Gör bu odun zəbanəsin, mən bu zəbana sığmazam.
 
 
Şəhd ilə həm şəkər mənəm, şəms mənəm, qəmər mənəm,
Ruhi-rəvan bağışlaram, ruhi-rəvana sığmazam.
 
 
Tir mənəm, kaman mənəm, pir mənəm, cavan mənəm,
Dövləti-cavidan mənəm, ayinədana sığmazam.
 
 
Gərçi bu gün Nəsimiyəm, haşimiyəm, qureyşiyəm,
Məndən uludur ayətim, ayətə, şana sığmazam.
 

«Sirri-ənəlhəq söylərəm aləmdə, pünhan gəlmişəm…»

 
Sirri-ənəlhəq söylərəm aləmdə, pünhan gəlmişəm,
Həm həq derəm, həq məndədir, həm xətmi-insan gəlmişəm.
 
 
Həm Lövhü Tovratü Zəbur, İncilü Qur’anü Sühəf,
Həm mən kəlami-natiqəm, həm cəm’i-Qur’an gəlmişəm.
 
 
Həm ayəti-rəhman mənəm, həm rəhməti-rəhman mənəm,
Həm vəhyi-mütləq söylərəm, həm nuri-yəzdən gəlmişəm.
 
 
Musa kimi didarına müştaqsan, gəl üştə gör,
Anəstünaram, həm şəcər, Musi-bin-İmran gəlmişəm.
 
 
Sevdan ilə məst olmuşam, həm içmişəm qəmdən müdam,
Məsti-ələstin camıyam niçün ki, tüğyan gəlmişəm.
 
 
Həm mən qələndərsurətəm, fərdəm, mücərrəd təcridəm,
Oldum fəqirü həm gəda, həm mülkə sultan gəlmişəm.
 
 
La-reybə-illa vəchəhu gəldi anın vəchində uş,
Aləmdə hüsnün vəchinə mən vəchi-bürhan gəlmişəm.
 
 
Hüsnü camalın nəqşini gördü əzəldə gözlərim,
Bu hüsnə heyran olmuşam, mən nəqşə heyran gəlmişəm.
 
 
Mişkin saçın zülmatına yol bulmaq istər, Xızrı gör,
Lə’lin şərabın içmişəm, mən abi-heyvan gəlmişəm.
 
 
Gəlmiş cahana şərh edər şimdi Nəsimi həq sözün,
Ani kim idrak eyləsin, mən sirri-pünhan gəlmişəm?!
 

«Kövsərin eynindən axır çeşmeyi-abi-həyat…»

 
Kövsərin eynindən axır çeşmeyi-abi-həyat,
Zülmətin dövranı keçdi, aradan getdi məmat.
 
 
Daima həq söylərəm, həm Fəzli-həqdən gəlmişəm,
Həq mənəm, həq məndədir, həm ayət ilə bəyyinat.
 
 
Tubiyəm, həm səlsəbiləm, həm mənəm cənnatü hur,
Həm şərabam, həm sərabam, həm susuzam, həm Fərat.
 
 
Həm mənəm Musilə atəş, həm mənəm anəstünar,
Həm Kəlimin Turiyəm mən, həm təmənna, həm nəcat.
 
 
Gənci-pünhanam, bu sirri mən nə pünhan söylərəm,
Cismü canam, kün fəkanam, vacibəm, həm mümkünat.
 
 
Şəm’iyəm, həm aləmin şəm’inə mən pərvanəyəm,
Misr came’ uş mənəm, həm mə’bəd ilə sövmənat.
 
 
Həm mənəm Musiyi-İmran, həm mənəm həqdən kəlam,
Həm mənəm Fəzl ilə rəhman, şəkkərəm, qəndü nabat.
 
 
Həm mənəm insü mələk, həm adəmi-xaki ilən,
Bulmuşam həm ərşi-rəhman, cümlə oldum kainat.
 
 
Lövhi-məhfuzam, hürufam, əbcədəm mən, həm heca,
Həm Xəlilə Kə’bə oldum, həm mənəm sövmü səlat.
 
 
Adəməm, həm Adəmə qıldım sücud ixlas ilə,
Tutmadı ol əmri, şeytani-ləini nara at.
 
 
Həm mənəm həşr ilə məhşər, həm mənəm yovmül-hesab,
Həm bu yövmün hacəti, həm olmuşam əhli-zəkat.
 
 
Mö’minin qəlbi, səfası, həm mənəm ruhülqüdüs.
Həm sifatımdan olubdur aləmə nuri-nəcat.
 
 
Nəfsini hər kimsə kim, tanıdı, ol həqqi bilir,
Arifi-rəbb oldu ol kim, tanıdı buldu səbat.
 
 
Bildigim sənsən, Nəsimi, səndən özgə kimsə yox,
Hər yanadan bildi sənsən məzhəri-ənvari-zat.
 

«Daim ənəlhəq söylərəm, həqdən çü Mənsur olmuşam…»

 
Daim ənəlhəq söylərəm, həqdən çü Mənsur olmuşam,
Kimdir məni bər-dar edən, bu şəhrə məşhur olmuşam.
 
 
Qibləsiyəm sadiqlərin, mə’şuquyam aşiqlərin,
Məqsuduyam layiqlərin, çün beyti-mə’mur olmuşam.
 
 
Musa mənəm kim, həqq ilə daim münacat eylərəm,
Könlüm təcəlli nurudur, anın üçün Tur olmuşam.
 
 
İrdim qaşın me’racına kim, qabü-qövseyin oldurur,
Vüslət şəbindən gör məni, sər ta qədəm nur olmuşam.
 
 
Bəzmi-əzəldə içmişəm vəhdət meyinin cür’əsin,
Şol cür’ədən kim, ta əbəd sərməstü məxmur olmuşam.
 
 
Ey ay üzündür vəzzüha, vəlleyl imiş saçın qara,
Lə’lin mana darüş-şəfa, oldur ki, rəncur olmuşam.
 
 
Hər yana kim, dönər üzüm, yarı görə anda gözüm,
Çün bu qəmindən qəm yedim, şadanü məsrur olmuşam.
 
 
Ol şahidi-qeybi mənəm kim, kainatın eyniyəm,
Ol nitqi-rəbbani mənəm kim, dildə məzkur olmuşam.
 
 
Çün on səkkiz min aləmə oldu vücudum ayinə,
Ol surəti-rəhman mənəm kim, xəlqə məstur olmuşam.
 
 
Ol gizli gəncin sirriyəm kim, zahir oldu gövhərim,
Ol gövhərəm kim, gün kimi aləmdə məşhur olmuşam.
 
 
Çün mən, Nəsimi, gövhərəm, gəncim sizə faş eylərəm,
Mən bir dəli divanəyəm, gör kim, nə mə’mur olmuşam.
 

«Ayəti-inni-ənəllaham, bu narın nuruyam…»

 
Ayəti-inni-ənəllaham, bu narın nuruyam,
Həm münacatü təcəlli, həm Kəlimin Turuyam.
 
 
Əvvəlim nun vəl-qələmdir, axırım mayəstərun,
Sureyi-mərfuəm, bu bəhrin nükteyi-məcruruyam.
 
 
Misrəmü həm came’əm, həm cüm’əyəm, həm adinə,
Ruhi-qüdsün nəfxəsi, həm beytinin mə’muruyam.
 
 
Həm imamam, həm hidayət, məhdi həm məhdiyyəti,
Həm kitabi-vəhyi-münzil, həm riqin mənşuruyam.
 
 
Həm həzizəm, həm ürucam, həm qərinəm, həm büruc,
Gərdişi-çərxü mədaram, şəhrinin məşhuruyam.
 
 
Laməkan xurşidiyəm, həm Sə’di-Əkbərdir adım,
Nəhsü kənzü təl’əti-bədri-şəbi-deycuruyam.
 
 
Kaf ilə nun məbdəimdir, mənşəimdir kainat,
Uşbu kövnün küntə kənzi, kənzinin məğruruyam.
 
 
Həm mürəkkəb, həm bəsitü həm cəvahir, həm ərəz,
Münfəsil, həm müttəsil, həm zakirin məzkuruyam.
 
 
Cənnətəm, həm tubiyəm, tuba ləhüm hüsnəl-məab,
Şahidəm, şahənşəhin həm şahidi, məsturuyam.
 
 
Zahirü batin mənəm, peydavü həm pünhan mənəm,
Məzhərəm, həm müzhərəm, həm məzhərin məzhuruyam.
 
 
Saqiyəm, həm sağərəm, həm səlsəbilü həm səbil,
Məndədir həm hurü qılman, həm anın məqsuruyam.
 
 
Həm mənəm bəzmi-əzəl, həm məndədir cami-ələst,
Həm şərabi-kövsərəm, həm xəmrinin məxmuruyam.
 
 
Həm munadiyü nidayam, həm ətufam, həm rəuf,
Həm qulam, həm qulların rəzzaqiyü qəyyuruyam.
 
 
Həm mənəm meyxanəvü künci-xərabati-əzəl,
Həm şərabam, həm anın peymanəvü ənguruyam.
 
 
Həm Xətayam, həm Xütən, həm nafəsi tatarının,
Çinü Maçinü Moğolçin, həm gözəl fəğfuruyam.
 
 
Mülki-İran, Mülki-Turan, Mülki-Hindü Mülki-Sind
Mülki-Şamam, Mülki-qeysər, Rumiyəm, Ənkuriyəm.
 
 
Həm mənəm Bağdad ilə Şətt, həm xəlifə, həm zaman,
Həm ənəlhəq söylərəm, həm dar, həm Mənsuruyam.
 
 
Ne’mətəm, həm layəzalam, növ-növü lövün-lövün,
Qismiyəm, qəssamiyam, həm şakirin məşkuruyam.
 
 
Rövzənin rizvanıyam, cənnati-ədn oldu adım,
Həm xəyamü dəxi məqsurat içində huriyəm.
 
 
Həm hüveylayam, müqəddəs, cümlə ləzzət məndədir,
Həm mənəm balü şəkər, həm nəhlü həm zənburuyam.
 
 
Altı avaz, on iki pərdə yigirmi dörd şüəb,
Həm rübabü ərğənunam, çəng ilə tənburuyam.
 
 
Asimanam, həm zəminəm, həm bulutü həm buxar,
Əbri-neysanam, yəməm, həm lö’löi-mənşuruyam.
 
 
Aləmi-kübravü suğra, həm vəzi’ü həm şərif,
Aləməm, həm xəlqiyəm, qəmmariyəm, məsruruyam.
 
 
Həm mənəm Bilqeysi-dövran, insü cinnü vəhşü teyr,
Həm Süleymani-zamanam, həm anın dəsturuyam.
 
 
Həm Xəliləm, həm nicatam, həm həyatam, həm məmat,
Məqbərəyəm, həm əzabam, həm hesabam, suruyam.
 
 
Sən degilsən söyləyən, həqdir Nəsimi, söylədi,
Ol kim aydır həm zəminü asimanın nuruyam.
 

«Çeşmeyi-heyvan mənəm, məndədir abi-həyat…»

 
Çeşmeyi-heyvan mənəm, məndədir abi-həyat,
Dur necə bir yatəsən fiz-zülmətil-məmat.
 
 
Cənnətü hüri mənəm, Kövsərü Tubi mənəm,
Nariyü nuri mənəm, həm susuzam, həm Fərat.
 
 
Çərxi-müəlləq mənəm, faili-mütləq mənəm,
Həqq iləyəm, həq mənəm ayət ilə bəyyinat.
 
 
Bağ ilə bostan mənəm, tazə gülüstan mənəm,
Kafirə tufan mənəm, mö’minə Nuhün-nəcat.
 
 
Qibləvü iman mənəm, surəti-rəhman mənəm,
Lövh ilə Qur’an mənəm, həm orucam, həm səlat.
 
 
Höccəti-bürhan mənəm, Musiyi-İmran mənəm,
Yusifi-Kən’an mənəm, Misr ilə qəndü nabat.
 
 
Həm yetirən, həm yetən, həm bitirən, həm bitən,
Cümlə mənəm, cümlə mən, dəhr ilə həm kainat.
 
 
Gənci-nihan uş mənəm, kövnü-məkan uş mənəm,
Cümlədə can uş mənəm, vacib ilə mümkünat.
 
 
Şəm’ ilə pərvanəyəm, bəhr ilə dürdanəyəm,
Məscidü meyxanəyəm, mə’bəd ilə sovmənat.
 
 
Ərşi-münəqqəş mənəm, çar ilə nöh, şeş mənəm,
Həm həsənat işlərəm, həm qılıram səyyiat.
 
 
Bay ilə yoxsul mənəm, yolçu ilə yol mənəm,
Kim ki, bu mənsubəyi oynamadı, oldu mat.
 
 
Mülk ilə malik mənəm, mühyüvü halik mənəm,
Mürşidü salik mənəm, abidi-əsnamü lat.
 
 
Qaf ilə ənqa mənəm, ab ilə səqqa mənəm,
Cümlədə həqqa mənəm, üştə tanıq şeş cəhat.
 
 
Həşr ilə məhşər mənəm, sahibi-kövsər mənəm,
Həm gəzərəm dərbədər, əhli-zəkatam, zəkat.
 
 
Əhsəni-təqvimə çün qılmadı şeytan sücud,
Uyma ana, səcdə qıl, lə’n et, anı nara at.
 
 
Kim ki, dilaram ilə ömrünü sərf eylədi,
Hər günü eyd oldu eyd, hər dünü qədrü bərat.
 
 
Mö’minə mö’mindürür güzgü, arıt güzgünü,
Ta görəsən sən səni, zat olasan, həm sifat.
 
 
Nəfsini hər kimsə ki, tanımadı, şübhəsiz,
Arifi-rəbb olmadı, yetmədi ol bisəbat.
 
 
Kəndü vücudunda çün buldu Nəsimi səni,
Bildi yəqin kəndidir məzhəri-ənvari-zat.
 

«Kim büsati-eşq içində oynadı şətrənci-zat…»

 
Kim büsati-eşq içində oynadı şətrənci-zat,
Otuz iki istivadır mə’ni içrə kainat.
 
 
Rast oyna sən dəxi həm evlərini yaxşı gör,
Ta müdam olmayasan eşq evində şaha mat.
 
 
Mat olsa bu vücudun, eşq evin xali qılar,
Eşq evin kim qıldı xali, ta əbəd tapdı məmat.
 
 
Külli-şey’ oldu mühitü ta həyati-cavidan,
Yəxrücül-meyyit oluban tapdı ol zatü sifat.
 
 
Çün sifatın zat oldu, qıldı ol mə’nil-hüruf,
Surəti-vəchin içində oxuram mən eyni-zat.
 
 
Zahirən qıldın niyyət sən dil ilə, yoxdur könül,
Niyyətin təsdiq olunmaz, ol namazın lasəlat.
 
 
Niyyətin ola dürüst kim, mənliyin başdan gedə,
Mənliyin kim getdi isə məhv oldu səyyiat.
 
 
Ey Nəsimi, salik oldun, mə’rifət yetdi sana,
Ol nisabi-mə’rifətdən müstəhəqqə ver zəkat.
 

«Mən xərabati-əzəldən məstü heyran gəlmişəm…»

 
Mən xərabati-əzəldən məstü heyran gəlmişəm,
Eşq ilə yekrəng olub şadanü xəndan gəlmişəm.
 
 
Saqiyi-inni-ənəllah cür’əsindən ta əbəd
Məstü məstan, xəlvətindən məstü məstan gəlmişəm.
 
 
Həqdürür qövli-ənəlhəq də’visi həqqa ki, mən
Şahi-sultan məclisindən şahi-sultan gəlmişəm.
 
 
Yaxmışam, yandırmışam, kül qılmışam zərratımı,
Lacərəm külli kül olub məhrəmi-can gəlmişəm.
 
 
Mövc ilə, eşq ilə canım dürlü-dürlü dür saçar,
Bu giransız eşq ilə dəryayi-ümman gəlmişəm.
 
 
Tahiri qüdsi deyən ruhül-əmindir məntiqim,
On səkiz min aləmin sirrinə pünhan gəlmişəm.
 
 
Məqsədi-kövnü məkan sənsən, Nəsimi, çün bu gün
Nə əcəb gər derisəm mən sirri-sübhan gəlmişəm.
 

«İtirdin cami-Cəmşidi, oyan uyxudan, ey qafil…»

 
İtirdin cami-Cəmşidi, oyan uyxudan, ey qafil,
Nə buldun uyxudan göstər, nə qıldın uyxudan hasil?
 
 
Məgər həqdən ziyan gördün ki, batil qövlə yapışdın,
Çevirdin üzünü həqdən, saqın kim, həq degil batil.
 
 
Əzazilin sözün dutma, anın vəsfasına uyma
Ki, iblisə uyan olmaz könül məqsuduna vasil.
 
 
Vəfasız dünyanın mehrin gedir könlündən, aldanma
Ki, dünya əhlinə hərgiz müti’ olmaz dedim uş bil.
 
 
Bu taqü təmtəraqı qo ki, dövranı bu dünyanın
Keçər hər növ ilə dutsan, gərək asan, gərək müşkil.
 
 
Yalançı nəfsə uymuşsan, qucarsan dünyayı neyçün?
Məgər həqqi unutmuşsan ki, oldun dünyaya mail?
 
 
Məsihi-zat ikən, billah, nədən div olmaq istərsən?
Məgər cinnidürür əslin, deyilsən rəhmətə qabil?
 
 
Sədəf xas olmaz incusuz, bu rəmzi anla, fəhm eylə,
Bu sirri bilməyən bil kim, nə xaric oldu, nə daxil.
 
 
Bu göftarın işaratı dərindir, əql ana irməz,
Nə bilsin olmayan Məcnun ki, Leyli kimdir, ey aqil?
 
 
Neçə məf’ulü-faildən, neçə məs’ulü saildən,
Əgər danasan, anı bil ki, sənsən mütləqa fail.
 
 
Əgər gözlüsən, ey gizlü, vücudun şəhrinə gir gör
Nə mə’dənsən, nə gövhərsən, nə dəryasan, nə xoş sahil!
 
 
Vücudun şirkini məhv et, vücudi-vahidə fərd ol
Ki, zati-fərd vahiddən bu məsəl oldu, ol sail.
 
 
Nə axır sənsən ol gövhər kim, adın gizli gənc oldu,
Nədir halın kim, olmazsan özündən vaqif, ey zail!?
 
 
Hava camından əsrüksən, həvəs ardına düşmüşsən,
Bu ağulu şərabı qo kim, oldur şərbəti-qatil.
 
 
Nəsimi sirri-ma övha kəmahün gərçi şərh eylər,
Qaçan idrak edər anı özünü bilməyən cahil!?
 

«Ol Kə’beyi-mə’na mənəm kim, qibleyi-rəhmanıyam…»

 
Ol Kə’beyi-mə’na mənəm kim, qibleyi-rəhmanıyam,
Ol nitqü rəbbani mənəm ki, höccəti-bürhanıyam.
 
 
Çün on səkiz min aləmin cudü vücudu xud mənəm,
Cümlə cahan təndir mana, mən bu cahanın canıyam.
 
 
Ol qabü-qövseynə irən, ol surəti ziba görən,
Həm surəti-ziba mənəm, həm surəti-yəzdanıyam.
 
 
Sən bu sərayi-fanidə istər isən eyni-bəqa,
Nəfsini əvvəl tanı kim, həqqi derisən tanııyam.
 
 
Ol küntə kənzi derisən, aləmdə rövşən gün kimi,
Ol gövhərə rövşən mənəm, bil ki, mən onun kanıyam.
 
 
Ol şəkkəri-lə’li-ləbin, ol tutiyi-məsti mənəm,
Ol cənnəti-qüdsün bu gün mən bülbüli-xoşxanıyam.
 
 
Götür vücudun zülmətin, eyvani-nura vasil ol
Kim, şə’ninin nuri mənəm, mən nurinin eyvanıyam.
 
 
Ariflərə hadi mənəm, çünki hidayət nuruyam,
Sevdasıyam, sevdasının məşhuruyam, heyranıyam.
 
 
Mən ol Nəsimiyəm bu gün abi-həyatım içənə
Xızrın bəqa ömrü mənəm kim, çeşmeyi-heyvanıyam.
 

«Var bu cahandan özgə bizim bir cahanımız…»

 
Var bu cahandan özgə bizim bir cahanımız,
Surət bu aləm oldu bizə, ol məkanımız.
 
 
Zatına həyyü baqi demişlər bu cövhərin,
Şol kim, bizim-cahanımız olmuş bu canımız.
 
 
Ey də’vət eyləyən bizi firdövsə, eylə bil,
Cənnətdən özgə vardurur ə’la məkanımız.
 
 
Cövhər ki, dutdu aləmi rövşən günəş kimi,
Andandır aşikara bu gənci-nihanımız.
 
 
Cövhərləri zühura gətirdi çü nitqi-həq,
Gör kim, nə feyzə gəldi yenə bəhrü kanımız.
 
 
Ol kim, bizim həqiqətimizdir xəyalımız,
Yoxdur nişanı qılca, nə bilsin nişanımız.
 
 
Sən bu Nəsiminin dilini anla, bil sözün
Kim, var bu dildən özgə bizim bir lisanımız.
 

«Dünü gün müntəzirəm mən ki, bu pərgar nədir…»

 
Dünü gün müntəzirəm mən ki, bu pərgar nədir?
Günbədi-çərxi-fələk, gərdişi-dəvvar nədir?
 
 
Bu doquz çərxi-müəlləq nədən oldu tərtib,
Fələk altında dönən kövkəbi-səyyar nədir?
 
 
Musiyü Tür nədir, Şibliyü Mənsur nədir,
Əjdəha olan ağac, riştə ilən dar nədir?
 
 
Fələkin əsli nədəndir, mələkin nəsli nədən,
Adəmin surətinə bunca tələbkar nədir?
 
 
Kə’bəvü deyr nədir, qeyr nədir, seyr nədir?
Məscidü bütkədəvü xirqəvü zünnar nədir?
 
 
Elmü-Qur’anü hədisü xəbərü və’z ilə dərs,
Cümlə bir mə’ni imiş, bunca bu təkrar nədir?
 
 
Dinü imanü namazü həcü ərkanü zəkat,
Zöhdü təqvavü şəriət, qamu göftar nədir?
 
 
Kim ki, pərvanəsifət eşqə yaxılmaz nə bilir,
Ol nə bilsin özünü, bilmədi kim, nar nədir?
 
 
Bir məgəs təb’inə bax, bal nədən, zəhr nədən,
Yenə bir yerdə əcəb, mal nədir, mar nədir?
 
 
Odü su, torpağü yel adı nədəndir adəm?
Ana səcdə nə üçün, iblisə inkar nədir?
 
 
Günəşin qürsü nədən yer üzünə şö’lə verir,
Ya bu bir məş’ələdə nur nədir, nar nədir?
 
 
Kim ki, bilməz özünü, bilməyə pirlər sözünü,
Kəndisin anlamayan bilmədi hər kar nədir.
 
 
Gəlgil, ey dust, qamu müddəilər korluğuna,
Sana asan qılayım, bunca bu düşvar nədir?
 
 
Kim ki, pərvanəsifət eşqə yaxılmaz nə bilir,
Surəti-şəm’idə bu pərtövi-ənvar nədir?
 
 
Tərk evində sən əgər həmçü Nəsimi olasan,
Bir gün ola deyəsən, cübbəvü dəstar nədir?
 

«Ey qılan də’vi ki, sufiyəm, fütüvvatın nədir…»

 
Ey qılan də’vi ki, sufiyəm, fütüvvatın nədir?
Gər səfa əhlindən oldun, həqqə mir’atın nədir?
 
 
Arifi-nəfs olmayınca kimsə bulmaz həqqə yol,
Də’viyi-irfan edərsən, göstər isbatın nədir?
 
 
Olmayan fani, özündən mürtəfe olmaz hicab,
Faniyəm dersən, əcəb, bu zərqü tamatın nədir?
 
 
Nuri-həqdən urma laf, ey kəndisindən bixəbər,
Bilmədin çün səndə ol müsbahü müşkatın nədir?
 
 
Buriyavü teyləsanü xirqədən yox hasilin,
Keç bu surətdən, özünü tanı kim, zatın nədir?
 
 
Eyləmişsən surəti-sufiliyi dükkani-kəsb,
Bundan özgə var isə göstər kəramatın nədir?
 
 
Çünki sən məhkumi-nəfsi-şumsan, ey bülhəvəs,
Kimsəyə kafir demə, qoynundakı latın nədir?
 
 
Də’vi eylərsən ki, mən seyri-məqamat eylərəm,
Bilməzəm, ey xər, bu yolda mindiyin atın nədir?
 
 
Çün bulunmaz biriya aləmdə bir sahibkamal,
Ey Nəsimi, fariğ ol, bunca məqalatın nədir?
 

«Gerçək ərisən uşbu dəm ta biləsən nəzər nədir…»

 
Gerçək ərisən uşbu dəm ta biləsən nəzər nədir?
Bir nəzər eylə dopdolu gör ki, cahan, bəşər nədir?
 
 
Gənci-nihanı aşikar etdi bu dəmdə ləm-yəzəl,
Gəldi gələn fəna üçün, geri ona səfər nədir?
 
 
Gənci-əzəl bilinməyə, hicdə həzar aləmə,
Gəldi bəzəndi cümləsi, gör ki, bunu görər nədir?
 
 
Lövhə qələm çalınmadan elmi-lüdəndə var idi,
Elmini zahir etməyə zir ilə bu zəbər nədir?
 
 
Mən-ərəfə bu nəfs üçün gəldi xitab surətə,
Sirr ilə seyr etməyə ortada bu xəbər nədir?
 
 
Cana dilək verən kişi, ərş üzə ol şikar edər,
Anda şikar edən quşa qüvvəti-balü pər nədir?
 
 
Qeyrətə gəlsə adəmi, elmini hasil eyləsə,
Cəhli mürəkkəb olmasa, bilsə bu dəm hünər nədir?
 
 
Nəfsini bilməyən bu dəm qorxu nədir nə bilsin ol,
Kəndözünü bilənlərə sud nədir, xətər nədir?
 
 
Elmi-lüdən tələb qılan təşnə Xızırsifət gərək,
Cami-əzəldə əsriyən abi-həyat əmər nədir?
 
 
Vəqti-səadət istəyən tacü kəmər tələb qılır,
Fürsətə bir nəzər baxan bilə yəqin kəmər nədir?
 
 
Xalisü müxlis olmağa tərki-iradət eyləgil,
Tərki-iradət eyləyən bildi ki, şiri-nər nədir?
 
 
Vüslətə çinə çin olub, razını aşikar edən,
Gəl kərəm eylə zahir et, bu dediyin xəbər nədir?
 
 
Şəm’ini gör necə yanar, sirrinə irməz adəmi,
Bir ana sor, gör necə daima tərki-sər nədir?
 
 
Eşqi-həqiqət anlayan can ilə başa qalmadı,
Qəmzələrinə dilbərin canü könül sipər nədir?
 
 
Şö’leyi-həq doğurmağa, cübbə, qəba gərək müdam,
Zülmət içində görünən şəms ilə bu qəmər nədir?
 
 
Mə’rifətin gülün dərən, tutiyə şəkkər istəyən,
Gör bu Nəsimi sözləri bülbüli-tazətər nədir.
 
 
Uş bu mənim sualımın həll edə gör cavabını,
Gerçək ərisən uşbu dəm, ta biləsən nəzər nədir?
 

«Ey bilən həqqin süfatın, ismi-əsması nədir…»

 
Ey bilən həqqin süfatın, ismi-əsması nədir?
Ya bu əsmadan murad olan müsəmması nədir?
 
 
Nə səbəbdəndir qəmər gah bədr olur, gahi hilal,
Sirri-xurşidin əcəb, başında sövdası nədir?
 
 
Niçün olmuş mərkəzi-xaki, əcəb biçün misal,
Ya bu taqi-sərnigunun səqfi-minası nədir?
 
 
Hər sənubərüzlünün üzündə xəndandır bu hal,
Hər bir ahugözlünün zülfi-mütərrası nədir?
 
 
Çün ibadət həqqədir, mə’bud bir həqdir yəqin,
Mö’minin bəs məscidi, gəbrin kəlisası nədir?
 
 
Zahirü batində çün mövcüd həqdən özgə yox,
Ya bu mövcudatın ara yerdə qovğası nədir?
 
 
Çünki həqqin zatın isbat eyləməz ərbabi-əql,
Aşiqi-həqbin ilə hər dəmdə də’vası nədir?
 
 
Ey Nəsimi, çün sənə həqdən liqadır arizu,
Nari-duzəxdən nə qəm, firdövsi-ə’lası nədir?