Kitabı oku: «Ifigenio en Taŭrido», sayfa 4

 
La trovitinon! La ĉielan ĝojon,
La puran, ĉastan ĝojon de fratino
Ne nomu senprudenta volupteco!
Ho, dioj, prenu la manian kovron
For de okulo lia la rigida,
Ke la momento de l’ plej alta ĝojo
Ne faru nin trioble malfeliĉaj!
Jen antaŭ vi ŝi staras, la fratino
De longe jam perdita. De l’ altaro
Min la diino tiris for kaj savis
Ĉi tien min en sian propran templon.
Kaj vi, kaptita kaj oferbuĉota,
En la pastrino trovas la fratinon.
 

ORESTO.

 
Ho, malfeliĉa! Nun la suno vidu
De nia dom’ la lastan teruraĵon!
Ĉu ne troviĝas tie ĉi Elektro?
Ŝi ankaŭ nun kun ni pereu kune,
Por ne daŭrigi sian vivon sole
Por sorto kaj suferoj pli turmentaj!
Pastrin’, al la altaro min konduku:
La fratmortigo estas tradicio
Hereda en malnova nia gento;
Vin, dioj, dankas mi, ke vi decidis
Min pereigi fraŭle, sen infanoj.
Kaj vi de mi akceptu la konsilon,
Ne amu tro la sunon kaj la stelojn;
Ho, sekvu min en la malluman regnon!
Simile kiel drakoj sulfurmarĉaj
Sin en batal’ englutas reciproke,
La furioza gento de Tantalo
Sin mem ekstermas; iru do kun mi
Malsupren seninfane kaj senkulpe!
Vi min rigardas kun kompato? Ĉesu!
Sammaniere serĉis Klitemnestro
Resonon en la kor’ de sia filo;
Sed lia brako trafis ŝian bruston,
Kaj la patrino falis. Ho, aperu,
Spirito indignanta! Vi, furioj,
Alproksimiĝu per fermita rondo,
Rigardu la al vi agrablan dramon,
La plej teruran, kiun vi preparis!
Ne venĝo aŭ malamo nun akrigas
Ponardon sian: la fratin’ amanta
Nun estas devigata doni morton.
Ne ploru! Ĝi ne estas via kulpo.
De mia infaneco mi nenion
Tiele amis, kiel vin mi povus
Nun ami, ho, fratino mia kara.
Jes, levu la ponardon, ne indulgu,
Disŝiru tiun bruston, donu vojon
Al la torentoj, kiuj en ĝi bolas!
 

(Li falas svene.)

IFIGENIO.

 
Elporti sola tiom da feliĉo
Kaj tiom da suferoj mi ne povas.
Pilado, kie estas vi, Pilado?
Alportu vian helpon, kara viro!
 

(Ŝi foriras serĉante.)

SCENO DUA

ORESTO (vekiĝante el la sveno kaj leviĝante)

 
Ankoraŭ unu! Donu do al mi
El Leta akvo lastan refreŝigan
Kalikon! Baldaŭ el la brust’ elnaĝos
La lasta konvulsio de la vivo.
Tre baldaŭ la spirito mia fluos
Trankvile al la fonto de forgeso,
Al vi, fantomoj, al nebul’ eterna.
Permesu, ke en via mezo trovu
Ripozon la pelita fil’ de l’ tero!
Mi aŭdas murmureton en la branĉoj,
El la krepusko venas ia bruo …
La novan gaston vidi ili venas!
Ha, kia estas la anaro, kiu
Majeste iras, kvazaŭ princa domo?
Maljunaj, junaj, viroj kaj virinoj
Kviete marŝas. Disimilaj ŝajnas
Pasantaj la fantomoj. Jes, mi vidas,
Jen la prapatroj de la domo mia.
Atreo marŝas pace kun Tiesto;
La knaboj gaje ludas ĉirkaŭ ili.
Ĉu vin jam plu malpaco ne disigas?
Ĉu kune kun la lumo de la suno
La venĝo estingiĝis? Tiam min
Vi ankaŭ ja akceptos kaj mi povos
Aliĝi al solena via marŝo.
Bonvenon, patroj! Vin salutas Oresto,
La lasta viro de via gento;
Kion vi semis, li ĝin rikoltis:
Kun ŝarĝ’ de malbeno li iras malsupren.
Sed malpli ĉi tie pezas la ŝarĝoj.
Prenu lin, prenu en vian anaron!
Mi estimas Atreon, mi estimas Tieston:
Ĉi tie ni ĉiuj perdis malamon. —
Al mi montru la patron, kiun mi vidis
Nur unu fojon en mia vivo!
Ĉu vi ĝi estas, la patro mia?
Kaj la patrinon vi ame kondukas?
Se donas la manon al vi Klitemnestro,
Tiam ankaŭ Oresto povas alpaŝi
Kaj diri al ŝi: vian filon rigardu! —
Vidu ambaŭ la filon! Akceptu lin bone!
Sur tero ja estis salut’ de mortigo
La vorto signala en nia domo,
Kaj siajn ĝojojn la gento Tantala
Trovis nur transe de l’ nokto eterna.
Vi vokas: Bonvenon! vi min akceptas!
Min konduku, mi petas, al la maljunulo,
Al la patro de l’ gento! Kie li estas?
Mi volas lin vidi, la kapon la karan,
La adoratan, kiu sidadis
En konsiliĝ’ kun la dioj senmortaj.
Ŝajnas, vi tremas, vi vin deturnas?
Ĉu li suferas, la diosimila?
Ho ve! la plej altaj la potenculoj
Per feraj ĉenoj la bruston heroan
Por teruraj turmentoj alforĝis!
 

SCENO TRIA

ORESTO. IFIGENIO. PILADO

ORESTO.

 
Ĉu ankaŭ vi jam venis malsupren?
Bonvenon, fratino! Sed mankas Elektro!
Ŝin ankaŭ sendu al ni plej baldaŭ
Ia bona dio per sago kompata!
Nur vin mi bedaŭras, malfeliĉa amiko!
Ho, venu, venu al la tron’ de Plutono,
Kiel novaj gastoj ni salutu la mastron!
 

IFIGENIO.

 
Ho, vi, gefratoj, kiuj de l’ ĉielo
En tag’ kaj nokto al la homoj donas
La belan lumon, sed ne rajtas lumi
Al la mortintoj, – savu nin, gefratojn!
Ho, vi Diano, kiu vian fraton
Amegas pli ol ĉion en la mondo
Kaj la vizaĝon virgan kun sopiro
Direktas al eterna lia lumo, —
Ne lasu do, ke mia sola frato,
Malfrue retrovita, furiozu
En la mallumo de la frenezeco!
Se via vol’, pro kiu vi ĉi tie
Min kaŝis, nun jam estas plenumita,
Se min per li kaj lin per mi vi volas
Mirakle savi, tiam liberigu
Lin de l’ katenoj de l’ malbeno lia,
Ke la tre kara tempo de la savo
Por ĉiam ne forflugu!
 

PILADO.

 
Ĉu vi rekonas nin? Ĉu vi rekonas
La sanktan arbareton kaj la lumon?
Ĝi ja ne povus lumi por mortintoj!
Ĉu sentas vi la brakojn de l’ amiko
Kaj de l’ fratino, kiuj vin ankoraŭ
En plena vivo tenas? Palpu forte!
Ne estas ni fantomoj. Konvinkiĝu!
Rekonsciiĝu! Ĉiu minuteto
Nun estas kara; nia savo pendas
Nun sur faden’ malforta, kiun ŝpinas
Por ni, videble, ia bona Parko.
 

ORESTO (al Ifigenio).

 
Ho, lasu min je la unua fojo
En viaj brakoj ĝui puran ĝojon!
Vi, dioj, kiuj kun potenco flama
La ŝarĝon de l’ nubegoj liberigas
Kaj la sopire petegitan pluvon
Kun bruo de ventego kaj de tondro
Sovaĝtorente verŝas sur la teron,
Sed baldaŭ la teruron de la homoj
Vi faras beno kaj la timon ŝanĝas
En ĝojon kaj en laŭtan dankon, kiam
En gutoj de folioj freŝegitaj
La nova sun’ miloble speguliĝas
Kaj per afabla man’ Iriso ŝiras
La grizan kovron de la lastaj nuboj:
Ho, lasu ankaŭ min nun en la brakoj
De la fratino, ĉe l’ fidela brusto
De la amik’ kun plena danko ĝui
Kaj teni, kion vi al mi donacis!
Forfalas la malbeno, tion diras
Al mi la koro; jam la Eŭmenidoj
Returne kuras nun al la Tartaro
Kaj tondre fermas feran la pordegon.
La ter’ elspiras freŝon bonodoran
Kaj min invitas nove aspiradi
Al ĝoj’ de l’ vivo kaj al grandaj faroj.
 

PILADO.

 
Rapidu, ĉar la tempo baldaŭ pasos!
La vento, kiu blovos niajn velojn,
Nur ĝi forportu nian plenan ĝojon
Al la Olimpo. Nun ni devas nepre
Rapide konsiliĝi kaj decidi.
 

AKTO KVARA

SCENO UNUA

IFIGENIO (sola)

 
Se por mortemulo
La dioj destinas
Tre multajn konfuzojn
Kaj por li preparas
Skuantan transiron
De ĝoj’ al doloro,
De suferoj al ĝojo:
Tiam apud la urbo
Aŭ sur bord’ malproksima
Ili por li edukas
Amikon trankvilan,
Ke en hor’ de mizero
Estu preta la helpo.
Ho, benu, dioj, benu vi Piladon
Kaj benu ĉiun lian entreprenon!
Li estas forta brako en batalo,
Li estas luma saĝo en kunveno,
Ĉar tre trankvilan havas li animon
Kaj al la suferantoj li alportas
Konsilon kaj en ĝusta tempo helpon.
Min li forŝiris de la frato, kiun
Mi kun ador’ senfine rigardadis,
Mi ĝojis kaj mi ĝuis, mi ne povis
Satiĝi de l’ feliĉo mia propra,
Mi lin el miaj brakoj ne ellasis,
Kaj mi ne sentis la danĝeron, kiu
Ĉirkaŭis nin kaj estis tre proksima.
Nun ili, por plenumi la intencon,
Jam iras al la mara bordo, kie,
Kaŝite en la golf’, ilia ŝipo
Atendas nur la signon. Kaj al mi
Prudentajn vortojn ili en la buŝon
Enmetis kaj instruis min, kiele
Mi al la reĝ’ respondu, se li sendos
Insiste ekpostuli la oferon.
Mi vidas, mi min devas lasi gvidi
Simile al infano; mi ne lernis
Inside aŭ per ruz’ ion akiri.
Ho ve al mensogantoj! La mensogo
Neniam liberigas nian bruston
Simile al la vortoj de la vero;
Ĝi ne konsolas nin, ĝi nur turmentas
La homon, kiu ĝin sekrete forĝas,
Kaj kiel sago, kiun en la flugo
Potenca dio kaptas kaj rebatas,
Ĝi celon ne atingas, sed resaltas
Kaj trafas tiun, kiu ĝin elpafis.
Ho, pezaj zorgoj premas mian bruston.
Ĉu eble sur la ter’ nesanktigita
De l’ bordo nun denove la furio
Atakis plej kruele mian fraton?
Ĉu eble ili estas malkaŝitaj?
Ha, ŝajnas, ke armitoj proksimiĝas!
Ha, jen! Jen kuriero de la reĝo
Ĉi tien venas per rapidaj paŝoj.
La koro en mi batas, la animo
Kovriĝas per nebulo, kiam mi
Nun devas ekrigardi la vizaĝon
De l’ vir’, al kiu devas mi mensogi.
 

SCENO DUA

IFIGENIO. ARKAS

ARKAS.

 
Rapidu, ho pastrin’, kun la ofero!
La reĝ’ atendas, la popol’ postulas.
 

IFIGENIO.

 
Mi volus tuj plenumi mian devon,
Sed ve, malhelpo neantaŭvidita
Stariĝis inter mi kaj la plenumo.
 

ARKAS.

 
Ha, kio baras reĝan la ordonon?
 

IFIGENIO.

 
Okazo, kiu ne de ni dependas.
 

ARKAS.

 
Rakontu, ke mi tuj al li raportu,
Ĉar li decidis jam, ke ambaŭ mortu.
 

IFIGENIO.

 
La dioj ĝin ankoraŭ ne decidis.
El tiuj viroj la plej aĝa portas
Sur si la kulpon de parencmortigo.
Lin la furioj venĝe persekutas,
Kaj eĉ en la interno de la templo
Atakis lin malsano la kruela
Kaj malsanktigis la plej puran lokon.
Mi nun kun virgulinoj miaj iras,
Por per lavado en la pura maro
Laŭ la misteraj leĝoj de la pastroj
La bildon de l’ diino resanktigi.
Neniu nin malhelpu en la iro.
 

ARKAS.

 
Mi iros tuj raporti al la reĝo
Pri la malhelpo; la ceremonion
Vi ne komencu, ĝis li ĝin permesos.
 

IFIGENIO.

 
Ĝi estas nur afero de l’ pastrino.
 

ARKAS.

 
La gravan fakton reĝo devas scii.
 

IFIGENIO.

 
Sed lia vol’ nenion povas ŝanĝi.
 

ARKAS.

 
Pro formo potenculon ni demandas.
 

IFIGENIO.

 
Ne trudu, kion devus mi rifuzi.
 

ARKAS.

 
Konsentu tion, kio estas bona.
 

IFIGENIO.

 
Mi cedos, se ne tro vi malrapidos.
 

ARKAS.

 
Mi post momento estos ĉe la reĝo
Kaj tuj returne kun la vortoj liaj.
Ho, se mi ankaŭ povus al li porti
Sciigon, kiu ĉion klare solvus!
Ho ve, ke vi ne sekvis la konsilon
De fidelulo!
 

IFIGENIO.

 
Volonte ja mi faris, kion povis.
 

ARKAS.

 
Ankoraŭ nun vi povas ĉion ŝanĝi.
 

IFIGENIO.

 
De mia volo tio ne dependas.
 

ARKAS.

 
Neplaĉantaĵon trovas vi ne ebla.
 

IFIGENIO.

 
Vi trovas ebla, kion vi deziras.
 

ARKAS.

 
Ĉu ĉion tiel pesas vi trankvile?
 

IFIGENIO.

 
Mi lasis la decidon al la dioj.
 

ARKAS.

 
Sed ili ja la homojn savas home.
 

IFIGENIO.

 
Mi faros ĉion, kion ili diros.
 

ARKAS.

 
Ho, kredu, ĉio nur de vi dependas.
Nur la kolera stato de la reĝo
Al ambaŭ la fremduloj donas morton.
Jam de tre longe la militistaro
Dekutimiĝis de l’ oferoj sangaj.
Eĉ multaj, kiujn malamika sorto
Al fremda bordo pelis, sentis mem
La tutan ĉarmon, tutan la diecon,
Se la vaganton en la fremda lando
Renkontas bondezira kaj afabla
Vizaĝo homa. Ho, ne tiru for
De ni la bonon, kiu por ni ĉiuj
De vi dependas! Kion vi komencis,
Vi povas ja facile alfinigi;
Ĉar la mildeco, kiu de l’ ĉielo
En homa formo venas sur la teron,
Nenie pli rapide al si regnon
Konstruas, ol en tiu loko, kie
Sovaĝe kaj konfuze nova gento,
Plenega de kuraĝo kaj de forto,
Gvidata per la propraj antaŭsentoj,
La ŝarĝojn de la homa vivo portas.
 

IFIGENIO.

 
Ne skuu la animon mian, kiun
Laŭ via vol’ direkti vi ne povas.
 

ARKAS.

 
Dum temp’ ankoraŭ estas, oni ŝparas
Nek penon, nek admonon ripetatan.
 

IFIGENIO.

 
Al vi klopodojn kaj al mi suferojn
Vi kaŭzas, tamen ambaŭ estas vanaj.
 

ARKAS.

 
De la suferoj mi nun petas helpon,
Ĉar plej amike ili ja konsilas.
 

IFIGENIO.

 
Kruele ili ŝiras mian koron,
Sed la malvolon ili ne ekstermas.
 

ARKAS.

 
Ĉu povas nobla kor’ malvolon havi
Por bono, kiun nobla hom’ proponas?
 

IFIGENIO.

 
Jes, se la nobla hom’ anstataŭ danko
Min mem akiri malkonvene volas.
 

ARKAS.

 
Se iu ne deziras, tre facile
Li ĉiam trovas vortojn de praviĝo.
Mi pri l’ oferoj al la reĝ’ raportos.
Ho, se vi en la kor’ al vi ripetus,
Kiele noble li kun vi agadis
De via veno ĝis la nuna tago!
 

SCENO TRIA

IFIGENIO (sola)

 
De la parol’ de tiu viro nun
En plej malĝusta tempo mia koro
Subite returniĝis. Mi ektimas!
Ĉar kiel ondoj en potenca kresko
La rokojn superverŝas, kiuj staras
Ĉe l’ bordo en la sablo, tiel fluo
De ĝojo mian koron tute kovris.
Mi en la brakoj tenis neeblaĵon.
Nun al mi ŝajnis, ke denove nubo
Kviete min ĉirkaŭas, de la tero
Min levas kaj min dolĉe endormigas,
Simile kiel tiam, kiam min
La brako de l’ diin’ savante kaptis.
La fraton mian kaptis mia koro
Per sia tuta forto; mi aŭskultis
Nur la konsilon de l’ amiko lia;
Nur ilin savi estis la enhavo
De miaj pensoj. Kiel la ŝipano
Volonte sin deturnas de la rifoj
De negastama kaj dezerta lando,
Mi tiel de Taŭrido min deturnis.
Sed nun la voĉo de l’ fidela viro
Min ree vekis, min rememorigis,
Ke ankaŭ ĉi mi ja forlasas homojn.
Duoble abomena nun fariĝas
Por mi la trompo. Ho, animo mia,
Retrankviliĝu! Ĉu vi nun komencas
Dubeme ŝanceliĝi? Ne! la teron
De la soleco devas vi forlasi!
Enŝipigitan kaptos vin la ondoj
Per sia balancado, – nun pro timo
Vi nek la mondon, nek vin mem rekonas.