Kitabı oku: «Каен җылысы = Березовая весна», sayfa 2

Әгәр китсәм…²

 
Күзләреңдә минем күзләр калыр,
Колагыңда минем сүзләр калыр,
Чәчләреңдә – минем куллар назы.
Ниләр әйтим тагын… моннан ары?
 
 
Синең җанда минем җаным яшәр.
Кемнәр сиңа минем кебек дәшәр?
Минем кебек бүтән бармы тагы?
Ниләр әйтим сиңа… моннан ары?
 
 
Янәшәңдә яңа парың булыр.
Мине уйлап, көн дә күңелең тулар –
Ташлап китсәм әгәр бу дөньяны.
Ниләр әйтим икән… моннан ары?
 
 
Ниләр әйтим икән моннан ары?
Моннан ары әллә сүзләр бармы?
Җан авазым йолдызларга аша:
«Авыр булыр сиңа миннән башка-а-а!»
 

Капка хикәяте

 
Илләр гизгән яшь егетне,
Юллардан арган чакта,
Канатларын коштай җилпеп
Чакырды зәңгәр капка.
 
 
Илләр гизгән яшь егетнең
Килмәде сер бирәсе,
Офыклар дәшкән чагында
Капкага сөртенәсе.
 
 
Таң капкасы нинди алсу,
Ничек шунда җитәсе?..
Тик ансының, кер монда, дип,
Юктыр, юктыр көтәсе.
 
 
Офыкларга буй җитәрме?
Яңадан кайткан чакта,
Хыялына фида җанны
Кемнәр көтәр бу якта?
 
 
Илләр гизгән горур затның
Килер башын иясе.
Зәңгәр капка ачылмас шул,
Күтәрелмәс келәсе…
 

Әллә…

 
Әллә кайтам үз кыйблама,
Әллә китәм кыйбламнан?
Мин коенган көмеш сулар
Чайпалган да болганган.
 
 
Уйнап йөзгән балыкларын
Күрмим инде үтәли:
Әллә күлем алышынган,
Әллә үзем бүтән мин?
 
 
Уртасында кул җитмәслек
Төнбоеклар үскәнен,
Ай нурыннан туган гөлне
Хәтерлимен бит әле.
 
 
Чайпалса да, болганса да,
Мин йөзәсе сулар бу.
Ахрысы, түзә алмамын,
Чоңгылына чумармын.
 
 
Яшел чәчен иңгә салган
Чын Су анасы кебек
Яр буена чыгармын мин,
Бака ефәге киеп.
 
 
Тулган ай да хәйран калыр
Миндәге үзгәрешкә:
Бака ефәге киярмен,
Су әйләнер көмешкә.
 
 
Төнбоеклар үсеп чыгар
Күлләремдә яңадан…
Мин коенган сулар көмеш –
Китә алмам кыйбламнан!
 

Язар идем

 
Кич утырып хатлар язар идем,
Уйларыңда әгәр мин булсам.
Ай нурыннан балкыр иде дөньям,
Хыялымда сиңа сыенсам.
 
 
Ятмас идем хәтта йокларга да
Ул бәхетле нурлы төннәрдә.
Язар идем айлы каләм белән,
Хатларымны көтсәң әгәр дә.
 
 
Тылсым өреп ап-ак кәгаземә,
Яшь гомерне кире кайтарып,
Язар идем, язар идем сиңа,
Хисләремә үзем таң калып.
 
 
Ләкин беләм: гомер үтә тора,
Хыяллардан үзгә чынбарлык.
Айлы төндә шигырь генә язам,
Хат язарга сиңа оялып.
 

Гашыйк

 
Кулларыңны куйчы маңгаема,
Сизәсеңме, ничек яна башым?
Күзләреңә кереп адаштыммы,
Канатланып, күкләргәме аштым?
 
 
Рухым бүген әллә кайда йөри…
Кайнар башым – синең алларыңда.
Күзләреңә карап талпындым да
Былбыл булдым сөю аланында.
 
 
Сүзләр артык, йөрәк кенә сөйли.
Хыялый мин синең яннарыңда.
Их, шул килеш җырга әйләнергә,
Әкияткә барып ялганырга!
 
 
Хәйләсездер бу хыялый сөю,
Мөмкин түгел хистә алданырга!..
Мин тезләнеп сәҗдә кылам бүген
Мәхәббәтнең ихлас ялганына…
 

Апрель кары

 
Ятып ауныйсымы
     апрель карларына?
Апрель карларыдай
     әллә каралырга?
Кар сулары кебек
     язгы җиргә сеңеп,
Умырзая булып
     кабат яралырга?
 
 
Менә нинди хыял,
Менә нинди ярсу!
Кучкыл карны ябынып
     җәйрәп ята басу…
Орлык төшәр көнне
     көтәсеме озак,
Кайчан кузгалыр дип
Елгаларда ташу?
 
 
«Кайчан яфрак ярам?» –
     ди каенда бөре.
Кояш нурларында
     бүрткән инде үзе…
Ә син, имеш, шулчак,
     көзләреңә китеп,
Ямансулап йөре,
     еламсырап йөре…
. . . . . . . . . . . . . . . . . . .
 
 
Аунар идем, диеп,
     апрель карларында.
Юләр хыяллар бер
     тиеш таралырга.
Бөре сыман бүрткән
     хисләреңне тыеп,
Бик акыллы кеше
     булып саналырга.
 
 
Менә нинди хыял!
Апрель кары эри…
Ә күзләргә бер дә,
     бер дә йокы керми!
Шытып чыгачагын
Умырзая булып
Апрель кары әле
Төшендә дә күрми…
 

Син

 
Сабыр савытларым тулган чакта
Чайпалдырмый тотып торучы – син.
Иләсләнеп, хисем кузгалганда,
Гаеп итми йотып торучы – син.
 
 
Эндәшмичә газап өстәүчем дә –
Тилмерепләр синнән сүз көткәндә.
Кытай диварыдай – ышанычлым,
Суга таянгандай – шик-шөбһәм дә.
 
 
Ни могҗиза – тоташ каршылык син…
Шул килеш тә – җанның иң түрендә!
Мин таянам сиңа таш дивар дип,
Рисвай итмә авып ил күзендә.
 
 
Һәм битараф кына була күрмә,
Тап үзеңдә сыендырыр көчне –
Үзең кебек тоташ кытыршылык,
Каршылыктан торган минем хисне.
 

Исеңдәме?

 
Исеңдәме Казан урамнары,
Күккә ашкан биек-биек йортлар?
Безгә карап бәхет юрагандай
Күз кысышкан аллы-гөлле утлар?
 
 
Икәүләшеп очып уздык бугай
Иксез-чиксез озын урамнарны.
Җаныбызны, җылы өермәдәй,
Бары шатлык, шатлык урап алды.
 
 
Исеңдәме, яңгыр яуган иде,
Җитәкләшеп, гөрләвекләр кичтек?
Бөтен Казан карап торган чакта,
Алдыбызга күктән йолдыз төште.
 
 
Кулларымны, алып кулларыңа,
Йолдыз йөзгән гөрләвектә юдың.
Кулым гына түгел, бөтен тәнем,
Җаным белән садә-чиста булдым.
 
 
Исеңдәме болар, исеңдәме?
Дәшмисең һич, димәк, төшенмисең.
Кичер, берүк, үзем генә белгән,
Үзем генә күргән төшем ич син!
 

Ясалма гөл

 
Янып торган кызыл гөлләр! –
Чак сыйдырган кочагына.
Шул егеттән күзем китми.
Зиһен әйтә: «Юкка гына!»
 
 
Егетендә бер эшем юк,
Гөлдән туймас күземдер бу.
Нәрсә зиһен? Матурлыкка
Гел мөкиббән үземдер бу.
 
 
Кайсы гына бәхетлесе
Лаек икән шул гөлләргә?
Берсен генә миңа бирсә…
Мин кемнәндер кимме әллә?
 
 
Сабый кебек нәүмиз торам,
Чәчәкләрдән күзем китми.
Нигә миңа беркем бүген
Кызыл гөлләр бүләк итми?
 
 
Тукта, чү, дим, егет миңа
Бер чәчәкне сайлап алды:
Гөл бәйләме тере иде,
Каян тапты ясалманы?
 
 
Ясалма гөл сузды көлеп,
Үзе инде китеп бара.
Гөлгә карап нәүмиз торам,
Әйтерсең лә сабый бала…
 

Чарасыз

 
– Очма утка, очма утка,
Очма утка, тукта!
Күбәләккә – кисәтү ни?
Үз җаным ул юкса!
 
 
Ялкын хуҗа минем җанга –
Хет кычкырып ела!
Бу гөнаһсыз гөнаһларны
Ярлыкармы Хода?
 
 
Үз-үземне тирги-тирги
Тилмерәмме юкка?
Чамасызмын, чарасызмын
Йөрәктәге утка.
 
 
Күбәләктәй кыю җаным!
Акыл синнән курка:
– Очма утка, очма утка,
Очма утка, тукта!
 

Дога

 
Йолыгыз мине гөнаһтан,
Гөнаһсыз шигырьләрем.
Бу – минем ихлас йөрәктән
Соравым, гозерләвем.
 
 
Сәҗдәгә киткән шикелле
Тезләнәм кәгаземә.
Тик ул гына төшенә күк
Сагышым сәбәбенә.
 
 
И минем моңдаш шигырьләр,
Бар серем сездә генә.
Яшәү йөге авыр, авыр…
Кәгазем түзә менә.
 
 
Безнең гомер – чиксезлектә
Сызылып үтү генә…
Ак кәгазем, киткән чакта
Үткәнгә үкендермә.
 
 
Бу минем, китеп сәҗдәгә,
Ихластан гозерләвем:
Аралагыз гөнаһлардан,
Гөнаһсыз шигырьләрем!
 

Диңгез

 
Ничек керми калмак кирәк,
Чакырса диңгез әгәр?
Айкалдым бер, чайкалдым бер –
Дулкыннар зәңгәр, зәңгәр.
 
 
Айкый дулкын, чайкый дулкын,
Чиксез суның юк яры.
Шул микәнни адашулар?
Ә диңгез сары, сары…
 
 
Нинди бетмәс чайкалу бу?
Хәлләрем китеп бара.
Үкенмәм кебек батсам да,
Ә диңгез кара, кара…
 
 
Караны ярып урталай,
Күкләрдә уйный яшен.
Бәлки, ярга юл табармын?
Ә диңгез яшел, яшел…
 
 
Гомер – диңгез, төсләр уйный…
Ниләр көтә тын ярда?
Калып булмый, җитеп булмый,
Йөзмичә дә юк чара.
 

Минем исем

 
Китәрсең дә югалырсың,
Күңел кырында бер гөл…
 

Усал шаярту

 
Китәрмен дә югалырмын,
Төшмәм хәтта исегезгә.
Телгә керсә төртелерсез
Минем кыен исемемә.
 
 
Һәр сүзегез тиеш чакта
Энҗе кебек тезелергә,
Ачуыгыз килер микән
Көрмәкләнгән телегезгә?
 
 
Таң гөлләре әзер чакта
Сезнең өчен өзелергә –
Минем исем… сезнең телне
Буйсындырмас үзегезгә…
 
 
Гөл чугыннан тамган чыкны
Киптерергә күзегездән
Кояш булып балкучыны
Сизмәссез дә күгегездә.
 
 
Күңел-кырда гөлләр чиксез…
Тезгән чакта түшегезгә
Китәрмен дә югалырмын,
Кермәм хәтта төшегезгә!
 

Гөлләр сере

 
Сөйләшәләр гөлләр, агачлар да…
Тик ишетү безгә язмаган.
Үз-үзебез белән артык мәшгуль,
Без югары, өстен яралган.
 
 
Ә гөлләр бит безнең өчен яши.
Ә гөлләр бит безне ишетә.
Чын күңелдән бүләк ителгәне
Чәчәк ата өзгән килеш тә.
 
 
Әйтелмичә калган сүзләрне дә
Гөлләр тоя, гөлләр сизенә:
Рәнҗегәндә күңел, безнең өчен
Чәчәкләрнең җаны өзелә.
 
 
Ник гөлләрне аңламыйбыз икән? –
Сәбәпләрен әле тапмадым…
Беләсеңме, син китергән гөлләр
Минем өйдә чәчәк атмады…
 

Алкаларым сыңар-сыңар³

 
Алкаларым сыңар-сыңар,
Йә югала, йә сына.
Сыңар-сыңар алкаларым
Үз парларын юксына.
 
 
Челтерәми инде күптән
Колагымда тамчылар.
Карыймын да алып куям –
Алкам гел сыңар-сыңар.
 
 
Алларымда ничә алка
Моңая ялгыз гына.
Һәркайсына пары кирәк,
Таң булып кабынырга.
 
 
Уйнамаган инде күптән
Колагымда таң нуры.
Карыймын да алып куям –
Сыңар алкалар моңлы.
 
 
Алкаларның берсенә дә
Тиң түгел башка сыңар.
Шулар сыман парсыз гына
Минем дә гомер узар.
 
 
Сокландырмас инде бүтән
Колагымда алкалар.
Карыймын да алып куям,
Һәркайсы сыңар-сыңар.
 

Һавасыз

 
Мин бит сиңа һава кебек идем,
Хәлең ничек хәзер һавасыз?
Бардыр дустың,
     бардыр сердәшең дә,
Ә һаваның булмый яңасы.
 
 
Мин бит сиңа һава кебек кирәк,
Суламыйча ничек яшисең?
Тел тибрәтеп,
     «кил» дип дәшәр идең,
Миннән башка, беләм, ятим син.
 
 
Үз-үземә зур бәядер, бәлки?
Әллә сиңа шулай ышанам?
Уйны – уйга, җанны җанга ялгап,
Күңелемнән сиңа юл салам.
 
 
Тел тибрәтеп үзең чакырмагач,
Синең якка юллар өзек бит.
Үрсәләнеп сөрән салуым бу:
– Мин бит сиңа
     һава кебек! – дип.
 

Йосыф – Зөләйха

 
Төшләремә керәсең дә
Зөләйхага Йосыф кебек,
Таң атканда юк буласың,
Үзәгемне өзеп-өзеп.
 
 
Юк, кабатлый алмам, ахры,
Зөләйханың дәртле җанын.
Күреп туймас сурәтеңне
Хыялымнан куам тагын.
 
 
Заман бүтән, уйлар башка,
Ерак калган кыйссалар да…
Сине күрсәм тетрәп китәм –
Йосыф бугай син чыннан да.
 
 
Юк, эндәшмәм сине даулап,
Кыю булмам Зөләйхадай.
Учка кысам йөрәгемне:
Син чыннан да Йосыф бугай.
 
 
Безне кемнәр тиңли алыр?
Кичер мине. Вакыт – хаким.
Төшләремә керәсең дә:
– Саумы, Йосыф! – дип кабатлыйм.
 

Их, әгәр дә…

 
Минем сүзләрне сөйлисең,
Үзең беләсең микән?
Әллә инде юри шулай
Миннән көләсең микән?
 
 
Көлсәң ни дә, көлмәсәң ни?
Миңа нигә анысы?
Рәхәт икән үз-үземне
Синең сүздән таныйсы.
 
 
Рәхәт икән, иреннәрең
Минем җырны көйләсә.
Их, әгәр дә күңел күзем
Нәкъ киресен күрмәсә!
 
 
Их, әгәр дә күңел күзем
Сукыр булса кайчакта,
Сизмәс өчен чит ялкынны
Син кабызган учакта.
 
 
Чит куллар сине иркәли.
Иренеңдә – минем сүз.
Юк, ялгышам. Аһ, ялгышам!
Миңа – чит ул, сиңа – үз…
 

Парадокс

 
Күбәләктәй бу очыну,
Беләм, миңа килешмидер.
Акыллы һәм ыспай булып,
Җитди йөрү тиешледер.
 
 
Тиешледер, әмма нишлим?
Читлекләргә сыймый җаным.
Хыялларым киңлегендә
Синең белән очам тагын.
 
 
Синең өчен, синең хакка
Күңелләрем күбәләктер.
Белмәсәң дә, сизмәсәң дә,
Бәхетләрем түгәрәктер.
 
 
Мәңгелектән кадерле лә
Шул бәхетле мизгелләрем:
Яныңа да китермичә,
Тирәңнән дә җибәрмәвең…