Kitabı oku: «Мин – табылдыклар өстәле / Я – стол находок», sayfa 2

Болгар бабаларга ачык хат

Бу шигырь 1996 елның 23 гыйнвар төнендә Болгар шәһәрендәге кунакханәдә язылды. Мин борынгы болгар бабаларыбыз яшәгән изге җирдә ялгызым төн үткәрдем…

Сез – Болгар бабалары,

Без – Болгар балалары.

Без бит тарих чылбырында

Боҗралар гына бары.

Сез – Болгарның юл башы,

Ә без – аның дәвамы.

Сездән өлге алабыз без

Һәм дә рухи дәваны.

Арабызда зур чорлар,

Әмма уртак ич җырлар!

Сездән безгә мирас булып

Калган Иделләр, кырлар.

Болыннарда сез дә күргән

Шул ук чәчәкләр үсә.

Безнең битләрне иркәләп,

Болгар җилләре исә.

Кадерлибез сезнең куллар

Корган Болгар оясын.

Таң белән каршы алабыз

Изге Болгар кояшын.

Кемнәр килгән,

          кемнәр киткән —

Гасыр артыннан гасыр.

Ята милләт маңгаена

Тарих сызган күпме сыр?!

Изге Болгар изгелеге

Иманыбыз күгендә.

Сез табынган Тәңребезне

Олылыйбыз бүген дә.

Без мәҗүси… Без мөселман…

Кем сызган аермасын?!

Ходаем ата йортыннан —

Болгардан аермасын.

Без Болгарның бөеклеген

Саклаган хәлдә генә,

Азатлык яулый алабыз

Татарстан иленә.

Сез – Болгар бабалары,

Без – аның балалары.

Бөтенебез – бер чылбырның

Тарихи боҗралары.

Исә Болгар җилләре

Күз алдымда җәйрәп ята

Иске Болгар җирләре.

Быел иген мулдан булыр —

Исә Болгар җилләре.

Тракторлар сөреп йөри

Иске Болгар кырларын.

Баш очында япь-яшь тургай

Сайрый Болгар җырларын.

Пароходлар килеп туктый

Иске Болгар ярына.

Яшь бер егет Йосыф гыйшкын

Сөйли сөйгән ярына.

Ялгыз бер ат утлап йөри

Иске Болгар чирәмен.

Инде күптән салган малкай

Иңнәреннән иярен.

Яшелләнеп җәйрәп ята

Иске Болгар җирләре.

Быел илдә икмәк уңар —

Исә Болгар җилләре.

Йосыф – Зөләйха көе

Тупырдатып ат чаптырган,

Дошманнарга ук аттырган

Йосыф – Зөләйха көе.

Туган илне сатмаган ул,

Ил намусын саклаган ул

Йосыф – Зөләйха көе.

Йөрәкләргә утлар яккан,

Гомерләрне озынайткан

Йосыф – Зөләйха көе.

Болгар илен мактаган ул,

Мәңгелеккә атлаган ул

Йосыф – Зөләйха көе.

Борынгылар җырлап йөргән,

Гашыйкларны сөендергән

Йосыф – Зөләйха көе.

Һаман да ил терәге ул,

Һаман да ил йөрәге ул

Йосыф – Зөләйха көе.

Болгар өне

Мин Иделгә карап торам,

Су астыннан чуртан тибә.

Су астыннан чылтыр-чылтыр,

Чылтыр-чылтыр чулпы тибә.

Идел өсте – бөдрә дулкын,

Идел төбе – буп-буш упкын.

Упкын сусыз һәм коп-коры —

Анда тулган Болгар җыры.

Җыр Иделне иңсәсенә

Күтәргән дә катып калган.

Сана, заман, су төбендә

Күпме алып ятып калган.

Су буена кызлар килә,

Алкалары елтыр-елтыр.

Алкалары – алтын балык,

Чуртан карый комсызланып.

Мин Иделгә карап торам,

Идел өсте – алка-алка.

Ә төбендә чылтыр-чылтыр

Чулпы чыңы агып ята…

Болгар өне саркып ята…

Аксубай

Танылган татар галиме Әнвәр Хәйри туган ягы Аксубай төбәгендә борынгы болгар халкының бишеге булырдай урыннарны ачыклады.

Аксубайда булганым юк иде —

Онытылган ерак бер төбәк.

Мондый ерак, аулак төбәкләрдә

Серләр булмый калмый ул, димәк.

Әй Аксубай!

Ап-ак суларга бай,

Тарихымның йөзек кашы син.

Шәҗәрәләремне белү өчен

Ачыккан жанымның ашы син.

Син бит – бөек болгар бабаларның

Могҗизалы, серле бишеге.

Бүген әле безгә ачылмаган,

Әмма ачылачак ишеге.

Шул ишекне атлап кердем бүген.

Син – халкымның ерак ярасы.

Ап-ак сулар гына түгел, синдә

Суларның бар икән карасы.

Бөеклектән алып – җимерелү,

Бетү, сүнү, онытылулар…

Кальгаларың җиргә тигезләнгән,

Калаларың инде буш кырлар…

Карасуда, шул ук Аксубайда

Бүгенгәчә туып торалар

Сары чәчле, сылу, ап-ак йөзле

Тупырдашып торган болгарлар.

Оныкларның оныклары үсә,

Болгар оныклары бу якта!

Ник килмәдем икән моңа кадәр?!

Миңа рәхәт…

Миңа оят та…

Аксубайда булганым юк иде —

Онытылган аулак бер төбәк.

Тамырларын эзләп йөргәннәрне

Чакырачак әле,

Үзен таптырачак,

Яраттырачак әле ул, димәк!

Мәскәүдә

Мәскәүнең нәкъ үзәгендә,

Якын дуста кунакта

Кызыл балык, кара икра,

Ананаслар, банан белән

Сыйланып яткан чакта,

Кинәт кенә сызып-сызып

Сагындыра башлады

Әнкәемнең чуен белән

Мичкә куйган бәрәңгесе,

Парлы өйрә ашлары.

Күрдем Мәскәү урамында

Һинд дус, негр, башканы.

Һәм сагындым гомер буе

Авылымда яшәп яткан

Шук керәшен картларын.

Яңгыр койды. Бөтен Мәскәү

Кулчатырын каплады.

Арыш кыры белән шаулап,

Хәтеремә килеп керде

Туган Шөгер яклары.

Бастым мәрмәр баскычларга,

Күрдем яшел яшманы…

Шунда күргән кебек булдым

Юл читендә тып-тын торган

Татарстан ташларын.

Әй син, Мәскәү, гүзәл шәһәр,

Ил үзәге, башкала!

Минем туган якка булган

Иң-иң назлы сөюләрем

Бүген синдә башлана.

Без – Шөгердән

Без тумыштан нефть якларыннан,

Төгәлрәк әйтсәк – Шөгердән.

Шөгернең дә әле иң түреннән,

Чишмәләре бәргән җиреннән.

«Шөгер» белән «йөгер» дигән сүзне

Без рифмага салдык яшь чакта.

Һәм ил буйлап чыгып йөгердек без

Уналты яшь тулыр-тулмаста.

Чабаталар киеп йөгердек без

Заводларга, шахта, далага…

Шунсы рәхәт: нинди эш тә бата

Чабаталы гади балага.

Тулып ташты хезмәт кенәгәсе

Без татыган төрле һөнәрдән.

Аннан торып чаптык белем эзләп,

Без бит йөгерергә өйрәнгән.

Ләкин менә Сабантуйларында

Җыелышып эчеп булмады

Шөгердәге Алан авылының

Бәреп торган чишмә суларын.

Берәребез әгәр ялга кайтса,

Яшьтәшләрен эзләп Шөгергә,

Икенчебез ил йомышы белән

Себерләргә чыгып йөгерә.

Йөгерәләр минем яшьтәшләрем,

Инде күптән әти үзләре.

Киләчәккә карап йөгерәләр,

Яна өмет тулы күзләре.

Йөгереп менеп китәр кебек алар,

Айда яңа эш бар дисәләр.

Йөгереп кенә качып китәр кебек,

Шыксыз үлем үзе килсә дә.

Тумышыбыз нефть якларыннан,

Төгәлрәк әйтсәк – Шөгердән.

Без – тынгысыз, без бит киң дөньяга

Шул Шөгердән чыгып йөгергән.

Сездәй ирләр яшәгәндә

Әлмәт районы Шарлама авылы егете, «Татнефть» акционерлык җәмгыяте генераль директоры булган Ренат Галиевкә һәм нефть төбәгендә туып, хәзер дә шунда ут уйнаткан күренекле якташ егетләргә

Җәйрәп ята илем киңлегендә

Әлмәт, Шөгер, Баулы, Бөгелмә,

Азнакае, Зәе, Шушмалары —

Чал тарихны салган иңенә.

Тугайларда яшел әрәмәләр,

Әрәмәдә яшел балтырган.

Шул балтырган шулпасыннан гына

Арык тәндә бер уч җан торган.

Тик тупылдап кына торган җаннар,

Тик сулкылдап кына типкән каннар

Безне исән-имин саклаган.

Чөнки сине, минем бөек халкым,

Үзеңә хас ирләр яклаган.

Туган халкы мул яшәсен өчен,

Җирнең маен сыгып ала торган,

Туган халкы инде яңадан да

Ашамасын өчен балтырган,

Бөтен җанын-тәнен фида кылган

Фидакярләр туган бу якта.

…Үз җирендә үз җырларын тапкан

Ирләр алган илне кочакка.

Ватанпәрвәр егетләр сез бүген,

Туган якның патриотлары!

Нефть якларының титаннары,

Алга табан барыр хутлары!

Инде Әлмәт, Шөгер, Баулы, Зәйләр,

Азнакайлар, Шушма, ямьле җәйләр

Артка таба юл алмаячак!

Илдә сездәй ирләр яшәгәндә,

Туган халкым югалмаячак!..

Татар халкы югалмаячак!..

И керәшен…

И керәшен, карендәшем минем,

Халкымның бер асыл бизәге.

Синең көйне бер тыңлаганнарның

Гомерлеккә өзелә үзәге.

Күңелең саф, тыйнак, рухың чиста

Һич тутыкмас көмеш тәңкәдәй.

Һәрбер кызың миңа сеңлем сыман,

Һәр әбекәй – газиз әнкәдәй.

Буыннан-буынга

Бабам сөргән,

Гомре буе сөргән,

Ул тәм табып сөргән.

Буразнага ятып җан биргән —

Туймаганга туган җирдән.

Атам сөргән,

Штык белән йөргән.

– Фашистларга тиздән

Үлем килер, – дигән.

Танк астына кергән —

Туймаганга туган җирдән.

Киерелеп эшлим,

Тир таммасын димим.

Кирәк булса,

Кан да тамар миннән.

Бабам бетермәгән,

Атам бетермәгән

Буразнаны сөрәм —

Туймаганга туган җирдән.

Авылым

Авылым!

Син безнең кебек түгелсең шул.

Гомер үткән саен һаман яшәрәсең,

Бизәләсең һаман яңа йортлар белән.

Шулай кирәк,

Яшә дә син, яшәр дә син.

Беркөн безнең чырайларны картлык басып,

Вакыт безне кирәк җиргә алып китәр.

Син китмәссең безнең белән,

Әй авылым,

Сине һәркем баласына мирас итәр.

Нишлисең бит,

Безнең гомер кыска инде,

Тик без моны уйламыйбыз мондый чакта,

Һаман сине төзибез без,

Яшәртәбез,

Картайсак та, арысак та, авырсак та.

Урамыңның уртасыннан атлап киләм,

Тәрәзәләр елмаешып кала миңа.

Беләм,

          тоям,

                    сизәм.

Шулай озатырсың

Вакыт таләп итә торган соңгы юлга.

Авылым!

Син безнең кебек түгелсең шул.

Гомер үткән саен һаман яшәрәсең,

Җирдә кеше яши сине яшәртергә.

Ул мәңгелек,

Яшә дә син, яшәр дә син!

Зирекләрнең кара бөдрәләре

Кая барсам котылалмыйм аннан —

Тел очымда һаман шул көй тора:

          Зирекләрнең кара бөдрәләре…

          Зирекләрнең кара бөдрәләре…

Зур даннарга алданмаган таныш рәссам,

Киндереңдә –

          Зирекләрнең кара бөдрәләре;

Туган якны өзлеп сөйгән җырчы дустым,

Моңнарыңда –

          Зирекләрнең кара бөдрәләре;

Казанымны нурга күмгән буяучы кыз,

Синең чәчләр –

          Зирекләрнең кара бөдрәләре;

Аланлык авылының очар тулпары,

Синең яллар –

          Зирекләрнең кара бөдрәләре.

Туган якның таныш рәсме булып,

Кая барсам, шул моң очрый миңа:

          Зирекләрнең кара бөдрәләре,

          Зирекләрнең

                     кара

                    бөдрәләре.

Нәни өйдә нәни җыр

Күтәрелеп карадым да

Мин дөньяның йөзенә,

Кызык кына бер нәтиҗә

Ясап куйдым үземә:

Дөнья йөзе бик зур икән,

Анда Ай бар, Кояш бар.

Уртасында минем Җирем —

Тулган алма, зур бер шар.

Шул шарның нәкъ уртасында

Туган илем бар минем.

Шул илнең нәкъ уртасында

Туган өем бар минем.

Зур дөньяның йөзен шушы

Нәни өйдән күзәтәм.

Дөнья матурлыгын сезгә,

Кешеләргә күрсәтәм.

Дөньяга булган сөюем

Шушы нәни җыр булыр,

Дөньяның кыл уртасында

Язылды чөнки бу җыр.

Игеннәр илендә

Нәкъ менә шушында

Тормыш башланып китәдер шикелле

Тоела күңелгә.

Нәкъ менә шушында —

Игеннәр илендә.

Гаҗәпләнмәгез!

Мин тормышны

Нәкъ менә шушында күрәм дә:

Тук башаклы арыш теземнәрендә,

Хисапсыз күп ашлык көшелләрендә,

Яңакларның тозлы тирендә.

Шушында,

Мин яраткан авыл җирендә,

Игенче хезмәте тормышка юл сала.

Тормышның юлдашы булган

Икмәк ясала.

Нәкъ менә шушында

Тормышның үзе

Башланып китәдер шикелле

Тоела күңелгә.

Нәкъ менә шушында —

Игеннәр илендә.

Туган ягым Колмаксар

Урманыңа кереп җырласам да,

Сандугачлар мине тыймаслар.

Тик куркам шул,

           Шашкын хыялларым

Урманыңа гына сыймаслар.

Туган ягым минем, Колмаксар!

Кайчан гына нинди тыныч иде,

Ялгыз иде монда сукмаклар.

Нефть эзләп килгән шат егетләр —

Бүген синең якын кунаклар,

Туган ягым, гүзәл Колмаксар!

Кая киткән тап-тар кыр юллары,

Асфальт өсләрендә кырпак кар.

Машиналар шавын тыңларга да

Өйрәнсеннәр әле колаклар,

Әй гүзәл як, туган Колмаксар!

Вышкаларга ак бәс кунаклаган,

Вышкалар бит безнең юлдашлар.

Кыштыр-кыштыр миңа серен сөйли

          Көз коелмый калган колмаклар,

          Әй яңа як, таныш Колмаксар!

Урманыңа кереп җырласам да,

Сандугачлар мине тыймаслар.

Тик сыймас шул,

          Бетмәс шатлыкларым

Урманыңа гына сыймаслар,

Бик яратам сине, Колмаксар!

Беренче күкрәү

Бик җырлыйсым килә

Бүген минем

Бар тавышка,

Көчле иттереп;

Бүген минем

Язгы күкрәү белән

Бер күкрисем килә,

Гөр килеп.

Яңгыр болытлары

Сыймый күккә,

Бер-беренә килеп бәрелә.

Бәрелә дә, чәчеп ут-очкыннар,

Күк күкри, таулар дер килә.

Иң беренче күкрәү…

Буразнада,

Маңгаена куеп кулларын,

Әткәй карап тора болытларга,

Ул белә шул анда ни барын.

Ул белә шул: иң беренче яңгыр

Җиргә яшәү, яшьлек китерә.

Борын төрткән япь-яшь үләннәрне

Колагыннан тартып үстерә.

Ул белә шул:

Иң беренче күкрәү

Ирек бирми җиргә кибәргә.

Яңгыр көтеп көн дә бүртә торган

Бөреләрне ачып җибәрә.

Маңгаена ике кулын куеп,

Әткәй карап тора югары.

Сакалыннан ташу акты инде,

Киемнәре тәмам чыланды.

Нигезенә,

Баскан туфрагына

Иң беренче күкрәү көч биргәч,

Шыпырт кына:

– Булды,

Икмәк булды, – диде, —

Ил интекмәс быел,

Интекмәс!

Менә шуңа

Язгы күкрәү кебек

Бер күкрисем килә,

Гөр килеп;

Минем бүген

Бик җырлыйсым килә

Бар тавышка,

Көчле иттереп!

Урак өсте

Башланды инде кырда сары дәвер,

Башаклар бастылар камыл-аякларга.

Кызыл комбайннар карап юл алдылар

Сары башакларга – сары маякларга.

Басулар өстендә кибәкләр тузгыды,

Ургыч җилләренә ачуланып, дулап.

Кызыл дөяләрдәй барды комбайннар,

Барды кырны урып, коры кибәк сулап.

Ялан кырга шунда, даңгыр-доңгыр килеп,

Җитез машиналар чабып чыкты кинәт.

Комбайнның биек бункер-көшеленнән

Бөртек акты җырлап, икмәк көен көйләп.

Каты камылларга тырнатып шиннарын,

Машиналар чапты амбар якларына.

Тәүге олауларны каршы алды кызлар,

Нәни әләм тагып көрәк сапларына.

Яңа уңыш кайтты. Кызлар сөенделәр,

Көшелләргә күмеп нәфис аякларын.

Косынкалар итеп бәйләделәр алар

Көрәк сабындагы әләм-маякларын.

Башланды инде тагын сары дәвер…

Башланды авылның шатлыгы, моң-зары.

Кызыл комбайннар йөргән кыр өстеннән

Каңгылдашып узды тәүге кыр казлары.

Ветераннар⁷

Картаясызмыни инде сез дә,

Европаны саклап калган ирләр?

Сагыналар сезне күпме юллар,

Сагыналар сезне күпме илләр.

Картаймагыз әле, ветераннар,

Картаймагыз, әй сез,

          тынмас җаннар.

Сезгә тиеш әле бик күп назлар,

Сезгә тиеш әле бик күп язлар.

Җырлагыз сез Җиңү көннәрендә

Яшьлегегез – җиңү көйләренә.

Ветераннар, сез күп түгелләр бит,

Кайталмады күпләр өйләренә.

Солдатларча итеп, урамнардан

Узыгыз сез Җиңү бәйрәмендә.

Кызылланып, әнә янып тора

Сезнең каннар чәчәк бәйләмендә.

Картаймагыз әле, ветераннар,

Картаймагыз, әй сез, тынмас җаннар.

Сезгә тиеш әле бик күп назлар,

Сезгә тиеш әле бик күп язлар.

Авылдаш картларга

Шундый матур бер кич китеп бара,

Җитәкләшеп китә кояш белән.

Урман өстен буяп куйган алар

Кызыл алтын төсле гуашь белән.

Җитәкләшеп китә ике матур,

Авыл өстен талгын моңга төреп.

Ялгыз картлар көрсенешеп куя,

Шушы гүзәл, матур парны күреп.

Ялгыз картлар үрелеп-үрелеп карый

Озын чәчле көләч ал кояшка.

Күңелләре һаман япь-яшь тә шул,

Гомер башка инде, гомер башка.

Яшьлек шулай ерак походтагы

Пилоткалар кебек туздымыни?!

Кич бит әле китеп кенә бара,

Ә гомерләр инде уздымыни?!

Әй, шунда бер болыт чыксын иде,

Картлар күңле кебек күкрәп-күкрәп.

Ялтырасын иде яшеннәре —

Бер ашкынып куяр иде йөрәк.

Тик күк аяз, күкләр шундый аяз,

Һәм җәйге кич инде китеп бара.

Дау-яуларны кичкән батыр картлар

Тып-тын гына аны озатып кала.

Кылганнар

Бакча артындагы тау башында

Җилләп утыра ап-ак кылганнар.

Инде декабрь бит, ничек алар

Аягүрә басып калганнар?!

Мин кылганнар арасында йөрим,

Сыйпап йөрим ап-ак башларын.

Мин үзем дә, ахры, кылганнардай

Бераз әрсезләнә башладым.

Ап-ак кылган кебек чәчләремне

Җилфердәтеп кышкы җилләрдә,

Аягүрә басып торам һаман

Туып үскән шушы җирләрдә.

Бөтен үлән, кар юрганы көтеп,

Җиргә җайлап яткан чагында,

Ак кылганнар белән берьялгызым

Басып калам мин тау башында.

Ачы җилдә кылганнарга кушылып

Сызгырам мин, аваз чыгарам.

Әллә ни моң чыкмый чыгуын да,

Тик аумыйм бит, басып торалам!

Бураннарда шулай торам һаман,

Каршы алам апрель башларын.

Мин үзем дә, ахры, кылганнардай

Бераз әрсезләнә башладым.

Елагыз!

Мин, авылга кайткач, ялгыз гына

Чыгамын да ындыр артына,

Каралтылар ышыгына кереп,

Тынып калам.

Минем каршыга

Мин бәләкәй чакта уйнап йөргән

Сукмак килә нәни инештән.

Сабый чаклар! Тагын сезгә килдем,

Яшеренеп таныш-белештән.

Миңа монда җайлы сезнең белән,

Карт авылым монда, үз күгем.

Берьялгызым гына яшеренеп,

Бер елармын, ахры, мин бүген.

Һәм елыйм мин. Ялгыз рәхәтлектән,

Сабый чаклар хатирәсеннән.

Каралтылар белән бергә елыйм,

Үксеп-үксеп елыйм һәм көләм.

Үзем уйлыйм: ярый әле, димен,

Еракта мин шәһәр, дуслардан.

Мескен хисләр диеп, юкса алар

Көләр иде минем елаудан.

Безнең чорда сабыйлыкка кайту,

Елый белү оят санала.

Җитдилек һәм салкын канлылыкны

Яратарак төшә замана.

Ә мин монда берьялгызым гына

Чыгамын да ындыр артына,

Каралтылар белән бергә елыйм,

Карамыйча алдым-артыма.

Дусларымнан яшереп ничә еллар

Җыеп йөргән татлы күз яшен

Рәхәтләнеп түгәм!

Һәм уйлыймын:

Елый беләм, димәк, мин яшим!

Шунда мине әнкәй табып ала.

– Таң ата, – ди, – кереп ят, улым.

Көлә-көлә сөеп юата ул

Утыз яшьлек карт бер сабыен.

Мин әнкәйгә үкси-үкси сөйлим

Шәһәрдәге дуслар турында:

– Алар, әнкәй,

шундый әйбәтләр, дим,

Кечесе дә, – димен, – зуры да.

Алар, әнкәй, барысы да мине

Яраталар, хөрмәт итәләр.

Алар, миннән качып елау өчен,

Гел авылга кайтып китәләр.

Ә шәһәргә килгәч, алар, әнкәй,

Миңа авыр сүзләр дәшмиләр.

Минем дуслар елый белә, әнкәй,

Елый белә, димәк, яшиләр!

Туган як имәннәренә

Ә бит алар һаман мине көткән,

Иңнәренә көзне ябынып.

Сагынуларын сары яфрак иткән

Имәннәргә йөрим, табынып.

Берәм-берәм башым иеп узам:

– Исән-саумы, әй имән агай?

Таныйсызмы: мин бит – сезнең белән

Бергә балигъ булган җор малай.

Сезнең хәлне белер өчен, монда

Минем яшьтәшләрем кайтамы?

Арумысез, әле тамырларда

Тагын йөз яшәрлек хут бармы?

Һаман әле безнең керәшеннәр

Балта тотып килгәч бирегә:

– Ай-һай, шәп үсәләр, кызганыч, – дип,

Кисми китәләрме кирегә?

Ә көегез һаман шул ук икән —

Гүелдисез горур, ирләрчә.

Кайсы гасырларга барасыз сез

«Кара урман» дигән көйләрдә?!

Мин бит сезне бик сагынып кайттым,

Мин ич – шушы җирнең баласы.

Имәннәрем, сезнең яшәештән

Килә минем үрнәк аласым.

Тамыр

Кояшка ук сузмыйм нәфесемне,

Үз эшемне кылам сабыр гына.

Ахрысы, мин тормыш агачында

Чәчәк түгел, гади тамыр гына.

Ә чәчәкләр шаулый язлар саен,

Дөньясына хуш ис тараталар.

Алар өчен кызлар башын җуя,

Чал картлар да үлеп яраталар.

Чәчәкләргә яуган мактауларны

Тыңлап торам шулай сабыр гына.

Алар өчен эчтән шатланам мин,

Үзем болай гади тамыр гына.

Әй шатланам! Кара җирне ертып,

Татлы матдә эзлим алар өчен.

Мин бит тамыр! Миңа бар дөньяга

Күрсәтергә кирәк чәчәк көчен.

Мин беләм бит, язын шаулау өчен,

Чәчәкләргә булсын тамыр гына!

Мин аларга татлы матдә эзләп,

Кара җирне ертам сабыр гына.

Билгесез югалган туганым

Билгесез югалган туганым!

Дошманнар күптәннән куылды.

Исәннәр орденнар алдылар,

Шәһитләр өстенә һәйкәлләр куелды.

Син генә һаман да окопта,

Син генә һаман да шул постта.

Постыңнан син инде китмәссең,

Син һаман көтәрсең

Дусларың килүен,

Җәсәдең хөрмәтләп күмүен.

Нишлик соң?! Нишлик соң?!

Чара юк,

Чөнки син –

Билгесез югалган сугышчы,

Билгесез югалган туганым.

Һаман

Артта кала кышның бураннары,

Җанга тигән ачы еллар кала.

Юлда кала яшьлек, яулык болгап —

Гомер дигән пар ат алга чаба.

Тау башында кала сары сарут,

Чәчәп-чәчәп ап-ак кылган кала.

Назлар кала, күпме язлар кала —

Гомер дигән пар ат һаман чаба.

Бар да кала, бар да артка китә,

Зур өметләр кала юл буенда.

Кара чәчең, нурлы йөзең кала,

Артка чигә инде төз буең да.

Гомер дигән пар ат һаман чаба,

Кабатланмый ни дә – бар да таман.

Барган саен, ләкин юл өстенә

Әткәй кабере калкып чыга һаман.

Кояшлы фантазия

Көнгә карап тәрәзәмне ачам,

Кояш керә минем бүлмәгә.

Кояш белән кара-каршы утырам,

Кача өйдән бөтен күләгә.

Күңлем кебек ап-ак минем бүлмәм,

Хәтта кояш моңа сөенә.

Кайнар нурын чәчеп елмая ул,

Кояш исе аңкый өемдә.

Урамда да шундый якты бүген,

Тәрәзәмнән чөнки нур ага.

Шатланам мин, бүген бөтен дөнья

Минем тәрәзәдән нур ала.

Авылдашлар минем өй турыннан

Елмаешып үтеп китәләр.

Алар шулай минем өемдәге

Кунагымны тәбрик итәләр.

Әнкәй дә шат, әрле-бирле чабып,

Кунагымны сыйлый, тырыша.

Кояш нуры кебек чәчләренә

Ап-ак нурлар килеп сырыша.

Шундый бер хәл булып алды бүген –

Кояш килде минем бүлмәгә.

Күңелемнең бөтен почмагыннан

Качып бетте шик һәм күләгә.

Әниләр зары

Ирләр ул гел шулай:

Чәй кайнап чыкканчы гына дип китә дә…

Югала.

Һәм еллар хәбәрләр китерә:

– Билгесез югалды…

– Приказны үтәгәндә…

– Батырлык күрсәтеп…

Малайлар гел шулай:

Чәй кайнап чыкканчы гына дип китә дә…

Югала.

Һәм көн дә гәзитләр хәбәрләр китерә:

– Тайгада шәһәрләр төзелә…

– Чирәм җир сөрелә…

– Галәмнән әйләнеп кайттылар…

Көненә ничәмә мәртәбә куела самавыр.

Көненә ничәмә мәртәбә әйтәсең:

– Чәй кайнап чыга бит,

Кайтырлар…

Кайтырлар…

Кайгы

Бу кайгыны язарга җитми талантым,

Акмый кан, бөгелми уй – турыга каттым.

«Әнкәең үлә… булмый… терелми», – диделәр…

Әй баттым ла, бигрәк зур кайгыга баттым.

Үзбәк мамыгыдай йомшак иде күңлем —

Имән кайрысына охшап кытыршыландым.

Кигән киемемдә бер коры җеп тә юк,

Ага күз суларым – тәмам чыландым.

Өннәрем төшкә әйләнде, төшләрем – өнгә,

Исәбем тайпылды, суынды назларым.

Көзләрем эсседә көйделәр, боз сукты җәемне,

Су булып эреде кышым, туңды язларым.

«Әнкәең үлә… булмый… терелми», – диделәр.

Нинди зур хисемә ак кәфен яптым.

Әй дуслар, әй илем, әй минем Ватаным,

Баттым шул, бигрәк тә зур кайгыга баттым.

Әни кирәк

Бишек тирбәтергә әни кирәк,

Йөрергә өйрәтергә әни кирәк.

Кулына алып чәбәкләргә әни кирәк,

Усал малайларны әләкләргә әни кирәк.

Ятлар ятим димәсенгә әни кирәк,

Өйләнгәндә киңәшергә әни кирәк.

Дөнья артка типкәләсә дә, әни кирәк,

Хатын сиңа үпкәләсә дә, әни кирәк.

Ә әнигә ниләр кирәк —

Уйлыйбыз шул ансын сирәк.

Гөләп

Сине күрсәм, җаным ташый минем,

Әллә нишлим, гөләп.

Бала чагым, яшьлекләрем кайта,

Күкрәгемдә гүләп.

Күптән, күптән ташлап киттек сине,

Яшибез без гөрләп.

Тик авырсак, сине юксынабыз

Шәһәрдә без, гөләп.

Шунда гына даруханәләрдә,

Зур акчалар түләп,

Блат белән генә табабыз без,

Син – дефицит, гөләп.

Балачактан мин урманга баргач

Җыяр өчен җиләк,

Бушка гына күп ашадым сине,

Аюкамыр-гөләп.

Инде хәзер сине күргән саен,

Җаным ташый гүләп.

Син бит минем яшьлек, туган ягым,

Минем япь-яшь йөрәк!

Бала чагымнан бер портрет син,

Чын копия, сурәт.

Чәнечкеле, әрсез, кәрлә куак

Син бит – мин ул, гөләп!