Kitabı oku: «Безнең Туфан / Наш Туфан (на татарском языке)», sayfa 3
Вәсимә. Күрсәтермен освобождаюыңны. (Яртылаш карават астына кергән Машаны сөйрәп чыгара.) Чык, Вәсим.
Вәсим чыга.
Ләлия. Исәнмесез, Вәсим әфәнде!
Маша. Здравствуй, Васимчик!
Элизабет. Гутен таг, һерр Васим!
Вәсим. Мин гаепле түгел.
Ләлия. Без сезне гаепләргә җыенмыйбыз. Сезне рәнҗеттеләр. Сезне хатыныгыз карават астында яшәтә. Бу – кешегә карата гаделсезлек.
Маша. Мужика не надо держать под кроватью, его место под юбкой.
Вәсимә. Өйрәтмә!
Элизабет. Вас ист дас?
Ләлия. Әнә фрау Элизабет та әйтә, безнең халыкара оешмадан сезгә берәр ярдәм кирәкмиме, ди.
Вәсимә. Кирәкми, кирәкми.
Галиябану. Ярдәм миңа кирәк. Хәлилемне кайтарыгыз.
Маша. Кто вы такая?
Галиябану. Я Халила невеста. Потерялся мой жених.
Маша. Ура! Сама старуха, сама по-русски знает. Вот она права человека.
Галиябану. Кайтарыгыз Хәлилемне.
Элизабет. Вас ист дас?
Ләлия. Әби, без югалганны кайтаручылар түгел, без – кайтканны югалтмаучылар. Без – кеше хокукын яклаучылар.
Галиябану. Минем дә картым белән яшәргә хокукым бар.
Ләлия. Әби, безгә эшләргә комачаулама.
Маша. Не мешай, бабушка. Не стариков, молодых надо беречь. (Вәсимнең кулыннан алып, читкәрәк китә.) Ты мне нравишься.
Вәсим. Ты тоже.
Маша. Может где встретимся?
Вәсим. Конечно.
Вәсимә (Вәсим белән Маша янына килеп). Нишлисез монда?
Маша. Не мешайте, у нас индивидуальная беседа.
Вәсимә. Үз ирең белән беседуй.
Маша. А где мой муж? Что сделала с моим мужем? Значит так, Ләлия ханум и фрау Элизабет. Моё предложение: отобрать у этой женщины мужика и сохранить его в особой изоляции.
Ләлия. Әйе, әйе. (Вәсимгә.) Без сезне алып китәбез һәм аерым бер резервациядә яшәтәбез.
Вәсим. Ни өчен? Минем гаебем юк бит.
Ләлия. Ир булсын, гаебен табабыз без аның. Сине хатының янында калдырырга ярамый, син – бердәнбер экземпляр. Без сине якларга һәм сакларга бурычлы.
Вәсимә. Мин аны үзем дә саклыйм.
Элизабет. Вас ист дас?
Ләлия. Ирен саклаган хатын аны карават астында яшәтми.
Вәсимә. Мин кертмәдем аны карават астына, үзе керде. Вәсим, нигә бер сүз дә дәшмисең, алып китәләр бит үзеңне.
Вәсим. Мин нәрсә… Безнең сүз йөрми бит хәзер, сезнең сүз дөрес. Нәрсә эшләтәләр, шуны эшлибез инде хәзер.
Вәсимә. Ишәк булма, Вәсим бәгырькәем, тыңлама алар сүзен, китмим, диген. (Елап, Вәсимнең кочагына ташлана.)
Маша. Ай-ай-ай… Нельзя! Теперь он под нашей опекой. (Вәсимне Вәсимә кочагыннан азат итәргә тели.)
Тарткалашалар.
Вәсимә. Уходи.
Маша. Сама уходи. Ләлия ханум, что смотрите, помогите освобождать человека. Фрау Элизабет, арбайте, шнель!
Вәсимә. Галиябану әби, харап итәләр. Бир әле таягыңны.
Галиябану. Нишләп сиңа бирим ди, үземнең дә кулларым бар минем. (Таяк белән халыкара кеше хокукларын яклаучыларны дөмбәсли.)
Тегеләр чырылдап чыгып качалар.
Вәсимә. Рәхмәт, Галиябану әби. Вәт заразылар, тапканнар гатавый мужик.
Галиябану. Ир бирмәк – җан бирмәк. Мин дә китим инде. Бәлкем, Хәлилем дә кайткандыр. Исмәгыйль очрап, алтатарыннан атып үтермәсә кайтыр, Алла боерса. «Урам аша чыккан чакта»… (Җырлап чыгып китә.)
Вәсимә. Вәт заразы. Татар ирләре күрсә, күзләре акая. Болай да инде тартып алып бетерделәр.
Вәсим. Алар алмады, без үзебез алдык.
Вәсимә. Сиңа хатын-кыз итәге генә күрсәт инде, җиленнән исерәсең.
Вәсим. Сез тәмле булганга, безнең ни гаебебез бар? Имиегез белән ниегез булмаса, мин сезгә әйләнеп тә карамас идем.
Вәсимә. Әйдә, Вәсим, берәр җиргә китик. Эзләп табарлык булмасын.
Вәсим. Кая?
Вәсимә. Безнең авылга.
Вәсим. Авылыгыз юк ич инде.
Вәсимә. Бик яхшы. Ул инде картадан сызып ташланган. Чурт та эзләп табалмас.
Җыр ишетелә.
Экранда язу:
«Безгә кирәкми ирләр,
Без үзебез маһирләр».
Вәсимә. Кач, Вәсим, тагын киләләр.
Вәсим. Кая качыйм, Җир шарында безнең караваттан башка урын юк. (Карават астына кача.)
Җырлап, «аллар» керә:
Алларын алга манам,
Ал булса гына алам;
Иркәм алларның да алы,
Шуның утында янам.
Ал таң ата, таң ата,
Аллар алны ярата;
Аллар алларыма ятып
Кайгыларым тарата.
Хөллия (Вәсимәгә). Кайда ул?
Вәсимә. Кем?
Хөллия. Затсыз, котсыз, юньсез, мәнсез, шөкәтсез, йогышсыз, кошбәтсез, ятышсыз җан иясе.
Наташа. Где он?
Шарлотта…
Вәсимә. Нәрсә сөйлисездер, аңламыйм.
Сәлимә. Кыланма инде, Вәсимә. Вәсимне эзлиләр алар. Кайда ул?
Вәсимә. Каян белим, чыгып киткәндер.
Сәлимә. Алдашма инде, Вәсимә. Чыгып китсә, мин күрми калмас идем. Үз өеннән чыгып киткән ир миңа кагылмыйча үтми. (Карават астына карап.) Әнә ул. (Карават астына кермәкче була.)
Вәсимә (Сәлимәне сөйрәп чыгарып). Якын барасы булма! Чык, Вәсим.
Вәсим (чыгып). Сөбханалла, нинди чибәр кызлар. (Хөллия каршына килә.)
Хөллия. Якын килмә, җирәнгеч җан иясе.
Вәсим Наташага таба атлый.
Наташа. Не подходи, тварь вонючая.
Шарлотта (каршына килгән Вәсимгә)…
Хөллия (Вәсимгә). Җыеныгыз, кабахәт җан иясе.
Вәсим. Кая?
Наташа. Ты осуждён на смертную казнь.
Вәсим. За что?
Наташа. За то, что остался жив.
Хөллия. Гүзәл Җир шарының ямен бозып йөрергә бездән рөхсәт юк. Бетсен ирләр, яшәсен хатыннар!
Наташа. Понял?
Шарлотта…
Вәсимә (Сәлимәгә). Син алып килдеңме аларны?
Сәлимә. Килдем шул. Сиңа гына рәхәт яшәргә димәгән. Сиңа да булмасын, миңа да… («Аллар» га.) Сез, кызлар, аны миңа бирегез, мин аны үзем буып үтерәм. Үлде дигән справкасын үзем илтеп бирермен.
Вәсимә. Юк!!! Үзегез алып китеп теләсәгез нишләтегез, Сәлимәгә бирмим.
Сәлимә. Син закон чыгаручы түгел, Вәсимә. Законны хәзер болар чыгара. Алар Вәсимне миннән үтерттерергә телиләр. Шулай бит, кызлар? Вәсимне мин үтерергә тиешме?
Вәсимә. Вәсим! Син нигә бер сүз дә дәшмисең?
Вәсим. Миңа кайсыгыз үтерсә дә ярый.
Вәсимә. Их, Вәсим, Вәсим! (Җырлый.)
Яратышкан идек бит без,
Сөешкән идек.
Син минеке, мин синеке,
Диешкән идек.
Тулган айны икәү бергә
Калкыткан идек.
Таң аттырып, җирнең йөзен
Балкыткан идек.
Сандугачларны уятып
Сайраткан идек.
Гашыйклар гына җырларлык
Көй тапкан идек.
И Вәсим, Вәсим… Ничек син ятлар кочагында үләргә ризалык бирәсең? Мин сине кочаклап үтерә алмас идеммени? (Вәсимне кысып кочаклап.) Бирмим, берегезгә дә бирмим, үзем кочаклап үтерәм.
Шарлотта…
Наташа. Дура.
Хөллия. Тиле.
Сәлимә. Аерып алыгыз инде, ни карап торасыз?
Хөллия. Мин әле сезгә карап торам. Үзегез шундый чибәр, ниндидер җирәнгеч җан иясенә ымсынасыз. Килегез әле, кочаклыйм үзегезне. (Сәлимәне кочаклый.)
Сәлимә. Кит, кытыгымны китерәсең. (Хөллия кочагыннан ычкынып чыгып йөгерә.)
Хөллия (Кочаклашып торган Вәсим белән Вәсимәгә күрсәтеп). Моны нишләтәбез?
Вәсимә. Ул үлде. (Вәсимне кочагыннан чыгара.)
Вәсим егыла.
Күрәсезме, ул үлде. Мин кочаклап буып үтердем.
Наташа. Ну и баба. Мне бы такую. Пойдём с нами, дорогая.
Вәсимә. Куда?
Наташа. В рай. В раю с нами будешь жить.
Вәсимә. Ярый. Мин бу азгынны күмим дә килермен.
Хөллия. Көтәбез.
Җырлашып чыгып китәләр.
Вәсимә. Рәхмәт, Вәсимем. «Үл!» дип әйттем колагыңа, үлдең. Бу егетлегеңне мәңге онытмам.
Вәсим. Шундый тәмле итеп кочакладың, ничек инде үлмисең.
Вәсимә. Рәхмәт, бәгырь кисәгем. Мин сине һәрвакыт шулай кочаклармын.
Вәсим. Мин дә шулай үләрмен.
Вәсимә. Кочаклашып үләрбез без үлгәндә дә.
Вәсим. Кочаклашып көләрбез без көлгәндә дә.
Вәсимә. Кызыкмассың Сәлимәне күргәндә дә.
Экранда язу:
«Әтисез бала булса да,
Ирләрсез бала булмый».
Гузелька белән Наташеньканы ияртеп, Варвара керә.
Варвара. Гузелька, начинай!
Гузелька. Вәсим абый, без сине
Кайткан өчен котлыйбыз.
Безнең әтиләрне дә
Кайтарырсыз дип уйлыйбыз.
Варвара. Наташенька!
Наташенька. Дядя Вася, спасибо,
Что вернулись вы к нам.
Наших пап тоже верните,
Они очень нужны нам.
Вәсим (кызлар каршына тезләнеп). Нинди чибәр кызлар. Әниләрегез бармы?
Варвара. Балаларга якын килмәгез, педофил ясап, судка бирербез. Гузелька, продолжай.
Гузелька. Вәсим абый, без сезгә
Гел рәхмәтләр укыйбыз
Үсеп җиткәч, мәктәптә
«Отлично» га укырбыз.
Вәсим. Һай, рәхмәт. (Варварага күрсәтеп.) Бу апагыз кем?
Гузелька. Ул безнең воспитательница.
Вәсим. Шулаймыни? Исеме ничек?
Гузелька. Варвара Васильевна.
Вәсим. Бигрәк матур икән.
Варвара. Гузелька, не отвлекайся. Наташенька, продолжай!
Наташенька. Дядя Вася, вы – герой,
Сбежали от плена.
Ищет моего папу Марата
Моя мама Елена.
Вәсим. Вот спасибо, вот спасибо! (Варвара янына килә.) Сәгать ничәдә килим?
Варвара. Как всегда.
Вәсим. Сагындым.
Варвара. Я тоже. Пойдём, Гузелька. Наташенька, пойдём.
Чыгып китәләр.
Вәсимә. Көтәм, дидеме?
Вәсим. Кем?
Вәсимә. Әй, җаным, кем дигән була. Белмиләр ди. Антун авылына барып йөрергә иренеп, безнең авылга китерттердең бит.
Вәсим. Нәрсә инде син? Ул бит марҗа, мин – мөселман.
Вәсимә. Синме мөселман? Сине бит теге дөньяда хәтта тәмугка да кертмәячәкләр. Тәмуг капкасына асып куячаклар.
Вәсим. Алай димә, Вәсимәкәй. Минем берәүне дә көчләгәнем юк. Үзегез килеп ябышасыз да безне гаеплисез. Безне көчләгән өчен теге дөньяда сезгә аерым статья булачак. Безнең аяк астына егылгач, без абынып егылабыз инде ул.
Вәсимә. Барасыңмы шул марҗа янына?
Вәсим. Мин бармасам, син барырсың.
Вәсимә. Нишлим мин аның белән?
Вәсим. Күрдең бит – «аллар» заманы да «зәңгәрләр» заманы.
Аклар булды яман,
Ә кызыллар таман.
Аллар белән зәңгәрләргә
Калып бара заман.
Вәсимә. Тфү!
Вәсим. Иске коега төкермә, Вәсимәкәй. Мәкальне онытма.
Вәсимә. Сиңа түгел лә, заманына төкерәм.
Экранда язу:
«Елата да, көлдерә дә мәхәббәт,
Елавы да, көлүе дә рәхәт».
Тышта шау-шу. Үкереп елаган Айсылуны җитәкләп, Хәтимә керә.
Хәтимә. Әйдә, әйдә, кемнән ояласың? Менә – Вәсим, менә – Вәсимә. Бу кыз баланы җылавыннан туктатыгыз. Әйт, Вәсим, күрдеңме син акай Габдулла малае Хәбибулланы булган җиреңдә? Күрдем, диген, исән-сау, диген, гел Айсылуны уйлый, диген, озакламый кайтырга да мужыт, диген.
Вәсим. Юлга чыккандыр да инде. Ерак ара бит, Каф тавы артында.
Хәтимә (Айсылуга). Ишетәсеңме, нәрсә ди Вәсим абыең, кайтырга чыккан, ди. Ничә көн кайтыр икән, Вәсим?
Вәсим. Йөгереп кайтса, иртәгә монда булачак.
Хәтимә (Айсылуга). Ишетәсеңме, иртәгә монда булачак, ди. Ишетсен колагың, ирләрне кирәгеннән артыгын яратырга ярамый.
Айсылу. Ул бит әле минем ирем түгел.
Хәтимә. Булыр, «Алла бирсә»не әйтсәң.
Айсылу. Алла бирсә.
Хәтимә. Менә шулай. Гел җылап тормыйлар ул. Кияүгә чыккач та өлгерерсең. Әтисенә охшаса, җылатыр әле Хәбибуллаң.
Айсылу. Ул андый түгел.
Вәсим. Сөйләшеп утырдык Хәбиб белән. Айсылудан бүтән беркемгә дә карамаячакмын, ди. Айсылудан да чибәр беркем дә юк дөньяда, ди.
Хәтимә (Айсылуга). Ишетәсеңме, нәрсә ди Вәсим абыең?
Вәсим. Вәсим абый, диде Хәбиб, исән-сау кайтып җитеп, Айсылу синең янга мине сорашырга килсә, мине юксынып җыласа, кочагыңа алып юат, диде.
Вәсимә. Юатырмын менә мин сиңа! Кочаклап кына кара.
Вәсим. Кызык син, Вәсимә. Мин түгел бит, Хәбиб әйтте.
Вәсимә. Әйтмәде, әйтмәде. (Айсылуга.) Йөрмә җыен юк-барга ышанып. Хәбибне дә, чуртны да күрмәде ул. Карават астында ятты. Син дә йөрмә, Хәтимә, кыз баланы алдап.
Хәтимә. Әй Вәсимә, Вәсимә! Син Вәсимне яманлаганда, синең яклы булып йөри идем, болай булгач, Вәсим ягына күчәм.
Вәсимә. Күчәрсең дә. Ир күргәч, башыгыз әйләнде.
Хәтимә. Киттек, Айсылу. Үзем табып бирәм Хәбибуллаңны. (Үкереп елаган Айсылуны җитәкләп чыгып китә.)
Вәсим. Син – надан хатын, Вәсимә. Кеше гашыйк булган, беләсеңме син шуны – гашыйк булган, гашыйк булган!
Вәсимә. Булса. Сиңа түгел бит, нәрсә кочакларга үреләсең.
Вәсим. Әй Вәсимә, Вәсимә… Кеше җанын аңламыйсың син. Кешене юатырга кирәк, кешенең өметен өзәргә ярамый.
Вәсимә. Бик күпләрне өметләндердең, беләм.
Вәсим. Их, качасы калмаган карават астына. Халык белән бергә беткән булсам. Халыктан аерылырга ярамый шул, ярамый. Президентлар бит: «Мин халык белән», – дип юкка гына әйтми. Алар халык белән бергә булгач, тамаклары да тук, өсләре дә бөтен. Халык үзе ач булса да, авызыннан өзеп аларны ашата. Ничек син, Вәсимәкәй, шуны аңламыйсың?
Вәсимә. Президентлар Айсылу кочаклап йөрми, үз хатынын кочаклый.
Экранда язу:
«Безгә кирәкми секс,
Булсын безгә тик бакс».
Тантана иткән кыяфәт белән шаркылдап көлеп, Сәлимә керә.
Сәлимә. Киләләр! Киләләр, Вәсимә! Күрсәтәчәкләр алар сиңа. Үтүт Вәсимең, алып китәчәкләр. (Кул изәп чакыра.) Һәй, һәй, һәй! Тизрәк килегез. Мона ул Вәсимә, менә ул Вәсим. (Тәтәйләр төркеме кергәч.) Менә ул Вәсим, алыгыз.
«Попка». Вот как. Синмени инде ул Вәсим?
Вәсимә. Якын килмәгез. («Попка» га ябыша.)
«Попка». Уберите её.
Тәтәйләр Вәсимәне бөтереп алалар.
Вәсимә. Караул, караул!..
«Попка». Заткните рот! (Вәсимгә.) Вәсим, Вәсим… Ярыйсы экземпляр. Где другие? Бүтәннәр кайда?
Вәсим. Кем кирәк сезгә?
«Попка». Безгә кем кирәген әллә белмисеңме? Где остальные мужики?
Вәсим. Мин каян белим? Әнә хатыннан сорагыз.
«Попка». Какой хатын… Нам не нужна хатун, нам мужик нужен.
«Мисс Пипис». Плиз, плиз.
Сәлимә. Чишен, диләр, Вәсим. Тамагың туймый иде, хәзер туяр.
Вәсимә. Ходаем, нәрсә соң бу? Вәсим, ни карап торасың? Бир шуларга кирәкләрен.
Вәсим. Аларга акча кирәк, мин кирәкмим.
Вәсимә. Бир шуларга, бир. (Түшеннән акча чыгара.) Мә, бир. Сөт саткан акчама тыгылсыннар.
«Попка». Юк, түти, моның белән генә котыла алмассың. Ә без күбәү Җир шарында. Кайтар мужикларны. (Вәсимнең изүеннән ала.) Кайда бүтәннәр? Әйт, югыйсә печәбез.
«Бомба». Да, кастрировать будем.
Сәлимә. Кызлар, кызлар! Теләсәгез нәрсә эшләтегез, тик печмәгез генә.
«Попка». Әй, шалава! Тентегез өйләрен, безгә яраклыларын барысын да алыгыз.
Тәтәйләр кайсы кая китеп актарыналар.
Вәсимә. Сәлимә, бәгырькәем, зинһар, алып кит шуларны.
Сәлимә. Әһә, мин дә бәгырькәем булдыммы? Алып китәм, бер кичкә биреп тор Вәсимеңне.
Вәсимә. Юк-юк, теләсә нәрсәмне ал, Вәсимне бирмим. Бер кичкә дә, бер сәгатькә дә, бер минутка да бирмим. Бирмим, бирмим, бирмим! (Вәсимне кочагына алып, караватка ава.)
Ут сүнә. Бөтен шау-шу тынып кала. Ут янганда, караватта Вәсимә ыңгыраша, бәргәләнә.
Вәсим (торып утырып). Нишлисең син? Вәсимә, Вәсимә!
Вәсимә уянып торып утыра. Ни булганын аңламыйча, Вәсимгә карап тора.
Вәсимә. Ни булды ул?
Вәсим. Әллә куркыныч төш күрдеңме?
Вәсимә. Төш идемени ул?.. Синме соң бу, Вәсим?
Вәсим. Яныңда кем ятарга тиеш иде соң?
Вәсимә. Йә Алла. Аллага шөкер, уяндым.
Вәсим. Нәрсә күрдең, миңа да сөйлә.
Вәсимә. Сөйләрлек түгел ул, Вәсим… Кил әле, бер кысып кочаклыйм әле үзеңне. Син бит минем бердәнберем. Син минем алтыным, син минем…
Вәсим. Ни булды? Ятканда сыртың куеп яткан идең. Азгын дип сүккән идең.
Вәсимә. Сүккән идем, яткан идем… Ачуланма, зинһар. Азгынын азгын инде. Аннары шунысы да бар бит, Вәсим: хатыннар күзе төшмәслек ир дә ир түгел инде. Тик Сәлимәгә генә карама, ярыймы? И-и-и-и, минем Вәсимем! Вәсимем минем! Вәсимем бар бит минем! Ишетәсеңме, минем Вәсимем бар. Вәсимәнең Вәсиме бар! (Экранда «Бетсен ирләр, яшәсен хатыннар!» дигән язу чыккач.) Алыгыз, алыгыз ул лозунгыны. Кирәкми ул язу. Яшәсен ирләр, яшәсен хатыннар!
Экранда «Яшәсен ирләр, яшәсен хатыннар!» дигән язу чыга.
Пәрдә.
Го-о-о-ол!
Сатирик комедия
Туфан Миңнуллин
Катнашалар:
Әти } 1 нче баскыч кешеләре.
Әни } 1 нче баскыч кешеләре.
Малай } 1 нче баскыч кешеләре.
Кыз } 1 нче баскыч кешеләре.
Шул }
Теге } 1 нче баскыч кешеләре.
Бу } 2 нче баскыч кешеләре.
Ул } 2 нче баскыч кешеләре.
Беркем түгел
Беренче урынбасар (БУ) } 3 нче баскыч кешеләре.
Икенче урынбасар (ИУ) } 3 нче баскыч кешеләре.
Беренче бүлек мөдире (ББМ) } 3 нче баскыч кешеләре.
Икенче бүлек мөдире (ИБМ) } 3 нче баскыч кешеләре.
Беренче министр } 4 нче баскыч кешеләре.
Икенче министр } 4 нче баскыч кешеләре.
Өченче министр } 4 нче баскыч кешеләре.
Дүртенче министр } 4 нче баскыч кешеләре.
Артист } 4 нче баскыч кешеләре.
Эшмәкәр } 4 нче баскыч кешеләре.
Сәхнәдә баскычлы пирамида. Иң астагы баскычы – сәхнә идәне. Пәрдә ачылганда, Боз сараенда хоккей уены баргандагы сызгырулар, улаулар, такы-токылы музыка, «шайба-шайба» дип кычкырулар. Пәрдә ачылгач, ут пирамиданың беренче баскычын яктырта. Анда гади халык вәкиле ир малае белән телевизордан хоккей карый. Читтәрәк кыз бала дәрес әзерләп утыра.
Малай (бар көченә кычкыра, сикереп). Го-о-ол! Го-о-ол!
Кыз килеп малайга тибә. Малай аңа кизәнә.
Нишлисең, дура?
Кыз. Минем дәрес әзерлисем бар. Кычкырма.
Малай. Ә син нәрсә тибәсең? Дура!
Кыз. Син үзең дурак!
Малай. Дура!
Кыз. Дурак!
Ир. Әй, җитте сезгә!
Малай. Ә нигә ул тибә?
Кыз. Ә ул нигә кычкыра? Мин дәрес әзерлим.
Ир (малайга). Утыр! (Кызга.) Ә син әниең янына чык!
Кыз. Чыкмыйм. (Дәрес әзерләргә утыра.)
Малай. Әти, әти, буллит!
Ир. Күрәм. Давай, давай!
Малай. Давай, давай! Го-о-ол! Го-ол-ол!
Кыз елап кухняга кереп китә. Аннан әнисе белән чыгалар.
Әни. Нишлисез инде сез?
Ир. Тукта әле, кычкырма.
Әни. Кычкырма, дип… (Малайга.) Ә син нәрсә үкерәсең?
Малай. Кычкырма, диләр бит сиңа.
Әни. Нәрсә дидең? Мин сине… Күрсәтермен «кычкырма» ны. (Малайның якасыннан эләктерә.) Бар, әзерлә дәресеңне!
Әти. Тимә!
Әни. Тимәм менә! Кара син аны…
Әти. Тимә, диләр сиңа.
Әни. Син аны азындырасың.
Әти. Бар урыныңа. (Малайга.) Ә син тик кенә утыр.
Кыз (малайга). Дурак! Әниләргә кычкырмыйлар.
Әти. Остарма. Барыгыз.
Кыз тагын дәрес әзерләргә утыра. Әни кухняга чыгып китә.
Малай. Әти, әти, кара, кара, нишли…
Әти (телевизордагы хоккейчыга кычкырып). Кая барасың, ишәк? Куып тот, куып тот, хайван! Молодец!
Малай. Судью на мыло. Әти, әти, дөрес сызгыртмады бит, әйеме?
Әти. Сатылган, сволочь.
Малай ике бармагын авызына тыгып сызгыра. Кыз тагын елап әнисе янына кереп китә.
Әни (чыгып). Туктыйсызмы сез, юкмы?
Әти. Әйттеләр бит сиңа.
Малай. Әти, әти, кертә, кертә.
Әни барып телевизорны сүндерә.
Әти. Нишлисең син, дура! Ну-ка кабыз!
Әни. Чыгарып ыргытам ул телевизорны. Рәтле әйбер күрсәтми.
Әти. Ыргытып кара. (Телевизорны кабыза.)
Малай. Беренче период беткән.
Әти. Сүндереп тор. (Әнигә.) Ашарга бармы?
Әни. Әнә хоккеегыз ашатсын. Аталлы-уллы…
Әти. Йә, булды. Чыгар ашарга.
Әни. Ничек чыгарыйм, өлгермәгән әле.
Әти. Нишләп йөрисең соң анда?
Әни. Яңа эштән кайттым. Хакки караганчы пешерә торырга иде.
Әти. Остарма.
Малай. Әти, әти, безнекеләр җиңәчәк, әйеме?
Кыз. Безнекеләр, дигән була. Безнекеләр юк та әле анда.
Малай. Әй, чүпрәк баш, син нәрсә беләсең.
Кыз. Белмәс сиңа. Безнең математика укытучысы сөйләп тора.
Әни. Укытасы урынга хакки сөйлиме? Барысы да җенләнгәннәр. Әллә нәрсә диярсең. Боз өстендә резин кисәге куып йөреп.
Кыз. Аларга әле аена милиун сум түлиләр, ди.
Малай. Әти, әти, күпме ала икән хоккеист?
Әти. До хрена.
Әни. Балалар алдында рәтле генә сөйләш.
Әти. Остарма. Ашарга өлгерт.
Әни. Кайный инде, нишләтим. Ни кызыгын табасыздыр шуның?
Кыз. Безнең Мария Сергеевна әйтә, хоккей, футбол – игра для слабоумных, ди.
Малай. Нәрсә белә ул химичка? Дура, әйеме, әти?
Әни. Әйтмә укытучың турында андый сүз.
Малай. Безнекеләр отса, өченче урынга чыга, әйеме, әти?
Әни. Күчми калырсың әле, шул булыр.
Малай. Хәзер күчми калсаң да күчерәләр, әйеме, әти?
Әти. Буламы инде ашарга? Икенче период башлана.
Әни. Әйтеп торалар лабаса.
Әти. Бер ашарга пешереп ашата алмыйсың.
Әни. Бер эшең юк, пешер дә аша. Эш юк дип кайтасың да шул хаккиеңа, футболыңа ябышасың.
Әти. Мин гаеплемени эш булмаганга? Әнә Америкага әйт, кризис уйлап чыгармасыннар.
Әни. Хакки карап ятарга кризис түгел.
Әти. Нәрсә аңлыйсың син, чүпрәк баш.
Әни. Син күпме аңлыйсың инде, «гол» дан башка рәтле сүз дә белмисең, көне-төне өйдә хакки карап ятып.
Әти. Акча бир, двориска барып карармын.
Әни. Шул гына җитмәгән. Болай да инде квартир бәяләрен дә ел саен арттырып торалар. Хакки да футбол, хакки да футбол.
Кыз. Волейбол белән баскетбол бар әле, әни. Туплы хоккей бар.
Әни. Эшләргә юк диярсең.
Кыз. Мария Сергеевна әйтә, эти игры нужны, чтоб отвлечь внимание народа от проблем, ди.
Әти. Күп сөйләнсә, күрсәтерләр әле проблеманы. Кирәкмәгәнне тыңлама анда.
Кыз. Хоккей бик кирәк инде.
Әти. Остарма.
Малай. Нәрсә беләсең, чүпрәк баш, әйеме, әти?
Әти. Тик кенә утыр. Дәресеңне әзерлә.
Малай. Хоккей бит, әти.
Әни. Әнә күрше Хәмитне дә кыскартканнар иде, эш тапкан. Ә син – хакки.
Әти. Җиттеме инде сиңа? Хәмиткә чыгасың калган.
Әни. Хакки да футбол, театрга бармаганга бишбылтыр.
Әти. Нәрсә калган анда? Көләсе килеп тормый әле монда.
Әни. Көлдерү генә түгел анда. Яшәргә дә өйрәтәләр.
Әти. Өйрәтә. Өйрәтүчеләр күбәйде.
Әни. Ә хакки нәрсәгә өйрәтә?
Әти. Туктыйсыңмы син, юкмы? Аңла, чүпрәк баш, миңа ял итәргә кирәк.
Әни. Ял?! Нинди ял тагын?
Әти. Синең бытырдавыңны ишетеп арыйм мин.
Әни. Нәрсә, мин юкка бытырдыйммыни?
Әти. Ярый, булды, булды, икенче период башлана.
Малай. Давай, давай!
Әти. Давай, давай! Нәрсә карап торасың, ишәк?! Миллиун сум аласың.
Малай. Әти, судья тегеләрне яклый, әйеме?
Әти. Сатылган, барысы да сатылып беткән.
Малай. Жуликлар, әйеме, әти?
Кыз. Жуликларны төрмәгә утырталар.
Малай. Әй, син нәрсә беләсең.
Кыз. Белмәс, Мария Сергеевна әйтә, коррупция, ди.
Әти. Сөйләшмәгез.
Әни (чыгып). Аш өлгерде, әйдәгез.
Малай. Монда чыгар.
Әни. Чыгарырмын мин сиңа. Тәмам азындың.
Әти. Сөйләшмәгез, диләр сезгә.
Әни. Аш өлгерде, диләр сиңа.
Әти. Күзең чыккан мәллә, чүпрәк баш. Күрмисеңмени, уйныйлар бит әле.
Әни. Аларның туктыйсылары юк.
Әти. Җитте, диләр сиңа. Җитте, диләр. (Сикереп тора да Әнине эткәләп кухняга кертеп җибәрә.)
Кыз. Тимә әнигә!
Әти кызны да кулыннан тотып кухняга озата.
Әти (урынына килеп утырып). Ни булды анда?
Малай. Безнекеләргә керттеләр.
Әти. Ишәкләр.
Малай. Тәнәфес. Әти, ашыйбызмы?
Әти. Әйдә.
Кухня ягына юнәләләр. Кухнядан Әни белән Кыз чыгып киләләр. Кыз елый.
Кая барасыз? (Әни дәшми генә ишеккә юнәлгәч.) Кая барасыз, дим?
Әни. Яшәгез үзегез генә хаккиегыз белән.
Әти. Тукта. (Әни туктамагач.) Тукта, диләр. (Әни белән Кызның каршыларына төшә.) А ну-ка кухняга!
Кыз. Кычкырма әнигә!
Әти. Кычкырмам менә! (Малайга.) Әй, малай, барыгыз әле кухняга апаң белән.
Кыз. Бармыйм.
Әти. Кемгә әйтәләр.
Кыз. Син тәрбиясез.
Әти. Ке-е-ем?! (Кызны җилтерәтеп кухняга кертеп җибәрә. Малай да кереп киткәч, Әнигә.) Син нәрсә балаларны миңа каршы котыртасың? Сугып җибәргәнне көтәсеңме?
Әни. Сук әйдә, сук. Шул сугып үтерәсең генә калды инде.
Әти. Шул хоккей беткәнне дә көтмисең.
Әни. Синең ул хаккиеңның бетәсе юк.
Әти. Бетмәсә… Нишләргә кушасың миңа?
Әни. Җүләрне генә кушып эшләтәләр. Аракы эчү дә хакки, аракы эчү дә футбол. Сиңа бүтәне кирәкми.
Әти. Сиңа нәрсә кирәк соң?
Әни. Минем кешечә яшисем килә.
Әти. Яшә. Сиңа кем мишәйт итә.
Әни. Син.
Әти. Мин? Нәрсә, мин мишәйт итә башладыммыни? Бүтәнне таптыңмыни?
Әни. Туктале. Утыр әле. Утыр әле шунда. Нишләдең син, бәгырькәем? Мондый түгел идең бит син. Футбол уйнарга стадионга йөри идең. Кышларын мине ияртеп чаңгы шуарга алып китә идең. Сүз әйтә идемме? Күңелле иде. Хәзер шул телевизорга терәләсең дә каласың. Малайны шул телевизорга кадаклап куйдың.
Әти. Син карамыйсың что ли телевизор?
Әни. Мин кирәген генә карыйм.
Әти. Мин дә үземә кирәген карыйм.
Әни. Сиңа шул хакки гына кирәкме? Шашасың бит инде. Йә, нәрсә бирә ул сиңа? Нәрсә бирә малаеңа? Үзебез укымыйча калдык. Болар да безнең сыман булсынмы?
Әти. Укыганнар да урам себерә.
Әни. Син дә себер. Эшнең ни ояты бар.
Әти. Юк инде, син миннән дворник ясама.
Әни. Ә болай кем соң син?
Әти. Булды, җитте. Яшисем килми минем дөньягызда. Бөтен кызыгым шул.
Әни. Көне-төне хакки карауны яшәү дисеңме? Иртәгә ял. Авылыгызга кайтып килик. Әниеңнең өен кар баскандыр. Көрәп килик.
Әти. Килсен монда, ятмасын авылым дип.
Әни. Нишләсен монда? Безнең ызгышканны карап ятсынмы?
Әти. Ызгышма, сиңа кем кушкан. Ике сәгать хоккей караганга түзмисең.
Әни. Ике сәгать кенә түгел, җаным. Синең уеңда, күңелеңдә шул. Кызыңның исемен белмисең, дөньядагы хоккеист, футболчыларның фамилиясен беләсең.
Әти. Син инде бигрәк. Ничек инде кызымның исемен белмим?
Әни. Класс җитәкчесе әйтә.
Әти. Нәрсә инде ул. Капылт сорады да.
Әни. Яшьләр бит әле без, җаным. Рәтле сүзең бетте. Элек «әнисе» дип эндәшә идең. Хәзер – «чүпрәк баш».
Әти. Кысылма ишетәсең килмәсә.
Әни. Мин кысылмый, кем кысылсын. Хатының бит мин синең.
Әти. Ярый, булды. Әйдә ашарга. Өченче период башлана.
Әни. Карама, түз.
Әти. Син нәрсә, ычкындың мәллә?
Боз сарае. Тамашачылар утырган трибуна. Ут янәшә утырган Эшмәкәр белән Артистны яктырта. Хоккей баргандагы тавыш бераз тына, тәнәфес вакытын игълан итәләр.
Эшмәкәр. Чыгып керәбезме?
Артист. Юк, буталып йөрисем килми.
Эшмәкәр. Сез, артистлар, сәхнә арты тараканнары. Сездә бит тамашачы да үзегез кебек. Йөргән булалар тын гына тәнәфес вакытында. Монда күңелле.
Артист. Салып алгач, күңелле була инде.
Эшмәкәр. Монда да салып йөрүчеләр күп түгел. Монда азарт. Монда кеше адреналин бушата. Сездә бит адреналин җыя. Монда кеше ял итә, Сездә арый. Чөнки уйлый. Уйлану ул кешене арыта. Хәтта комедияләрегездә дә Сез кешене уйлатасыз.
Артист. Уйламыйча да яшәп булмый бит.
Эшмәкәр. Уйлар өчен көн бар. Кичен кеше ял итәргә тиеш.
Артист. Син бу тамашаны ял итү дип уйлыйсыңмы?
Эшмәкәр. Ял. Мин монда онытылып торам.
Артист. Ә мин менә онытылып тора алмыйм. Ничәмә мең кешенең егерме мужикның боз өстендә резина куып йөрүен карап утыруын күрәм.
Эшмәкәр. Бу – спорт.
Артист. Юк, спорт түгел. Бу безнең театрдагы кебек үк тамаша. Тик артистлары гына башка. Бездә кешене уйланырга өйрәтүче артистлар, монда кешене уйланудан биздерергә тырышалар.
Эшмәкәр. Кайсы яхшырак соң?
Артист. Белмим. Бездә безнең уенга кул чабалар, монда сызгыралар.
Эшмәкәр. Аның каравы сездә хезмәт хакын тиенләп түлиләр, мондагы «артистлар» га миллионлап.
Артист. Ник алай икәнен беләсеңме соң?
Эшмәкәр. Әйтеп кара.
Артист. Без идеягә хезмәт итәбез. Без хәтта бушка да эшли алабыз. Шуңа күрә, болар беркая да бара алмыйлар дип, безгә түләмиләр. Ә боз артистларына түләмәсәң, китә дә бара. Уйларга теләмәүчеләргә без кирәк түгел, мондагы «артистлар» кирәгрәк. Шуңа күбрәк түлиләр. Акчага резина, футбол… куучылар күбәйгән саен, кешелек дөньясы аңгыралана бара.
Эшмәкәр. Димәк, мин аңгыра?
Артист. Аңгыра түгел, надан, ялкау һәм сакаллы адәм баласы. Син спектакль караганда арыйсың, чөнки уйларга иренәсең.
Эшмәкәр. Ә нигә кирәк уйларга?
Артист. Кайвакыт мин дә шулай уйлыйм. Чыннан да, нигә уйларга? Ник тагын шунда дөньясы мәтәлеп китми. Нигә ул тел, милләт дип сөйләнүләр? Нинди телдә сөйләсәң дә барыбер түгелмени? Сөйләшмәскә дә була хәтта. «Шайба! Гол!» дигән сүзне кычкырырлык телең булса җитмәгәнме? Ләкин бит хайванның да алай кычкырырлык теле бар.
Эшмәкәр. Сиңа шул тел кирәк тә милләт кирәк.
Артист. Сиңа да кирәк ул.
Эшмәкәр. Юк, миңа барыбер. Мин – бизнесмен. Акчаның теле дә, милләте дә юк.
Артист. Бар, дускай. Теле, милләте булган акча дөньяда кыйммәт йөри. Чөнки ул акча басучыларның үз телләре бар, милләте бар.
Эшмәкәр. Күңелсез синең белән.
Артист. Мин түгел, син үзең мине эзләп табасың.
Эшмәкәр (паузадан соң). Шулай шул. (Кесәсеннән эчемлек салынган җыйнак кына савыт чыгара.) Йотып куясыңмы?
Артист (савыт авызыннан йотып куеп). Театрга коньяк салынган савыт тотып килмиләр иде элек. Хоккей, футбол болельщиклары ул заразаны ияртеп килде. Театр ул аек акыллылар йөри торган урын шул.
Эшмәкәр. Син алай ук нитмә инде. Спорт кирәк булмаса, кешеләр уйлап чыгармас иде.
Артист. Әйтеп торам мин сиңа – бу спорт түгел. Бу – тамаша. Менә синең белән мин кәшәкә тотып шайба куып йөрсәк, ул спорт булыр иде. Бу – спорт белән шөгыльләнергә иренчәк адәм балаларының тамашасы гына. Элек гладиаторлар сугышын карап кемнәрдер кәеф-сафа корганнар, хәтерлә.
Эшмәкәр. Кемнәр алар гладиаторлар?
Артист. Коллар. Шулар сугышып берсен берсе үтергәннәр. Шуны карап кул чабып торганнар.
Эшмәкәр. Хәзерге хоккеистлар, футболистлар кол түгел, агай-эне. Алар – миллионерлар.
Артист. Хәзер дөнья үзгәрде инде. Хәзер трибунада акырып утыручылар – коллар.
Эшмәкәр. Мин дәме?
Артист. Син дә, бүтәннәр дә. Хәтта иң өстәге аерым кабиналарда утыручылар да.
Эшмәкәр. Син нәрсә инде?
Артист. Нәрсә инде дип… Артист кына шул…
Эшмәкәр. Да-а-а… Кызык синең белән.
Артист. Әле генә күңелсез дигән идең.
Эшмәкәр. Күңелсез дә, кызык та. Сиңа нәрсә, монда кызык түгел инде, әйеме? Безнекеләр отса да, оттырса да барыберме?
Артист. Кайда соң монда безнекеләр? Менә авылда малай чакта без уйный идек, күл каткач. Анда безнең урамныкылар һәм дә түбән очныкылар ярыша идек. Монда кайсы синеке? Монда синеке дә, минеке дә юк. Монда акча уены.
Эшмәкәр. Сөйләшеп булмый синең белән. Нәрсә, кайтып китәбезме, карап бетерәбезме?
Артист. Сине имезлектән аеру килешмәс инде.
Эшмәкәр. Кызыгын бетердең.
Артист. Икенче тапкыр мең сум түләп алып килмәссең.
Эшмәкәр. Акчадамыни эш…
Артист. Нәрсәдә соң?
Эшмәкәр. Йотып куясыңмы?
Артист. Китер. Безнекеләр отсын өчен йотып куйыйк.
Эшмәкәр. Көлмә инде. Буш вакытны ничек тә уздырырга кирәк бит, гел акча санарга димәгән. Ардыра. Сезгә рәхәт. Кул чапканга алданып куанасыз.
Артист. Нигә? Синең кул чапканга алдану рәхәт бит ул. Син бит кулыңны мине яратканга чабасың.
Эшмәкәр. Килештереп уйныйсың бит.
Артист. Беләсеңме, мине мондый тамаша караудан бер яһүд егете биздерде, Мәскәүдә укыган чакта. Без – татарлар, урыслар – тулай торакның кызыл почмагына җыелабыз да хоккей карыйбыз, ах-ух киләбез, ур-ра кычкырабыз. Арада бер яһүд тә юк.
Эшмәкәр. Яһүд ул евреймы?
Артист. Әйе. Беркөнне яһүд егете Михаил миңа әйтә: «Син акыллы гына егет, нигә син анда вакыт уздырып утырасың, – ди. – Ул резина кисәге кайсы капкага керсә дә барыбер түгелмени, – ди. – Берәр театрга барып, спектакль кара, син бит артист буласы кеше», – ди. Тәки биздерде.
Эшмәкәр. Алайга китсә, театры да шул инде. Сез сөйләгән сүзне тыңладың ни, тыңламадың ни. Барыбер бернәрсә дә үзгәрми.
Артист. Кемгә ничек инде.
Эшмәкәр. Кемгә ничек шул. Дөньяда яшәве дә кемгә ничек. Кайберәүләргә бомж булу да ошый. Бомж булу да, бер карасаң, рәхәт бит. Беркем каршысында да җавап бирәсе юк. Тун сорап колак итен ашаучы хатын да юк, мотоцикл сораучы малай да юк. Мең төрле тикшерүләрдән шулчаклы арыйсың, бөтенесен ташлап, бомж булып яшисе килә. Андый чакларда ярый әле хоккей белән футбол бар. Күңелеңдә буран уйнаганда, театрга барасы килми бит. Кеше күрәсе килми.
Артист. Монда кешеләр юкмы?
Эшмәкәр. Син «юк» дисең бит. Бәлки, син хаклысыңдыр – монда толпа, монда кеше көтүе.
Артист. Көтү булса да, кешеләр әле. Тора-бара фанатлар көтүе оешуы бар. Монысы инде куркыныч. Өелешеп сугышалар бит. Ни өчен сугышалар, максатлары ни? Менә син спектакль карап чыккан тамашачыларның икегә бүленеп сугышканнарын күргәнең бармы?
Эшмәкәр. Сугышасы килде бервакыт. Оныттым инде, ниндидер спектакль карадым да сугышасым килде.
Артист. Кем белән?
Эшмәкәр. Кем белән икәнен дә белмим. Әмма сугышасы килде. «Нигә без шулай яшибез?» – дип, кемнәргәдер берне тондырасы килде. Шулай булгач, үзегезне әүлияга санамагыз. Янә дә бер тапкыр ниндидер комедия карагач, кереп, сезне кыйнап чыгасы килде. Болай син дөрес әйтәсең – һәр уенның максаты булырга тиештер. Хәтта футбол белән хоккейда да.
Артист. Кайдандыр сатып алынган уенчыкларның уенын караудан мин тәм тапмыйм.
Эшмәкәр. Син тоймасаң, аларны сатып алучылар тәм таба. Йотып куясыңмы?
Артист. Җитте. Йә «Шайба! Шайба!» дип кычкыра башлармын. Бу уенда уйнаучыларга да, тамашачыларга да допинг кирәк.
