Kitabı oku: «Aşeka», sayfa 2

“Aşeka”, “Vira!” – dedi.

“Aşeka”nın bu şəhərdəki sərnişinlərinin diqqətini çəkən ilk şey illər əvvəl hazırlandığı məlum olan mərmər daşın üzərinə həkk edilmiş şeir idi:

* * *

Bu dənizdə bu gecə,

Ulduzların altında yuxusuz uzanarkən,

Dayanmadan adını sayıqladım.

Dilimdə Sən varkən

Dincəlməkçün verdiyim

Hər qısa və əfkarlı nəfəsdə belə

Adını hecalara bölmədim…

* * *

Dörd boyoz¹, iki yumurta

Eşq – bir buğdanın üyüdüləcəyini bilə-bilə

Külkli gündə etdiyi rəqsin qədrini bilməsidir…

Bazar ertəsi idi. Bazar gününü sevən hər bir insan kimi mənim də bazar ertəsindən zəhləm gedirdi.

Əslində, kimi aldadıram ki, sevdiklərimdən uzaqlaşdıqdan sonra ən çox özümə nifrət edirdim.

Oxuduğum şəxsi inkişaf kitabı bütün həyatımı dəyişdirdi. Kitabın oxucuya çatdırmaq istədiyi əsas fikir bu idi ki, insanları sevməsən, əziyyət də çəkməzsən. Yəni həyatında dəyərli şey nə qədər azdırsa, bir o qədər çox xoşbəxt olarsan.

Çünki onda həyatında səni incidəcək şeylərin sayı az olur. Yetim və kimsəsiz olaraq ana nənəsinin böyütdüyü və həyatındakı yeganə qohumu olan (ən azından mən belə bilirəm) nənəsini infarkt nəticəsində itirən mən, bütün dostlarımdan uzaqlaşdım. Ən pisi də odur ki, heç kimə həyatıma daxil olmağa imkan vermədim. Quduz it kimi hamıya hürdüm, özümdən uzaqlaşdırdım. Əslində, mənim kimi Sosiologiya oxuyan birinin insanlardan uzaqlaşması hər kəsin ayrılıb, amma eşqdən dən vurması qədər anormal bir hal olmamalıdır.

Gəmiyə gecikəcəyəm.

* * *

Bu gün bu iskələdə boyoz satan baba olaraq tanınmağımın iyirminci ili tamam oldu. Son doqquz ili sənsiz keçirtdim!..

Qarşıyaka birinci liqaya yüksəldi, daha sonra aşağı liqaya düşdü.

Övladlarımız məzun oldular. Qızımız ailə qurdu, oğlumuz da nişanlandı. Qızımızın Taylan adında oğlu, bizim ilk nəvəmiz doğuldu.

Ey, Cavidanım, ey, həyat yoldaşım! Sən ölməsəydin, bu dünyada yaşamaq mənə bu qədər bayat gəlməzdi. Sən getdin, mənim də başım nəvə-nəticəyə qarışdı. İzmirlilər bu iyirmi ildə boyozla yumurta yeməkdən heç bezmədilər.

Son doqquz ili də sənsiz keçirtdim!

Bilirsən ki, bu işə iyirmi il əvvəl başımda daşıdığım sini ilə başlamışdım. O vaxt ibtidai sinfə gedən uşaqlar arasında indi vəkil, həkim, usta olanları var. Bəzən rastlaşanda əlimdən də öpürlər, amma qürbət eldən qayıdanda öldüyündən xəbərsiz olanlar səni soruşanda…

Ax!.. Sənin yoxluğunu bildikləri an çox pis olurlar. Mən sənin haqqında “o” deyərək üçüncü şəxs kimi keçmiş zamanda danışanda… Şair Atilla İlhanın şeirindəki kimi…

Sözün ardını gətirə bilməyəndə boğazım ayaqqabı bağı kimi düyünlənir. Əlim ayağıma dolanır, gözlərim dolur…

Uşaqlar kədərlənirlər. Onsuz da, doqquz ildir həsrətindən bərbad haldayam. Onların kədəri işıq, yol, su pulu kimi geri qayıtmayan vergilər tək çökür üstümə. Sənsizliyin ağrısı düşündüyündən qat-qat əzablıdır…

Artıq iyirmi ildir ki, boyoz satıram… Son doqquz ili sənsiz keçirtdim! …

* * *

Gəmiyə gecikirəm. Heç boyoz satan babadan da qəlyanaltılıq ala bilmədim. Ah, bu jetonu ata bilsəydim… Of! Gəmidən fit səsi eşidildi. İmtahana da gecikirəm…

– Xanım, kənara çəkilin! Çox sağ olun, xanım. Tullananda müvazinətimi itirdim.

Gözəl qız imiş. Baxan kimi tələbə olduğu bilinir. Barmağında üzük yoxdur. Hər halda, bu qədər gözəllik səhər günəşinin möcüzəsi deyil. Yüz faiz İzmirlidir.

– Çay var… Çay!

– Qardaş, iki çay ver. Birini xanıma.

– Bir dənə də qənd götürə bilərəm? Məndə də boyoz var, istəyərsiniz?

– Ooo, iki boyoz, bir yumurta. Heç tələbəyə də belə sual verərlər? Kobudluq kimi qəbul etməyin, ancaq etiraz etməyəcəyəm. Boyoz satan babanın boyozları olduğu bilinir.

Necə də sevimli qızdır. Kitablarına baxanda ədəbiyyat fakültəsində oxuduğu bəlli olur. Külək saçlarını neçə də gözəl dağıdır.

Görəsən, bu səhər onu görə biləyəcəm?

– Boyozcu baba, bu gün dörd boyoz, iki yumurta verə bilərsən?

– Xeyir ola, oğul, axşam yemək yeməmisən?

– Yox, baba. Ola bilsin gəmidə dostumu gördüm.

– Sən sevgiyə inanmırdın, axı… Nə oldu bəs? Mən əlli beş il sevgi ilə yaşadım. Son doqquz ili onsuz…

– Eh… Bilirəm, baba, doqquz il onsuz yaşamaq sənə əzab verir.

Qabaqdan gələn odur…

– Çay var, çay!

– Sabahın xeyir!

– Sabahın xeyir! Çayçı, iki çay verə bilərsən? Bu gün çaylar məndən olsun…

– Məndə də boyozla yumurta var. Hərəmizə iki boyoz, bir yumurta.

– Adım Türkandır.

– Mənim də adım Hakandır. Sosiologiya fakültəsində oxuyuram.

– Mən də Ege Universitetinin ədəbiyyat fakültəsində oxuyuram.

Niyəsə ağlıma bu şeir gəldi:

* * *

Mənə bir şeir oxu

Qətl edilmiş çobanyastığı əlifbasından

Sadəcə “Sevir” sözü qurulan.

Əllərimi ver mənə, əllərimi

Yelləncəkdəki ümidli baxışlarımı

Ünvanını itirmiş insanlığımı

İçində ayrılıq ifadəsi olmayan

Filologiya elmini ver…

Bir də sən sev məni,

Bilmək olmaz,

Bəlkə də, bir gün

Sevdin məni…

* * *

– Sanki sevgi hərisisən.

– Sevilməyin yox? Kənardan elə görünür?

– Qağayılara boyoz atmadın?

– Bilmirəm. Heç qağayılar üçün boyoz almamışam ki…

Türkan güldü. Allahım, bu qız necə də gözəl gülür. Bu hiss bir möcüzəni dərk etmək qədər möhtəşəm, dinsizin imana gəlməsi qədər qüsursuzdur. Çoxdandır, kimisə güldürmürdüm.

Kaş ki, “Eşq insanın əziyyət çəkməsi üçün yaradılıb?” – deyə düşünmək yerinə vaxtımı Türkanı axtarmağa sərf edərdim.

Ən azından vaxt öldürməyin cinayət olmadığı bu ölkədə insanları sevməməklə Türkan kimi qıza aşiq olmadan sevişməyəcəkdim.

Bədənimi sevmədiyim birinin ixtiyarına vermək ruhumun ən böyük əsalətidir.

İki həftə sonra…

Bu gün səhər Türkanın əlindən tutub boyoz satan baba ilə tanış etdim.

Bu sevimli qoca iyirmi ildir iskələdə boyoz satır. Doqquz ildir tənhadır.

O, boyoz satan baba ilə Cavidan xanımın sevgisinə heyran qalmışdı, mən isə ona… Uzun müddətdən sonra məni özünə sevdirə bilən şəxs olduğu üçün Türkana heyranlıqla baxırdım.

İnsan, bəlkə də, kainatın bir hissəsi olduğu üçün ömrü boyu digər yarısını axtarır. Hər kəsin eşq dediyi məfhum insanın ağlından çıxıb qağayı kimi dənizlərə baş vurub səmalarda süzməsi ilə yaranırmış.

Eşq – əvvəlcədən gələcəyini xəbər verməyən, insana özünü belə unutduran hisslər ümmanıymış. İndi başa düşürəm ki, hər dəfə Türkan bu küçə ilə gedəndə mən də özümü unudurdum. Eşq saf hissdir, ən azından əvvəllər belə idi. Türkan bu səhər ona verdiyim gül buketinin üzərinə yazdığım qeyddəki şeiri çox bəyənmişdi, dediyinə görə, mükəmməl şeir imiş:

İzmirin qızları

Çobanyastığına bənzəyər

Günəşi gözləyər,

Baharı sevərlər

Türkan yayı sevirdi, həmişə Günəşi gözləyirdi. Deyəsən, onun günəşi məhz mən idim. Günəbaxanlar kimi ona nə vaxt baxsam, başını qaldırıb mənə baxırdı.

Ax, axmaqlığım, ax!…

Bir gün mənə “Eşqsiz keçən hər günümü həyatımdan silmişəm”, – dedi.

Ən sevdiyi şairlərdən birinin şeirində oxuyubmuş.

Görəsən, real həyatda eşqsiz keçən hər gününü həyatından silən adam vardı? Demək ki, həmin şair silib. Sonra o şairin kitablarından birini mənə verdi. Fikirləşdim ki, ya mən oxuduğum elm barədə düşünməliyəm, ya da bu şair bir də şeir yazmamalıdır. Adam hər sətrdə özünü eşqin qucağına pərvazlamışdı. Türkan da belə düşünürdü.

Hər səhər mindiyimiz gəminin adına fikir verəndə biz artıq iki ay idi ki, görüşürdük. Türkan “Aşeka”nın hekayəsini mənə danışanda o qədər təsirlənib ağlamışdı ki, həmin an mən özümü həmin şair ola biləcəyimə və o şeirləri yaza biləcəyimə belə inandırmışdım. Yəni, heç nəyə baxmayaraq, sevmək, özünü eşqə həvalə etmək mümkündür?

İnsan “bitki” dediyi iki canlının eşqinə sahib ola bilərmi?

Əhməd Altan məqaləsinin birində yazır ki, “Yar” sözü türk dilində uçurum mənası verir. Sevdiyini uçurum olaraq görmək, bəlkə də, yox olacağını bilə-bilə ona tərəf yıxılmaqdır…

Yıxılsam,

Bil ki, gözlərinə baxıram.

Tutma!

Eh, Türkan, səni gördüyüm andan hər şey dəyişib. Artıq bu gəmiyə hər səhər sənə görə minir, sənə görə nəfəs alıram, sənə görə yaşayıram. Səni itirməkdən qorxduğuma baxmayaraq, bütün maneələrdən məni rahatlıqla keçirtdin.

Sənin qırmızı rəngi sevdiyin kimi, çayını ilıq içdiyin və çaya bir qənd əlavədən atdığın kimi, mən qaranı sevir, çayı zəhrimar sayaraq içirdim.

Yəni sənin yay, mənim qış olduğum kimi, məndə qar yağdığı, səndə isə yay olduğu kimi…

Bu dünya mənim üçün sənin sayəndə yenidən var oldu.

Dəyərli olduğun qədər mənimsən!

Ah, Türkan, ah, sevgilim!

Gəmiyə gəlmirdi.

Zənglərə cavab vermirdi.

Universitetə də getməmişdi.

Evdə də heç kim yox idi.

Yerin yeddinci qatını göstərin mənə, maqmanın yerini deyin. Axı, Türkanım haradadır?

Tanış satıcı dedi ki, anası zəng eləmişdi. O da tələm-tələsik ağlaya-ağlaya taksiyə minib gedib.

Valideynləri ayrılmışdılar. Atası Trabzonda tək yaşayırdı. Atasının qəzaya düşdüyünü öyrənən Türkan həyəcandan Trabzona tələsib.

Eşqimi tapmalıyam. Türkan olmadığı üçün evə tez gəldim.

Yəni evim həmişə belə sakit idi?

Sanki divarlar üstümə aşırdı.

Vaxtı kim ləngidirdi?

Saatın yelqovanı yaralı, əqrəbi isə ölmüşdü. Zaman keçmək bilmirdi. Köhnə televizorum vardı, onu yandırdım. Eh, ölkəmin xəbərləri: inflyasiya, öldürülən qadınlar, təcavüzlər, əsəb sarsıntısı keçirənlər, iqtidar-müxalifət, qanlı qəza xəbərləri…

Yenə qəza xəbərləri…

Fatsda yol qəzası

Bir avtobus.

Yaralılar…

Həyatını itirənlər…

Həyatımın mənasını itirənlər…

Türkan!…

Sevgilim!…

Səsim Qarşıkaya bazarının bir ucundan digər ucuna qədər əks-səda verir.

Heç ölüm Türkana yaraşır? On beş saniyə çəkdi.

Biri üç, digəri iki yaşlı iki uşaq, altmış yaşlı bir nənə… Və Türkan…

Sevgilim…

Bütün həyatımızı alt-üst edən xəbəri on beş saniyə ərzində verdilər. Sadəcə on beş saniyə…

Qırmızı jaketi əynində idi.

Bəlkə, heç bir yeri qanamayıb, heç ağrı hiss etməmiş, heç nəyi başa düşməmiş ruhunu təslim edib?..

İnsan həyatı bax, bu qədər ağrılı-acılı, əzablıdır. Bu cür tənha qalırsan. Həyat mənim kimi yetim, kimsəsiz birini dəfələrlə əzə bilir, vura bilir. Həm də ən zəif yerindən, eşqindən.

Boyum az qala iki metrdir, amma Türkanın qəbrində bir qarış yer versələr, qıvrılıb ora girə bilərəm.

Necə gözəl xəyallarımız vardı…

Türkan…

Sevgilim…

İki il sonra…

– Sabahın xeyir, Boyozcu Baba.

– Sabahın xeyir, Hakan, həmişəki kimi?

– Hə, Baba, həmişəki kimi dörd boyoz, iki yumurta.

– Necəsən? Hələ də sevməyə davam edə bilirsən?

– Baba, Türkandan sonra hər şeyi sevirəm. O mənə əzab çəkmədən sevməyin mənasız olduğunu, amma insanların da sevmək üçün yaradıldığını öyrətdi. Əslində biz sevdiyimiz qədər sahiblənir və sevdiyimiz qədər yaşayırıq. Sonumuz qara torpaq olsa da, Türkanla yaşadığım hər an ömrüm boyu onu sevməyə bəs edirmiş. Bəs sən necəsən?

– Yaxşıyam, oğul, yaxşı… Əlli yeddi yaşlı boyozcu necə ola bilərsə, elə eləyəm… Artıq on bir ildir ki, onsuzam! On bir il…

– Ah, Türkan…

Sabahın xeyir, sevgilim.

İki çay sifariş elədim, birinə əlavədən bir qənd atdım.

Dörd boyozla iki yumurta da almışam.

Bir dəfə “Qağayılara boyoz atmırsan?”, deyə soruşmuşdun. Bütün qağayıların adını Türkan qoymuşam.

Bu gün də son iki ilin hər günündə olduğu kimi sənin boyoz və yumurtanı qağayılara atıram.

Kaş ki… Kaş ki, səninlə qurduğum bütün xəyalları vaxtında sənə danışardım.

Hər şey bir kənara, sənin üçün çox darıxmışam.

* * *

Qırsalar da, qələmimi

Cırsalar da, kağızımı

Nə bilim, ürəyimi əritsələr,

Sonra da itlərə atsalar,

Orfoqrafiq qaydaları belə pozuram…

Mən artıq SəninləMəni ayrı yaza bilmirəm.

* * *

Eşq elə bir möcüzədir ki, mənliyiniz ucsuz-bucaqsız tarlada əsən güclü külək sayəsində rəqs edərək havaya sovrulan sarı buğda kimidir.

Adətən, o buğda dənələri dəyirman daşının altında əzilib un olurlar.

Oyan, Mehmed

Eşq – hər iki cahanda iki qəlbin bir bədəndə bir ürək kimi döyünməsidir.

Belimdəki yırtığın ağrısı bütün bədənimi tərpənməz hala gətirəndən sonra yoldaşımla həkimə getdik. Doxsanıncı illərin əvvəli bel yırtığı əməliyyatının riskli olduğu vaxtlar idi. Əməliyyatdan sonra qüsurlu olmaq riski çox böyük idi. Həkim daha bir ehtimalın olduğunu bildirəndə içimdəki həyəcan ümidə çevrildi. Doğa bilsəm, eyni nəticəni əldə edə bilərəm!

Artıq otuz doqquz yaşında idim, birdən menopauza dövrüm başlayar. Tutaq ki, lap hamilə qaldım, qohum-əqrəba qırx yaşında hamilə qaldı deyəcək, camaat içinə çıxa bilmərəm. Həkimsə başqa yolumun olmadığını dedi. Biz də yoldaşımla iki qızdan sonra, bəlkə, bir oğlumuz olar deyə ümid etdik. Müəyyən günlərdə gecikmə olan kimi hamilə olduğumu başa düşdüm.

O vaxtlar ultrasəs müayinəsi yox idi. Qarnımın dik forması və bəzi qidalara daha çox əl uzatmağımdan oğlumun olacağını başa düşürdüm. Körpəm doğulanda dörd kiloqram yarım idi.