Kitabı oku: «Marina», sayfa 3

Beşinci fəsil

Ağır hava kölgələrin arasında asılıb qalmışdı. İçəri çox nəmişlik idi. Hardansa yuxarıdan qəribə səs gəlirdi, adətən, külək yellədəndə jalüzdən belə səs çıxır.

Marina yavaş-yavaş qabağa gedirdi. İçəri nəmişlik və bürkü idi. Paltarımız əynimizə yapışdı, alnımız tərlədi. Marinaya yaxınlaşdım, içərinin alatoranlığında gördüm ki, Marina nəyəsə diqqətlə baxır. O qəribə cingilti hələ də kölgələrin arasından eşidilirdi. Bayaqkı kimi hardansa yuxarıdan gəldiyini hiss edirdim.

– Bu, nədir? – Marina soruşdu, səsindən qorxduğunu hiss etdim.

Çiyinlərimi çəkdim.

Damdan günəş şüalarının üstümüzə düşdüyü yerdə dayandıq. Marina nəsə demək istəyəndə yenə o cingiltini eşitdik. Bu dəfə daha yaxından. İki metrdən də yaxın. Düz başımızın üstündən. Sakitcə bir-birimizi süzüb başımızı yuxarı qaldırdıq. Marina əlimdən yapışıb sıxdı. Qız titrəyirdi. Elə mən də.

Biz mühasirəyə alınmışdıq. Başımızın üstündə müxtəlif siluetlər asılmışdı. Təxminən, on dənəsini gördüm, bəlkə də, çox idi. Yarıqaranlıqda əllər, ayaqlar, çiyinlər sallanmışdı. Tərpənməyən bədənlər ordusu iblis marionetləri kimi başımızın üstündəydi. Bədənlər bir-birinə toxunanda bayaq eşitdiyimiz cingilti gəlirdi. Yavaş-yavaş geri çəkilməyə başladıq, Marina təsadüfən rıçağa toxundu. Bir göz qırpımında fiqur ordusu yuxarı dartıldı. Marinanı qorumaq üçün onun üstünə atıldım, ikimiz də yerə yıxıldıq. Bərk zərbə səsi əks-səda verdi, oranjereyanın şüşələri cingildədi. Çox qorxdum, elə bildim ki, şüşələr sınıb üstümüzə töküləcək. Bu an peysərimə nəsə soyuq bir şeyin toxunduğunu hiss etdim. Barmaqlar.

Üzümü çevirdim. Kimsə mənə baxıb gülümsəyirdi. Cansız sarı gözləri parıldayırdı. Gözlər şüşədən idi, baş isə taxtadan yonulmuşdu. Marinanın qorxu dolu qışqırığını eşitdim:

– Bunlar kuklalardır!

Marinanın nəfəsi kəsiləcəkdi.

Ayağa durub bu qəribə məxluqlara baxmağa başladıq, onların nə olduğunu başa düşməyə çalışırdıq. Marionetlər. Taxtadan, dəmirdən və keramikadan hazırlanmış fiqurlar. Hamısı bir mexanizmin trosundan asılmışdı. Marina rıçağa toxunanda mexanizm işə düşmüşdü. Kuklalar damdan yarım metr aralı asılmışdı. Mexanizm hərəkətə düşən kimi kuklalar balet oynayırmış kimi tərpənib yerə yaxınlaşdı.

– Bu, nədir?… – Marina qışqırdı.

Marionetlərə baxdım, aralarında maq, polis, balerina, nar rəngli paltar geyinmiş zadəgan qadın və pəhləvan formasında hazırlanmış kuklalar vardı. Kuklalar normal insan ölçüsündə hazırlanmışdı, əyinlərinə geyindirilmiş paltarlar vaxt keçdikcə cındır parçasına dönmüşdü. Amma bu da hamısı deyildi.

– Onları axıracan düzəltməyiblər, – dedim.

Marina nə demək istədiyimi başa düşdü. Hər kuklada nəsə çatmırdı. Polisin əlləri yox idi, balerinanın gözləri çatışmırdı. Maqın nə əlləri, nə də ağzı vardı… Günəş işığında fiqurları nəzərdən keçirdirdik. Marina yaxınlaşıb balerinaya baxmağa başladı. Balerinanın alnında, saçlarının arasından görünən balaca işarəni mənə göstərdi. Qara kəpənək simvolu. Marina əlini bu simvola tərəf uzatdı, sonra balerinanın saçlarına toxundu. Çimçişib tez əlini çəkdi.

Ola bilməz.

Bütün fiqurların alnına bu simvol həkk olunmuşdu. Bir də rıçağı çevirib marionetləri yuxarı qaldırdıq. Fiqurların havaya qalxmağına baxa-baxa fikirləşdim ki, bu mexaniki bədənlər onları yaradana qovuşmağa tələsiblər.

– Deyəsən, burda nəsə var, – arxadan Marinanın səsini eşitdim.

Marina oranjereyanın küncündəki yazı stolunu göstərirdi. Stolun üstünü qalın toz təbəqəsi örtmüşdü. Stolun üstündə hörümçək gəzirdi, tozun üstündə hörümçəyin xırda izi qalırdı. Oturub tozu üflədim. Sarı duman havaya yayıldı. Stolun üstündə dəri üzlüklü kitab vardı, kitab açıq idi. Köhnə, sarı-qəhvəyi şəklin altında “Arl, 1903” yazılmışdı. Şəkildən siam əkizləri boylanırdı. Qəşəng geyinmiş qızlar dünyanın ən kədərli təbəssümüylə kameraya gülümsəyirdi.

– Gör, təbiət nələrə qadirdir?! – Marina mızıldandı. Belə canlıları bir vaxtlar sirkdə nümayiş etdirirdilər…

Şəkillər məni darmadağın etdi. Təbiətin qəddar siması bu şəkillərdə yatırdı. Günahsız ruhlar əcaib bədənlərdə əsir olmuşdu.

Bir neçə dəqiqə sakitcə albomdakı şəkillərə baxdıq. Hər şəkildə bir cür dəhşətli canlı çəkilmişdi. Amma bir şeyi də deyim ki, bu bədbəxtlərin fiziki qəribəlikləri simalarındakı dəhşətlə, tənhalıqla və kədərlə müqayisə oluna bilməzdi.

– İlahi! – Marina pıçıldadı.

Hər şəklin altında çəkildiyi şəhər və tarix qeyd olunmuşdu: Bueynos Ayres, 1893, Bombey, 1911, Turin, 1930, Praqa, 1933… Bu kolleksiyanı kimin və nə üçün yığdığını ağlıma gətirə bilmirdim. Nəhayət, Marina gözlərini albomdan çəkib qaranlığa tərəf getdi. Mən də onun kimi etmək istədim, amma gördüklərimin aşıladığı dəhşət hissi məni çulğamışdı. Bundan sonra min il yaşasam da, o canlıların simalarını heç vaxt unuda bilməyəcəyəm. Kitabı örtüb Marinaya baxdım. O, titrəyirdi, nə demək və nə etmək lazım olduğunu bilmədiyim üçün özümü köməksiz hiss edirdim. Şəkillər Marinaya çox pis təsir etmişdi.

– Yaxşısan? – deyə soruşdum.

Marina başını tərpətdi. Onun gözləri yumuluydu. Birdən səs eşitdik. Bizi əhatələyən kölgələrə baxdım. Yenə həmin anlaşılmaz səs. Hirsli. Nüfuzedici. Çürüntü iyi hiss etdim. İy qaranlıqdan gəlirdi. İçimdə elə bir hiss yarandı ki, elə bil içəridə tək deyildik. Burda bizdən başqa da kimsə vardı. O, kim idisə bizi güdürdü. Marina tərpənmirdi. Əlindən tutub bayıra çıxartdım.

Altıncı fəsil

Biz bayıra çıxanda yağış küçələri gümüşü rəngə boyamışdı. Günorta idi. Yol boyu heç nə danışmadıq. Evdə German bizi nahara gözləyirdi.

– Xahiş edirəm, ona heç nə demə, – Marina dedi.

– Narahat olma.

Baş verən şey haqda, ümumiyyətlə, danışmaq lazım olmadığını başa düşürdüm. Küçəyə çıxandan sonra oranjereyayla albomun təsir qüvvəsi xeyli azalmışdı. Sarrya meydanına çatanda Marinanın ağardığını və ağır-ağır nəfəs aldığını gördüm.

– Yaxşısan?

Marina əminsizliklə “hə” dedi.

Meydanın çıxışında oturduq. O, gözlərini yumub bir neçə dəfə dərindən nəfəs aldı. Qabağımızda bir dəstə göyərçin qaynaşırdı. Bir anlıq mənə elə gəldi ki, Marina indi huşunu itirəcək. Amma o, gözlərini açıb gülümsədi.

– Narahat olma. Sadəcə başım bir az fırlanır. Çox güman, içəridəki iydəndi.

– Yəqin ki. Bəlkə də, içəridə ölü heyvan vardı. Nə bilim, siçovuldan zaddan nəsə…

Marina gümanımla razılaşdı. Bir az sonra rəngi özünə qayıtmağa başladı.

– Yemək yesək, yaxşı olar. Gedək, German bizi gözləyir.

Durub onlara getdik. Kafka bizi həyətdə qarşıladı. Pişik qınayıcı nəzərlərlə mənə baxdı, gəlib Marinanın ayaqlarına sürtüşməyə başladı. Birdən Germanın qrammafonu oxumağa başladı. Musiqi dəniz ləpələri kimi həyətə yayılmağa başladı.

– Bu nə musiqidir?

– Leo Delib, – Marina cavab verdi.

– Birinci dəfədir eşidirəm.

– Delib fransız bəstəkardır, – Marina mənim savadsızlığıma təəccüblənib izah etdi. – Məktəbdə sizə nə öyrədirlər?

Çiyinlərimi çəkdim.

– Bu ariya onun “Lakme” operasındandır.

– Oxuyan kimdir?

– Anam.

Heyrətlə ona baxdım.

– Anan opera ifaçısıdır?

Marina ötkəm baxışlarla məni süzdü.

– İdi. O, vəfat edib.

German bizi əsas zalda gözləyirdi, bu zal dairəvi formada tikilmişdi. Tavandan böyük büllur çilçıraq asılmışdı. Marinanın atası nümunəvi nəzakətə malik idi. Kostyum geyinmişdi, ağ saçlarını dala daramışdı. Elə bil on doqquzuncu əsrin axırlarından çıxıb gəlmişdi. Gümüş dəst qab-qacaq düzülmüş süfrə arxasında oturduq.

– Bizi ziyarət etdiyinizə görə çox şad olduq, Oskar, – German dedi. – Heyif ki, hər bazar günümüzü belə gözəl adamların əhatəsində keçirtmək müyəssər olmur.

Naxışlı nimçələr əsl incəsənət nümunəsi idi, özü də antikvar idi. Nahar şorbadan və çörəkdən ibarət idi. Başqa heç nə yox idi. Şorbadan iştahaçan qoxu yayılırdı. German birinci mənə qulluq edirdi. Hiss elədim ki, bu təmtəraq mənim şərəfimə hazırlanıb. Gümüş dəstə və şıq geyimə baxmayaraq, onların pulu olmadığını bilirdim, baxsan, bu evdəki bütün pul bircə dənə gümüş nimçəni almağa çatmazdı. Buna görə evdə işıq da yox idi. Evi həmişə şamla işıqlandırırdılar. German fikirlərini mənimlə bölüşdü.

– Oskar, yəqin, bu evə elektrik enerjisinin gəlmədiyinə fikir verdiniz. Çünki biz müasir elmin nailiyyətlərinə çox da inanmırıq. Əgər, elmin gecəni aydınlatmağa gücü çatırsa, onda bəs nə üçün hamını yedizdirib doydurmağa çatmır? Onda bu nə elm oldu?

– Məncə, çatışmazlıq elmdə yox, elmi nailiyyətlərdən necə istifadə etmək lazım olduğunu müəyyənləşdirən adamlardadır, – deyə etiraz etdim.

German bir qədər fikrə getdi, sonra razılıqla başını tərpətdi. Bunu ya nəzakət xətrinə elədi, ya da doğrudan da fikrimlə razılaşmışdı.

– Oskar, görürəm ki, fəlsəfə sizə o qədər də yad deyil. Şopenhaueri oxumusunuz?

Marinanın nəzərlərinin üstümdə olduğunu hiss etdim.

– Bəzi əsərlərindən hissələr oxumuşam, – bu mövzudan yayınmağa çalışdım.

Sakitcə yeməyə davam etdik. German mehribanlıqla mənə baxdı, qızına baxanda isə onu necə sevdiyi hiss olunurdu. Nəsə mənə deyirdi ki, Marinanın çox da dostu yoxdu və Şopenhauerin Oppenqeymardan nəylə fərqləndiyini bilmədiyimə baxmayaraq, German məni evlərində görməyə şaddır.

– Oskar, deyin görüm, bu saat dünyada nələr baş verir?

Sualı elə verdi ki, elə bildim ikinci dünya müharibəsinin qurtardığını desəm, şoka düşəcək.

– Düzünə qalsa, xüsusi heç nə baş vermir, – dedim. Marina diqqətlə məni izləyirdi.

– Tezliklə seçkilər olacaq…

Bu Germanın marağını cəlb etdi, o, ağzına apardığı qaşığı yarı yolda saxlayıb soruşdu:

– Siz kimlərdən yanasınız? Sağçılardan, ya solçulardan?

– Ata, Oskar anarxistdir, – Marina dedi.

Çörək boğazımda ilişdi. Bu sözün nə demək olduğunu bilmirdim, amma o “antixrist” sözünə oxşayırdı. German diqqətlə məni süzdü.

– Yeniyetməlik idealizmi… – deyə mızıldandı. – Başa düşürəm, başa düşürəm. Sizin yaşlarda mən də Bakunini oxuyurdum. Bu xəstəlik kimi bir şeydir…

İttihamedici baxışlarla Marinaya baxdım, o isə adət etdiyi pişik təbəssümüylə cavab verdi.

Nəzərimi yayındırdım. German mehribanlıqla mənə baxırdı. Mən də gülümsəyib qaşığı ağzıma apardım.

Bir az sonra mənimlə üzbəüz oturan German burnunu çəkməyə başladı. Qaşıq əlindən düşəndə Marina durub onun gümüşü rəngli qalstukunu boşaltdı. German dərindən nəfəs aldı. Əlləri yüngülcə əsirdi. Marina atasının çiyinlərindən tutub ayağa durmağına kömək etdi. German itaətlə ayağa durub yorğun təbəssümlə, utana-utana mənə gülümsədi. Elə bil bir anda on beş il qocalmışdı.

– Üzr istəyirəm, Oskar, – o yavaşdan dedi. – İllər verdiyini alır…

Mən də ayağa durdum, jestlə Marinaya kömək təklif etdim. Təklifimi qəbul etmədi, zalda gözləməyimi tapşırdı. German Marinanın çiyninə yaslandı, yavaş-yavaş otaqdan çıxdılar.

– Bizim üçün şərəf idi, Oskar… – uzun, qaranlıq dəhlizdən Germanın zəif səsi eşidildi. – Yenə gəlin, tez-tez gəlin…

Ayaq səslərinin malikanənin dərinliyində yoxa çıxmağına qulaq asdım. Şamların işıqlandırdığı zalda oturub Marinanın qayıtmağını gözlədim. Evin ab-havasını özümə təlqin edirdim. Yarım saat keçdi. Marinanın qayıtmayacağını başa düşəndə narahat olmağa başladım.

Əvvəlcə onu axtarmaq istədim, amma sonra evi icazəsiz gəzməyin pis çıxacağını fikirləşdim. Marina üçün qeyd yazmaq istədim, amma nə qələm vardı, nə də kağız. Hava qaralmağa başlayırdı. İnternata qayıtsaydım, yaxşı olardı. Fikirləşdim ki, sabah dərsdən sonra gələrəm. Marinanı cəmi yarım saatdır görmürdüm, amma yenə bura gəlmək üçün bəhanə fikirləşdiyimin fərqinə varanda təəccübləndim. Mətbəxdən bağa çıxdım. Şəhərin üstündən buludlar keçirdi.

Yavaş-yavaş internata qayıdırdım və günün hadisələri başımda fırlanırdı. Pilləkənlərlə dördüncü mərtəbəyə çıxıb otağıma girəndə fikirləşdim ki, bu, yaşadığım ən qəribə gün oldu. Amma əgər ikinci seansa bilet almaq mümkün olsaydı, heç fikirləşmədən ikisini alardım.

Yeddinci fəsil

Gecə yuxuda gördüm ki, böyük kaleydoskopun içindəyəm. Dəhşətli varlıq kaleydoskopu fırladırdı, varlığın gözünü linzadan görürdüm. Dünya optik illüziyada əriyib yoxa çıxırdı. Həşəratlar. Qara kəpənəklər. Birdən yuxudan ayıldım, elə bil damarlarımdan isti kofe axırdı. Bütün günü özümdə olmadım.

Dərslər mənim stansiyamda dayanmayan qatar kimi yanımdan sivişib keçirdi. Müəllim özümdə olmadığımı hiss elədi.

– Adətən, fikrin göylərdə olur, – dedi. – Bu günsə, deyəsən, yerdəsən. Xəstələnməmisən?

Ona qeyri-müəyyən jestlə cavab verib lövhənin üstündəki saata baxdım. Dördün yarısı idi. Dərsin qurtarmağına iki saat qalmışdı. Əbədiyyət qədər. Yağış damcıları pəncərə şüşələrini döyəcləyirdi.

Zəng çalınan kimi qaça-qaça sinifdən çıxdım. Sonsuz dəhlizlərdən keçib küçəyə çatdım. Bağlar və fəvvarələr yuxulu toranlığa bürünmüşdü. Nə çətirim vardı, nə də papağım. Göyüzü tutqundu, verandaların işıqları yanan kibrit çöplərini xatırladırdı.

Yağışdan yaranan gölməçələrin üstündən tullana-tullana qaçırdım. Nəhayət, Marinagilin kvartalına çatdım. Küçələrdən axan yağış suyu kəsilmiş damardan axan qanı xatırladırdı. Cücə kimi islanmışdım, adamsız küçələrdən qaça-qaça keçirdim. Kanalizasiya barmaqlıqları ayaqlarımın altında guruldayırdı. Şəhər elə bil qara okeanın altında qalıb batırdı.

On dəqiqə sonra Marinagilin imarətinin hasarına çatdım. Corabıma qədər islanmışdım. Birdən arxadan, gəldiyim tərəfdən səs eşitdim. Elə bildim kimsə məni güdür. Amma dönüb baxanda heç kimi görmədim. Bircə yağış damcıları gölməçələrin suyunu şappıldadırdı.

Həyətə girdim. İldırım çaxıb imarətə aparan cığırı aydınlatdı. Fəvvarədəki mələklər məni girişdə salamladı. Soyuqdan əsə-əsə mətbəxin qapısına yaxınlaşdım. Ev qaranlığa qərq olmuşdu. Germanın elektrik enerjisi haqda dediklərini xatırladım. Burda yadıma düşdü ki, məni heç kim dəvət eləməyib. Artıq ikinci dəfəydi ki, bu evə icazəsiz soxulurdum. Getmək istədim, amma hava daha da korlanırdı. Soyuqdan əllərim ağrıyırdı, barmaqlarımın ucunu hiss eləmirdim. İt kimi öskürürdüm, gicgahlarım döyünürdü. Soyuq və yaş paltarım əynimə yapışmışdı.

– Marina! – deyə səsləndim.

Səsimin əks-sədası malikanənin dəhlizlərində yox oldu. Ancaq kölgələri görürdüm. Arada ildırım çaxanda içərini bir anlıq işıqlandırırdı. Buna görə də ancaq ayrı-ayrı kadrlar yadımda qalırdı, elə bil şəkillərə baxırdım.

– Marina, – deyə təkrarladım. – Mənəm, Oskar…

Ehtiyatla qabağa addımlamağa başladım. Getdikcə yaş ayaqqabım fırçıldayırdı. Dünən nahar etdiyimiz zalın girişində dayandım. İçəridə heç kim yox idi.

– Marina? German?

Cavab gəlmirdi. Yarıqaranlıqda balaca tumbanın üstünə şamla kibrit qoyulduğunu gördüm. Barmaqlarımın keyi açılmadığı üçün kibriti altıncı cəhddə yandıra bildim.

Nəhayət, şam yandı. Onun titrək işığı zalı doldurdu. Dünən Marinayla Germanın getdiyi tərəfə getməyə başladım.

Dəhliz başqa bir zala aparırdı, orda da bu zaldakı kimi böyük büllur çilçıraq asılmışdı. Mebellərin üstünə döşəkağı salınmışdı. İkinci mərtəbənin pilləkənlərini gördüm. Yuxarı çıxmaq üçün yaxınlaşanda bir cüt sarı gözün məni izlədiyini hiss etdim, dalınca mırıltı eşidildi. “Kafka” – rahatlayıb fikirləşdim. Pişik o saat qaranlıqda qeyb oldu. Dayanıb ətrafa boylandım. Getdikcə yerdəki toz təbəqəsində ayaq izlərim qalmışdı.

– Kimsə var? – deyə soruşdum, amma yenə cavab almadım.

Bir neçə on il qabaq bu zalın necə göründüyünü təsəvvür etməyə çalışdım: orkestr, rəqs edən onlarla cütlük… İndi isə bura batan gəminin göyərtəsinə oxşayırdı. Divarlardan yağlı boyayla çəkilmiş rəsmlər asılmışdı. Hamısında eyni qadın təsvir olunmuşdu. Onu tanıdım, bura birinci dəfə gələndə rəsmini gördüyüm qadın idi. Rəsmlər o qədər möhtəşəm idi ki, təsvir etməyə söz çatmaz. Görəsən, hansı rəssamın əl işləriydi? Bütün rəsmləri eyni rəssamın çəkdiyinə şübhə etmirdim. Zalın hansı tərəfində dayanmağımdan asılı olmayaraq, qadının nəzərləri daim üstümdəydi. Qadın Marinaya çox oxşayırdı. Birdən ayağıma nəsə toxundu, bu Kafka idi. Əyilib boz tüklərini tumarladım.

– Kafka, sahibən haradadır?

Cavabında kədərlə miyovuldadı. Ev boş idi. Yağışın damı döyəclədiyini aydın eşitmək olurdu. Deyəsən, Germanla Marina harasa getmişdi. Heç kim görməmiş evdən getməyi qərara aldım.

– İkimizdən birimiz burda artığıq, – Kafkaya dedim. – Bu, mənəm.

Birdən Kafka nədənsə qorxdu, tükləri biz-biz dayandı, miyovuldadı.

Pişiyi nə qorxuda bilərdi? Bu iy. Çürüyən meyit iyi. Dünən oranjereyadan gələn iy kimi. Ürəyim bulandı. Pəncərədən bayıra baxdım, fəvvarədəki mələklərin siluetlərini sezdim. İntuisiyam nəsə qəribə şeylər baş verdiyini dedi. Heykəllərin arasında əlavə bir fiqur da vardı. Diqqətimi cəmləyib pəncərəyə yaxınlaşdım. Heykəllərdən biri öz oxu ətrafında fırlanırdı. Elə heyrətləndim ki, yerimdə donub qaldım. Fiqurun dəqiq konturlarını seçə bilmirdim. Hiss edirdim ki, o qəribə varlıq məni izləyir. Mənim də onu izlədiyimi bilir. Pəncərənin qabağında donub qalmışdım. Bir neçə saniyə sonra fiqur kölgələrə qarışdı.

Növbəti dəfə ildırım çaxanda varlıq yerində yox idi. Onunla bir yerdə çürüntü iyinin də yoxa çıxdığını hiss elədim.

Ağlıma Germanla Marinanı gözləməkdən daha yaxşı fikir gəlmədi. Küçəyə çıxmaq üçün əldən getmirdim. Yağış da bayaqkı kimi yağmağa davam edirdi. Böyük kresloda oturub gözləməyə başladım. Yağışın səsi və böyük zalın divarlarında titrəşən şam işığı yavaş-yavaş əsəblərimi sakitləşdirdi, mürgüləməyə başladım. Bir qədər sonra böyük qapının səsi, dalınca da ayaq tappıltıları eşidildi. O saat ayıldım. Ürəyim bərk-bərk döyünməyə başladı. Dəhlizdən yaxınlaşan səsləri eşitdim. Qapıya düşən şam işığı getdikcə yaxınlaşırdı. Kafka qapıya tərəf qaçdı, Germanla Marina zala girdilər. Marina soyuq nəzərlərlə mənə baxmağa başladı.

– Burda nə edirsən, Oskar?

Dodaqaltı nəsə mızıldandım. German mehribanlıqla gülümsəyib mənə baxdı.

– İlahi, Oskar. Siz tamam islanmısınız! Marina, Oskar üçün təmiz dəsmal gətir… Gedək, Oskar, buxarını yandıraq. Yağış elə bil vedrədən tökülür.

Buxarının qabağında oturub Marinanın gətirdiyi isti bulyonu içə-içə bura nə üçün gəldiyimi danışmağa başladım, amma fəvvarənin yanında gördüyüm qəribə varlıq haqda heç nə demədim. German mənə axıracan qulaq asdı, simasında narazılıq əlaməti yox idi. Amma Marina haqda bunu demək olmaz. O, baxışlarıyla məni yandırırdı. Evlərinə bu cür gəlməyimin dostluğumuza xələl gətirə biləcəyindən qorxdum. Təxminən, yarım saat buxarının yanında oturduq. Mən heç nə danışmadım.

Sonra German mənə xeyirli gecələr arzulayıb getdi. Elə bildim Marina bu saat əlimdən tutub bayıra atacaq, deyəcək ki, bir də bura gəlməyim. “İndi başlayacaq”, – deyə fikirləşdim. Nəhayət, Marina istehzayla gülümsədi.

– Mənə belə gəlir ki, sən çox tərssən.

– Çox sağ ol, – deyə mexaniki cavab verdim. Açığı, daha ağır sözlər gözləyirdim.

– Bəlkə, burda nə qələt elədiyini deyəsən?

Buxarının alovu onun gözlərində əks edirdi. Qalan bulyonu içib gözlərimi aşağı saldım.

– Əslinə qalsa… bilmirəm. – dedim. – Məncə, mən… bilirəm ki, mən…

Yazıq görkəmim köməyimə çatdı, Marina yanıma gəlib əlimdən tutdu.

– Mənə bax!

Ona baxdım. O, mənə canıyananlıq qarışıq simpatiyayla baxırdı.

– Sənə hirslənmirəm, eşidirsən? – dedi. – Səni burda görəcəyimi gözləmirdim, ona görə təəccübləndim. Hər bazar ertəsi Germanla San-Pablodakı həkimə gedirik. Ona görə sən gələndə evdə deyildik. Bir də bazar ertəsi qonaq qəbul etmək üçün çox da yaxşı gün deyil.

Utandım.

– Bir də eləmərəm, – dedim.

Bayaq fəvvarənin yanında gördüyüm varlıq haqda Marinaya danışmaq istəyəndə, o əyilib üzümdən öpdü. Onun dodaqları yanağıma yapışan kimi paltarlarım qurudu, sözlər dilimə yapışdı. Marina mənim səssiz mızıldanmağımı eşitdi.

– Nə? – deyə soruşdu.

Ona baxıb başımı yellətdim.

– Heç nə.

Şübhəli tərzdə qaşını qaldırdı, amma israr etmədi.

– Yenə bulyon istəyirsən?

– Hə, çox sağ ol.

Marina fincanı alıb doldurmaq üçün mətbəxə getdi. Sakitcə oturub qadının rəsmlərinə baxmağa başladım. Marina qayıdanda hara baxdığımı sezdi.

– Bu rəsmlərdəki qadın…

– O, mənim anamdır, – Marina dedi.

– Çox güman, bu rəsmləri çox məşhur rəssam çəkib, – dedim. – Heç vaxt belələrini görməmişəm.

Marina cavab verməyə tələsmədi.

– Bəlkə də, inanmayacaqsan, amma bu rəssam artıq on altı ildir ki, daha rəsm çəkmir. Bu tablolar seriyası onun yeganə əsəridir.

– Belə çəkdiyinə görə, yəqin ki, ananı çox yaxşı tanıyırmış, – dedim.

Marina nüfuzedici tərzdə mənə baxdı.

Portretlərdəki qadın da mənə belə baxışlarla baxırdı.

– O, anamı heç kimin tanımadığı kimi tanıyırdı. O rəssam mənim atamdır.