Kitabı oku: «Үз туксаным туксан / Моя правда», sayfa 3

Донжуан Ногман маҗаралары

Өйләнсәң, дус, загысына барма,

Әле, күрәм, акылың юк синең.

Акыл булыр. Тегеләй-болай алда:

Эш бар, диген,

Вакыт юк, диген.

Алгач, ошамаса, ку да җибәр,

Ә хатыннар алар муеннан!

Язылышмасаң, алимент бозына

Коерыгың катмас соңыннан.

Ул яктан мин шома егет булдым,

Намус, инсаф сүзен белмәдем.

Күбәләктәй, гөлдән гөлгә кундым,

Загысына барып йөрмәдем.

Ярый.

Шулай, чыннан гашыйк булып,

Өйләндем бер колхоз кызына.

Тора-бара бүкән кебек тулып,

Фигурасы тегенең бозыла.

Ике бала булды.

Ямьсезләнеп

Ялыктырды, малай, бу хатын.

Семья баткагында төссезләнеп,

Харап була язды бу башым,

Читтә кунып, эчеп кайтып керсәм,

Хатын тирги, күз дә ачырмый.

Бик дуламас иде акча бирсәм,

Күрәм: хатын несознательный.

Чемоданга күлмәк-ыштан салдым,

Билет алдым,

Сыздым Уфага.

Тфү, дидем,

Эткә сөяк бетмәс дөньяда.

Уфада мин тагын егет булдым,

Өстә бостон, түштә галстук.

Әминәкәй белән таныштык.

– Мине сөясеңме, Әминә!

– Әбәзәтельнә!

– Гомерлек яр булабызмыни?

– Әбәзәтельни!

Алып киттем моны таксида.

Яхшы хатын түгел, тәк сибә…

Бала булды. Хатын ямьсезләнде,

Фигурасы моның бозыла.

Ялгыштым бу кызыл ирен белән,

Кемнәр җитә Казан кызына!

Читтә кунып, эчеп кайтып керсәм,

Хатын сүгенә, күз дә ачырмый;

Бик тузынмас иде акча бирсәм,

Күрәм: хатын несознательный.

Чемоданга күлмәк-ыштан салдым,

Билет алдым,

Киттем Казанга.

Тфү, дидем,

Баш югалмас мондый заманда.

Казанда мин тагын егет булдым:

Өстә бостон, түштә галстук.

Мәдинәкәй белән таныштык.

– Мине сөясеңме, Мәдинә?

– Әбәзәтельнә!

– Гомерлек яр буласыңмыни?

– Әбәзәтельни!

Алып киттем моны таксида,

Юньле нәрсә түгел, тәк сибә…

Гомер үтә, ике бала булды,

Ике әрәмтамак тудырдык:

Берсе елак, берсе чыркылдык.

Аш пешерә хатын, идән юа,

Тегеп кигезә өскә күлмәкне.

Ә мин

Тора-тора уйлап куям:

«Нигә алдым шушы имгәкне!

Матур кызлар әле дөнья тулы,

Яшь гомерләр әрәм үтмәсен.

Илледә дә ирләр егет була,

Без табарбыз әле дистәсен…»

Чемоданга күлмәк-ыштан салдым,

Чыгып тайдым Урал ягына…

Чибәр егет чаклар ерак калды,

Яшь чакларны күңел сагына!

Бакчаларга чыгып селкенгәлим,

Кино карыйм атна кичендә.

Кызлар тирәсендә сикеренгәлим;

Каш сикертми миңа берсе дә.

Күзләр чекерәйде,

Арка бөкерәйде,

Чал сакаллар чыкты серәеп.

Күлмәкне дә юып бирүче юк,

Ник йөрим мин болай сөйрәлеп!

Чия иреннәре күз алдымда,

Кайнар коймакларны сагына-сагына

Киттем

Хатын номер первый янына.

Бала үскән.

Минем хәлне хатын ишеткән.

– Пшол! – диде миңа ишектән.

Урам ташларына абына-абына,

Майлы бәлешләрне сагына-сагына

Киттем

Хатын номер два янына.

Малай үскән.

Минем хәлне хатын ишеткән.

– Пшол! – диде миңа ишектән.

Ярар, дидем,

Бу да мәгълүм булсын!

Беренчесе, икенчесе кусын,

Хәзер инде Казан ягына

Киттем Мәдинәкәй янына.

Балакайлар мине танымыйлар,

Әти, диеп, килеп сарылмыйлар.

Минем хәлне хатын ишеткән.

– Пшол! – диде миңа ишектән.

…Ногман, димен, малай, Ногман…

Дан казанмый гына гомерең узган;

Малың да юк, кием-салым тузган.

Яшь чагында яхшы дуслар булган.

Авыл юлларында соры тузан,

Шәһәр юлларында салкын томан,

Чәчәкле болыннар,

Сандугачлы урман,

Ерак калган кәккүк тавышы сыман,

Синең өчен күптән онытылган.

Көрәшәбез

Юк сүз түгел, чынлап сөйләшәбез:

Аракыга каршы көрәшәбез.

Кайтып кына җитсен лавкәбезгә,

Ул явызны шундук бетерәбез дә.

Сәлимгәрәй җизни

Кайберәүләр җайлы урын эзли,

Озын акча эзли;

Нәкъ синең дә койрык шулай безли,

Сәлимгәрәй җизни.

Магазинда оста сату саттың,

Күңелең харам күзли;

Бер хәерсез эштә сазга баттың,

Сәлимгәрәй җизни.

Мескенләнеп начальникка чаптың,

Шәфкать эзли-эзли;

Кызыл билетыңнан колак кактың,

Сәлимгәрәй җизни.

Тагы җайлы җирдә дуслар таптың,

Җаның һаман түзми;

Кулың тик тормагач, тагын каптың,

Сәлимгәрәй җизни.

Каткан күңелең чик-чаманы сизми,

Яман уйдан бизми.

Ачуланмас идем, җаным түзми,

Сәлимгәрәй җизни.

Кызлар күңеле

Чирәмнәргә

Чык төшермим,

Урамда йөрим дә мин,

Берәүне күзлим дә мин.

Йөрәгемне

Һич төшенмим,

Сөям дә, сөймим дә мин,

Ятка сер бирмим дә мин.

Сөйгәнемә

Серләрем бар,

Серләрем сөйләшмимен,

Күрешкәч эндәшмимен.

Үзәкләрне

Өзәрлек яр,

Үзенә сиздермимен,

Үземнән биздермимен.

Ялындырмый

Яр сөймиләр,

Йөрәге янсын әле,

Күмергә калсын әле.

Үрелсә дә үптермимен,

Үзенә алсын әле,

Үземә булсын әле…

Өммеһани

Күлдә кондыз булса ни дә,

Күктә йолдыз булса ни,

Булмаса ни,

Өммеһани,

Үзең йолдыз бит, җани.

Ак гөлләрең булса ни лә,

Ал гөлләрең булса ни,

Булмаса ни,

Өммеһани,

Үзең гөлдәй бит, җани.

Картлар күзе булса ни лә,

Яшьләр сүзе булса ни,

Булмаса ни,

Өммеһани,

Өзелеп сөям бит, җани.

Ал ефәгең булса ни лә,

Гөл ефәгең булса ни,

Булмаса ни,

Өммеһани,

Бирнәсез дә бик ярый.

Минем даным булса ни лә,

Минем малым булса ни,

Булмаса ни,

Өммеһани,

Сөеп барсаң – шул ярый.

Ир бала яхшымы, кыз баламы?

Аптырадым бу хатынга:

Кыз таба да кыз таба.

Син, димен, малай хакында

Духтырга барып кара.

Монда кызлар фермасы юк,

Өй тутырма кыз белән.

Кызга карап торасы юк,

Малай кирәк бер дигән!

Кызлар өчен гомер буе

Бирнә җый да бирнә җый!

Кемгә сыек, кемгә куе –

Миннән туй да миннән сый!

Тәмле-татлы – бары да җитсен

Аларга да аларга!

Үсеп җиткәч очсын-китсен

Бер селәгәй малайга!

Ярый әле, кияү кеше

Безнең кадерне белсә,

Ярый әле, бабайга, дип,

Ярты кыстырып килсә!

Шулай диеп гомер буе

Үпкәләдем хатынга.

Әйтеп килдем бер бәләкәй

Кара малай хакында.

Аптырагач, роддомына

Үзең барасыңмыни…

Хатын тапмаган малайны

Сатып аласыңмыни!

Һай, бу кызлар, һай, бу кызлар,

Планымны сүттеләр.

Үтте айлар, үтте еллар,

Тәгәрәшеп үстеләр.

Бар да уңган, бар да булган,

Бик сөйкемле һәм иркә.

Берсе врач, берсе завмаг,

Берсе комбайн йөртә.

Укырга да, үсәргә дә

Төрле план коралар.

Әткәй-әнкәй, әткәй-әнкәй,

Диеп кенә торалар.

Шулай беркөн абзагызны

Кияүләр алды урап.

Кызларым яшь, бирмибез, дип

Тарткалаштым бик озак.

Хатын әйтә, кыз бала, ди,

Юньле җиргә тап булсын,

Бездә үсәр, чыгар-китәр,

Аш булсын да таш булсын!

Үзем уйлыйм: кәнишне, дим,

Киләчәген кем белсен,

Җаны сөйгән – елан ашар,

Көлдә аунап көн күрсен…

Ну егетләр, молодецлар,

Бик уңганнары килде:

Агроном да, бригадир да –

Начальство инде.

Кияүләрем килеп чыкса

Кунакка дип кайсысы,

Тотасыңмы, тотмыйсыңмы –

Кесәсендә яртысы.

Без аларны яратабыз,

Мактап кына сөйлибез.

Бер кияүдән бер кияүгә

Бәлеш ашап йөрибез.

Малай юкта «малай юк» дип

Күңелләр тула икән.

Кыз булса да, белдем инде,

Ничава була икән.

Юкка-барга

Эштән кайтсам берзаманда,

Әзер түгел аш казанда.

Хатын йөри мич янында,

Ачу килде шул чагында.

    Минем, дидем, тамак ачты,

    Атып бәрдем табагачны.

    Кыздырма, дип, минем канны,

    Атып бәрдем стаканны.

Ягъни ирнең көчен күрсен…

Бәреп ваттым тагын берсен.

Шуннан хатын кызып китте,

Коймакларны көлгә сипте.

    Аша! диеп, һай, чибәрем,

    Тибеп екты май чүлмәген.

    Сызганып мин беләкләрне,

    Төртеп ектым чиләкләрне.

Инде, җаным, дустым, димәм, –

Башка бирде соскы белән.

Шуннан күңел тынычланды,

Бүлмә эче тынып калды.

    Көлле коймакларны алып,

    Идәндәге майга манып,

    Татулашып бу кич белән,

    Чәйне эчтек чүмеч белән.

Магазиннан савыт-саба

Өр-яңасын алыйк, иркәм,

Юкка-барга тавыш-гауга

Бәрәкәткә булмый икән.

Җиңгиләр

Абзый-абзый, дигәнем дә

Башка чыккан абзыйлар.

Абзыйларның өйләрендә

Ике матур җиңги бар.

Җиңгиләрем киң күңелле,

Гайбәт өчен күзәтмим.

Кайсы уңган, кайсы юк, дип,

Син сорама, мин әйтмим.

Гайшә җиңги өйдән чыкса,

Тарантаслы ат тора.

Гайшә җиңги эшкә оста,

Колхоз малын арттыра.

Сара җиңги, соң уянып,

Абый эшкә китүгә,

Балакларын җилфердәтеп,

Кәҗә куа көтүгә.

Гайшә җиңги укып йөри,

Өч баласы булып та.

Гайшә җиңги доклад сөйли

Собраниедә клубта.

Сара җиңги гайбәт сөйли

Өйдән өйгә эрәттән,

Бер баласын күтәргән дә

Бер баласын иярткән.

Гайшә җиңги эшләп йөри

Фермада йә абзарда.

Сара җиңги эшкә йөрми,

Җиләк сата базарда.

Сара җиңги чабып йөри

Аргы очтан бу очка,

Сабын сорап, суган сорап,

Борыч сорап бурычка.

Гайшә җиңги тузынмаган,

Өс-башы каралмаган.

Сара җиңги юынмаган,

Чәчләре таралмаган…

Җиңгәләрем киң күңелле,

Гайбәт өчен күзәтмим, һәй.

Кайсы уңган, кайсы юк, дип,

Син сорама, мин әйтмим.

Минем сакал

Ял ит, диеп ялга чыгардылар,

Пенсиягә чыктым бервакыт.

Бу тынгысыз күңел

Ялда түгел,

Мөмкинмени яшәү тик ятып!

Сакалымны чыгып җилфердәтәм

Талгын искән җылы җилләрдә.

Көннәр аяз,

Күңелдә яз,

Тормыш мәшәкатен сөйгәнгә.

Җитешсезлек күрсәм, җаным әрни,

Чын күңелдән янып борчылам,

Алай ярамый бит,

Ярамый, дип,

Сакалымны учлап көрсенәм.

Уңышларны күрсәм, җан шатлана,

Яшәргәндәй кебек күренәм.

Шәп торабыз, димен,

Булдырабыз, димен,

Сакалымны сыпырып сөенәм.

Бәйрәм көне булса – колоннада,

Ал байраклар белән уралган

Ямьле мәйдан.

Шәп тырпайган

Минем сакал бара иң алдан.

Анда-санда…

Педагог та булып алдым,

Җыр дәресе алып бардым,

Бер җыр беләм хәлбуки:

«Әллүки».

    Повар булдым ресторанда,

    Чәлгәләдем анда-санда,

    Чыгардылар аннан да

    Салганга.

Өч авылда өч хатын бар,

Аңгыралар ул хатыннар,

Ә мин, имеш, намуссыз,

Загыссыз…

    Кирәк булса, пожалыста,

    Эһ дигәнче журналист та,

    Була алам совхозда

    Завхоз да.

Кирәк икән, яраганча,

Оркестрда барабанчы,

Тәрбияче детдомда –

Мин шунда.

    Алай дисәм, болай дисәм,

    Истән чыкмый үзе кесәм,

    Матур сөйлим, җәмәгать

    Канәгать.

Анда атла, монда атла,

Мыек сыпырып, тәэминатта

Эшләп йөрим артельдә

Бу көндә.

Мыек үстереп карыйм

Кул салынды түбәнгә лә

Кияү булдым дигәндә.

Сөям дими,

Көям дими,

Күңел сизә: ятны күзли,

Гыйшык тота бүтәнгә.

Зәмзәм суын эчмисең лә,

Комбайннан төшмисең лә,

Матур кызлар

Күз салырлык,

Бөтен район сокланырлык

Дан булмагач нишлим соң!

Биттән сөя җил генә лә,

Кеше хәлен кем белә!

Гали парлы,

Вәли парлы,

Гармун тотып, моңлы-зарлы

Ялгыз йөрим мин генә.

Сагынсам кемгә карыйм ла,

Саргайсам кемгә ярыйм!

Тарак алыйм,

Чәчне тарыйм;

Инде һаман яратмаса,

Мыек үстереп карыйм.

Мин дуламый кем дуласын…

Абруеңа мамык кунмый,

Ел азагы, план тулмый,

Премия алып булмый.

Мин дуламый кем дуласын!

Олы шефтан шелтә тиде,

Нигә бик саласың, диде,

Выговор аласың, диде.

Мин дуламый кем дуласын!

Ялагайлар ялган тезә:

Имеш, хуҗа сайдан йөзә.

Өйгә кайтсам, хатын сүгә,

Мин дуламый кем дуласын!

Эшчеләреңне җыясың,

Клубка кереп туласың,

Доклад кычкырган буласың;

Мин дуламый кем дуласын!

Берәү торып каршы сөйли:

Имеш, хуҗа эшли белми,

Алдынгыларга юл бирми…

Мин дуламый кем дуласын!

Кимсетелгән тоеласың,

Кашларыңны җыерасың,

Шап итеп өстәлгә сугасың.

Мин дуламый кем дуласын!

Мыек борам

Тәрәзәдән карап торам,

Гайрәт белән мыек борам.

Төрле хәвеф-хәтәр белән

Тулып яши безнең урам.

Мөмкин түгел күрми узу,

Адым саен тәртип бозу.

Иртә-кичен һәр урамда

Эчеп йөргән хулиганга

Бирер идем каты җәза,

Килеп чыгар бәла-каза;

Тешне кысып карап торам,

Гайрәт белән мыек борам.

Үгез күзле аю егет,

Трамвайда бушка килеп,

Мәсхәрәли кондукторны,

Ул ишәктә намус зурмы?!

Ничек түзим тыныч калып,

Якасыннан борып алып,

Бирер идем каты җәза,

Килеп чыгар бәла-каза.

Таш атканга ат, диләр, аш,

Ике түгел минем дә баш.

Күрмәмешкә салынып торам,

Гайрәт белән мыек борам.

Ни әйтсәң дә, бушка инде,

Минем күршем – чучка инде,

Кайчан кермә, күзең салма —

Өе тулы тавыш-гауга.

Эшләмичә өйдә ятыр,

Табак-савыт кырыр-ватыр,

Көне-төне хатыны белән

Сугышалар дөбер-шатыр.

Биреп булмый каты җәза,

Чыгып куяр бәла-каза.

Дәшми генә тыңлап торам,

Гайрәт белән мыек борам.

Түзеп торып булмый алай,

Өй түрендә малай-шалай,

Иртә димә, кичен димә,

Чыр-чу килеп футбол тибә.

Ачу эчтә тынмый һич тә.

Күрше малай бөтен көчкә

Капкага дип бер тибә дә

Чалтырата тәрәзәмә…

Бирер идем каты җәза,

Килеп чыгар бәла-каза,

Форточкадан карап торам,

Гайрәт белән мыек борам¹.

Минем көннәр шулай үтә,

Минем мыек һаман үсә…

Кыш та җитте, ачы буран,

Мин урамда басып торам.

Ике егет килеп чыкты –

Мине карга сугып екты.

– Каравыл! – дим, эшләр харап,

Ник үтәсез, читкә карап?!

Пүскәй артны тукмасыннар,

Башка гына сукмасыннар, –

Башны карга тыгып торам,

Гайрәт белән мыек борам.

Мәхәббәттә новаторлык
(Мәсәл)

Яшь үгезнең йөрәгендә сөю дәрте,

Тиң булырдай яшь танага ул эндәште:

– Гүзәлкәем, матур да син, сөтле дә син,

Сөт планын тутырасың күпмегә син?

– Җитмеш процент, – диде аңа җан иркәсе.

Шундый ярдан киләчәктә ни көтәсе?!

Чапты үгез койрыгын чәнчеп безләп,

500 процент тутыручы ярлар эзләп…

Акча

Яшел акча, күк акча,

Безгә кирәк күп акча.

И Ходаем, бир акча,

          акча, акча!

Кулны суздыра акча,

Кәеф боздыра акча,

Эчне сыздыра акча,

          акча, акча!

Билне бөгәргә куша,

Ялган сөйләргә куша;

Теңкәгә тия чучка –

          акча, акча!

Болай булмассың һаман,

Ваз кичәрсең дөньядан,

Чүп булырсың берзаман,

          акча, акча!

Шайтан

Элек шайтан күренеп йөргән, диләр,

Хәзер инде, мескен, үлгән, диләр, –

Ялгышалар. Яши шайтаннар,

Миндә менә шәхси шайтан бар.

Минем янда утыра, штатный,

Әйтерсең лә бүтән эш тапмый.

Акыл, киңәш бирә, сафсата,

Намусымның нигезен какшата.

Бораулыйбыз җирнең үзәген,

Нефть эзләп үтә көннәрем.

Шайтан әйтә безнең ишегә:

– Ял ит әйдә, төкер эшенә!

Чират торам касса төбендә,

Акча алып кайту күңелдә.

Явыз шайтан килеп шом сала:

– Хәерче дә синнән күп ала…

Бер кибеттә юньле товар юк.

Булыр әле, димен, зарар юк.

Шайтан әйтә киштә артыннан:

– Әйдә, дустым, җитеш яртыдан!

Чөкер-чөкер, шаян, иркә без,

Күгәрчендәй гомер итәбез.

Шайтан әйтә: – Теге кыз чибәр, – ди, –

Хатыныңны аерып җибәр, – ди.

– Шайтан, иптәш, кысылып йөрмә! – дим.

Кызып киттем, малай, түзмәдем.

Аздыручы нәфес имгәген,

К чорту, дип куып җибәрдем.

Шайтан китте бөгеп җилкәсен,

Кем янына килеп җитмәсен, –

Тыңламагыз, дуслар, шайтанны,

Яман эшкә өндәп йөрмәсен!

Буш мичкә

Анда да «ура-ура!»

Монда да «ура-ура!»

«Ура» кычкырып йөреп,

Каучук олтаннар туза,

Әрәмгә еллар уза.

Эшкә дисәң – ул читтә,

Төче доклад һәр кичтә:

«Без алай да без болай,

Без тегеләй, без шулай…»

Ну, яңгырый буш мичкә!

Шундый-шундый эшләр

Минем күршем эшкә оста –

Без хуҗалар бер трестта.

Ул да мөдир, мин дә мөдир,

Гөрләтәбез шатыр-дөбер.

Аңа килсә кунак-төшем,

Тост күтәрү минем эшем.

Миндә кунак-төшем була,

Түр башында күршем була.

     Кәефләр шәп,

     Күңелләр шат.

Карап торам беркөн шулай:

Уйнап йөри минем малай,

Аның белән күрше дусы –

Мөдирнең молокососы.

Менә сугыш кабынып китә,

Минем малай чыр-чыр итә.

Учка төкереп аламын да

Чалт! – дошманның яңагына!

     Кәефләр шәп,

     Күңелләр шат.

Коридордан дөбер-дөбер

Йөгереп чыга күрше мөдир.

– Ах, бюрократ, алаймы син!

Ник кыйныйсың малайны син?!

Чигә, колак яна гына…

Мин дә бирдем яңагына.

Хатыннар да чыр-чу елап

Сугышты битләрен тырнап.

     Кулда гайрәт,

     Йөздә нәфрәт.

Хәзер күршем, табып җаен,

Мине сүгә җыелыш саен:

Искелекне яклаучы, ди,

Кыек юлдан атлаучы, ди.

Мин торам да судка чабам,

Күрше өстеннән донос язам:

Дим, бюрократ, деляга ул,

Подхалим, стиляга ул!..

     Шундый-шундый эшләр,

     Тора-бара нишләр?

Ачуланып, тиргәп-тиргәп,

Озын-озын мораль сөйләп,

Йомшак кына биреп шелтә,

Күчерделәр бүтән эшкә.

Җитәкчесез тормас дөнья,

Универмаг минем кулда.

Күршем явыз, тоже түрә,

Продбазада хөкем сөрә.

     Кәефләр шәп,

     Күңелләр шат.

Авыл такмаклары

Шәп лекторлар кайда юк,

Кайбереннән файда юк;

Надан лектор йөри никтер,

Исәпкә бар, санга – юк.

Электрлар «керттеләр»,

Кертә белми киттеләр;

Багана бар, чыбыгы юк,

Чыбык эзләп кит, диләр.

Бухгалтер азган икән,

Бите кызарган икән;

Оялды диеп уйласам,

Йөз грамм салган икән.

Күрми дә тормый җаный,

Күреп тә туймый җаный;

Хезмәт көннәрен күп яза,

Эшкә дә кумый җаный.

Каравылчы картның исендә…

Булган микән бу хәл, юк микән,

Бүрәнәгә утырып сөйләнгән.

Аннан бирле кырык ел үткән,

Күк томаннар куып үзәннән.

Әллә монда, әллә тегендә,

Кычытканлы капка төбендә,

Ул сөйләнде җәйләр кичендә,

Каравылчы картның исендә…

…Шундый мәзәк хәлләр була ул:

Өязләрдән читтә бер авыл,

Урманнарга төренеп утырган,

Олы юл да үтми бу турдан.

Яхшы хәбәр көтеп тилмергән,

Гәҗит битен монда кем күргән!

Йокымсырап яткан чагында,

Яман хәбәр килде авылга.

– Мәхшәр була, мәхшәр, кыямәт…

Сәнәкчеләр чыккан, җәмәгать,

Кәмүнисләр инде бетә, ди,

Чын хөррият килеп җитә, ди…

Җиңүләргә алып барасы

Качып яткан бояр баласы.

Митингәләп шаулый киң урам:

– Кузгалыгыз, мөэмин-мөселман!

Ләчәнникләр тора бер читтә.

Мулла вәгазь сөйли мәчеттә:

– Арысланнар, боерык алладан…

Динебез өчен һәркем каһарман…

Командирлар батыр карыйлар,

Сәнәк, кистән тоткан абзыйлар

Кузгалдылар, гайрәт йодрыкта,

Большевикка каршы сугышка.

Җитәр-җитмәс бирге басуга

Саилче карт килә каршыга.

Агайларның күзен кан басты:

– Кәмүнисләр кайда, албасты?

Без аларны үтереп китәбез,

Без аларны фәлән… итәбез.

Күрмәдеңме, кайда кызыллар?

Бабай әйтә: – Күрдем, оланнар…

Тукай полкы килә бу юлда,

Башлыклары үзе Габдулла.

Шигырь сөйли гаскәр каршында,

Кызыл йолдыз тора башында…

Чабаталы әтрәт тукталды.

– Сабыр ит, ләчәнник, туктале,

Киңәш-табыш итмәк бар исәп,

Ничек булыр, кайтып чәй эчсәк?..

Арышка төшәсе бу айда,

Кулың корыр, суксаң Тукайга…

– Борыл әйдә, урап алганчы,

Адәм хуры булып калганчы…

«Каһарманнар» алга бармыйлар.

Алдануны сизгән абзыйлар,

Сәнәкләрне кадап печәнгә,

Таралыштылар чәй эчәргә.

Булган микән бу хәл, юк микән,

Бүрәнәгә утырып сөйләнгән.

Аннан бирле кырык ел үткән,

Күк томаннар куып үзәннән.

Тукай мәгәр Казан ягында

Буржуйларны кыйнап йөргән, ди.

Фәлән абзый фәлән авылда

Баҗасыннан ишетеп белгән, ди.

Көнләшү

Минем курнос танау Сафураны

Мөдир итеп куйган булалар.

Һе, камисар булсын, борынын чөйсен,

Клубларда доклад сөйләп йөрсен,

Ә баласын өйдә кем карар?!

           Ярар…

Ул Сафура Сабировна, имеш,

Ә син һаман шул ук Әптери…

Әйдә, йөгер һаман Әптер килеш,

Бөтен авыл халкы аптырый,

           чорту матри…

Папкаларын тотып эшкә чаба,

Сизә микән минем уемны:

Хатын – баш, значит, ә син аңа,

Габдрахман иптәш, муенмы, —

           уенмы?..

Олы портфель тотып өйгә кайта,

Аның эше, имеш, болгавыр.

Дөнья кырып кайтып кергән чакта,

Гөжләтеп куй аңа самавыр, —

           бик авыр!

Мичкә ягу әле ярый кебек,

Камыр басты беркөн шушы кул.

Яшь киленнәр кебек биеп-биеп,

Терек-терек суга мин пашул,

           әй-йе шул.

Сафурага мич алды да җиткән,

Батыр ирләр менсен ул постка.

Хатын төшсен иде түрәлектән,

Андый эшкә мин дә бик оста,

           пожалыста!

Ангина белән әңгәмә

Кичә генә грипп чыгып китте,

Килеп керде бүген ангина.

– Ну, егетләр, – димен, – җитте, җитте,

Бәйләнмәгез әле гел миңа!

Барыгыз сез берәр тәнкыйтьчегә,

Миңа кунак килми, димәсен,

Аспириннар белән сыйлап, сезгә

Иҗат планнарын сөйләсен…

Өч ялкау

Бер тракторчы ла, һай, бер плугарь

Чыктылар басуга җир сөрергә.

Басу качмас әле, ашыгып ни бар,

Яттылар барып чыршы төбенә.

Күп тә үтми, бригадир да килде

Һәм чирәмгә ятып махра төрде.

– Ну, егетләр, ямьле бу иртәдә

Алла ярдәм бирсен ял итәргә!

– Әйтмә дә генә инде, Шәвәли абзый,

Бәйрәмнән соң эшкә куллар бармый.

Чыгарсыннар иде бер машина уйлап:

Үзе йөрсен иде кырлар буйлап,

Үзе сөрсен иде, үзе чәчсен,

Үзе урсын, суксын һәм җилгәрсен,

Үзе онын тартып, камыр изсен

Һәм икмәген, пешереп, безгә бирсен!

Шул вакытны плугарь килде телгә:

– Андый гына хезмәт җитми безгә.

Ул машина бер дә тик тормасын,

Бирсен безгә тегесен, закускасын,

Граммнарын, чәен, ит тә кирәк,

Чәйнәп йоту – инде безнең хезмәт.

Эшкә чапмас идек көн дә иртән,

Коммунизмда шулай булыр микән?

Бригадир кычкырды (бу юлы сүгенмичә):

– Ничек лыгырдыйсыз иренмичә?!

Йокы мазасы юк, тик ят, Сәрвәр,

Черем итеп алыйк кичкә кадәр!

Бер төш күрдем әле: күз алдымда

Хезмәт батырлары булганбыз да,

Типтерәбез, имеш, урам буйлап,

«Сарман буйкайлары» җырын җырлап…

Көлү көче

Яндырырдай, көйдерердәй көлү көче

Безнең кулда иң дәһшәтле корал төсле, —

Бернидән дә курыкмаган таш күңелләр

Хур булудан куркып кала куян төсле.

Бу дөньяда, дускайларым, хаклык өстен,

Кыргыйлыкның калдыклары үлеп бетсен:

Явызлыкны, яманлыкны күрү белән,

Яндырыйк без, көйдерик без көлү белән!

«Кызыл балчык» промартелендә

Бригадиры тәртип-фәлән карап тора,

Бер бухгалтер хезмәт хакын санап тора,

Бер технолог сызым сыза, башын кашый;

Ике малай чүлмәк ясый, чүлмәк ясый.

Тәэминатчы бияләй белән тәэмин итә,

Кладовойчы чүлмәкләрне кабул итә,

Секретарь кыз боерык арты боерык ташый;

Ике малай чүлмәк ясый, чүлмәк ясый.

Замначальник тәрәзәдән карап тора,

Ялкаулар, дип әрләп тора, янап тора.

Начальнигы доклад яза ярсый-ярсый;

Ике малай чүлмәк ясый, чүлмәк ясый.

Артель эшли, артель гөрли, контор яза…

Бәйрәм җитә, тантаналы утырыш бара.

Начальниклар, елмаешып, бүләк ала;

Ике малай доклад тыңлый һәм кул чаба.

Безнең бригадада

Тимершәех, тибеп куйса, тимер өзә,

Тыйнак шул ул, әдәп саклый, типми генә.

Кәнсәләрдә нәрәт яза, саннар тезә;

Интекмичә яшәп ята ипле генә.

Бакый абзый басып куйса бакыр өзә,

Басса өзә, көчен жәлли, басмый шул ул.

Пожарник ул, белмәсәгез әйтим сезгә,

Чебеннәрдән каланчасын саклый шул ул.

Салих абзый батыр кеше, Салсал кебек,

Кәеф өчен печтәк кенә салган кебек,

Каравылда челем тарта, җилкә кашый,

Тир түкмичә, рәхәт кенә тыныч яши.

Кадыйр абзый кладовойда, әйтсәм ярый,

Капчык саный, капчык ямый, капчык карый;

Усал телләр аның кулын кыек, диләр,

Булса булыр, сөйли бирсен гайбәтчеләр!

Барый ага бүрек тегә, бүрек сата,

Имаметдин имин генә итек баса.

Такта ярып, акча табып йөри күпләр,

Калганнары төрле җирдә начальниклар.

Уттай кызу урак өсте, печән өсте,

Арысландай иргә кулай авыр эшне

тирләп-пешеп, янып-көеп эшләп бара

Әби-җиңги, түти-апай, бала-чага.