Kitabı oku: «Թղթեր», sayfa 8

[ԽԶ]
Առ աշակերտ իւր Եղիսէ, եպիսկոպոս Սեբաստիոյ:

Լսեմ զքէն, մանուկ դու, եթէ գառնդ ելով, այժմ հովիւ զքեզ կացուցին երից հարցափորձութեամբ խոստովանեալք, եւ այն զկատարեալն սէր եւ զառ ի Հօրէն ուսեալ դաւանութեանն սկիզբն. եւ ապա զպահպանականն ընկալար իշխանութիւն եւ այն զծայրագոյնն բոլորից հօտի. վստահացեալ ուրեմն աստուածպետականին Յիսուսի նմանօղդ զփչումն յանտիական տիսդ մատաղ ելոյ, զմտաւ ածեր զԵրեմիաս, եւ զԴանիէլն, զՍողոմոն եւ զիւրն հայր ի վերջին ծնելոցն մինչ օծանիւր, զՅովհաննէս եւ զԱռիստակէսն:

Այսոքիկ ի հովուաց մեզ իմաստասիրեսցի տարացոյց, ի մարտիրոսացն նախավկայ եւ առաջինն սարկաւագաց Ստեփաննոս, եւ ի մարտիրոսաց Կիւրակոս: Այլ ինձ յոյժ երկիւղալից եւ տրտմական հանդէս հանդերձ ցնծութեամբ, զի մեծագունի հասեր հանդիսի եւ մրցանաց մարտի եւ աշխոյժ ժամանակի բնութեան եւ տկարացելոցն ի հաւատս:

Եւ զի՞նչ ոք առ այս քեզ խրատական կամ զգուշացուցանօղ հաւանեսցի ստեղծանել բան. կամ թե ո՞ արդեօք օգնականութեան քեզ հաւանեսցի կամ զգաստացուցանէ կամ մխիթարեսցէ: Քանզի մշտայոյզ այժմ զծովու կենցաղոյս տեսանեմ յածեալ զբնութիւն եւ զալեաց ի վեր ծառացելոց ընթացք եւ զկոհակացն պղտորեալ բարձրութիւն: Եւ ո՞ ոք նաւապետ մանաւանդ եթէ նաւահանգիստ. վասն զի ժամանակս եւ նշանակութիւն եւ ամենայն աստուածեղէն պատգամս զարձակումն որդւոյն կորստեան մեզ յայտնէ: Վասն որոյ ցամաքեալ է սէր եւ բազմացեալ անօրէնութիւն, այլ ընտրեալքն սպասեն, վասն զի սակս այնորիկ կարճեալ է զաւուրսն:

Արդ լե'ր յընտրելոցն, զի յիւրաքանչիւր դարս այսոքիկ ոչ նուազին: Լե'ր Աբէլ, եւ մի' զպատասխանին առ ձեռն զԿայէնին ուսցիս ոչ եղեալ պահապան: Որդի ես Նոյի ապրեցուցեալ եւ ի չարին ժամանակի ոչ ծնեալ. մի' ծիծաղեսցիս ի վերայ հօրն: Լե'ր Իսահակ եւ մինչեւ ի զենումն մի' հարցաներ զպատարագէն, հեղգացեալ կամ փախուցեալ: Լե'ր Յակովբ եւ մի' ընդ վայրենի որսս յածեալ վաճառեսցես ընդ ոսպան զշնորհս: Թէպէտեւ վաճառիս յեղբարց իբրեւ զՅովսէփ պատանի, մի' անողորմեսցիս վաճառողացն զքեզ եւ այն յԵգիպտոս: Եթէ Մովսէս եւ Ահարոն, մի' զհակառակելն` զմատակարարելն փութա': Լաւ համարեա' զպատուիրանսն պահել եւ մի' օտար հրով ծախեսցիս իբրեւ զԵղիազար: Լե'ր քաւիչ իբրեւ զՓենէհէս, թէպէտ եւ սրտմտօղ, զի անցցի բարկութիւն, եւ մի' հեղգ իբրեւ զորդիսն Հեղեայ, զի մի' տապանակն Տեառն ի գերութիւն մատնեսցի եւ դու ընդ նմին մեռցիս եւ այն ոչ գովեալ: Մերձ առ Երիքով երթիցես եւ եօթն անգամ զպարսպօքն շրջեսցիս սաղմոսելով, զի տապալեսցի առաջի ժողովրդեան քո: Զյորձանսն Յորդանանու ի վեր կարկառեսցես եւ զստորակայն յաղտաղտուկն առաքես ի ծով եւ անցցիս յերկիրն Աւետեաց: Մեռի'ր վասն Դաւթեայ ճշմարտութեանն ի Սաւուղայ, պապանձեա' սակայն խորհրդիւ, զի ծնցի քեզ Յովհաննէս: Մի' եղիցիս Կայիափայ, միմիայն զտասանորդելն փութասցի'ս, զհատավաճառսն ցրուեսջի'ր, զաղաւնավաճառսն ի բաց հա'ն, զատեա' զտուն Աստուծոյ, արա' խարազան չուանեայ: Յորժամ տացի քեզ վերծանութեան իշխանութիւն, զՀոգւոյն ընթերցցիս զօծումն: Յորժամ ընկալցիս զփչումն, ապա անցեալ բազմեսցիս: Մի' արծաթասէր, որ կորոյսն զՅուդայ, այլ մերկ իբրեւ զՅօհաննէս: Մի' ատօղ իբրու զԱնանիա, այլ իբրու զՊետրոս եւ իբրու զՅակոբոս անկցիս ի բարձանց եւ թափչօք մեռցիս. խաչեսցիս, եթէ հնար է, գլխ՚իվայր, զի հիւսիսդ յահեկին լիցի քեզ եւ դրախտն բացցի: Հե~զ, երկայնամիտ, պարկեշտ, խոնարհ, եւ զորս միանգամ հայցէ ի քէն Պօղոս, զի ի քեզ Աստուած բնակեսցէ եւ իւր տաճարացուցեալ առաջնորդեսցէ քեզ եւ յամենայնի աջողիցէ, շինեալ ի վերայ վիմին, եւ մի' զփչումն նորա ի բաց հանցես, զի ի քեզ բնակեսցէ եւ դու ի նմա: Մի' զժամանակեանս տղմատիպ եւ անարգ եւ որ յաստուածային օրինացն օտարասցիս, այլ նոր բարութեամբ յարդարեալ: Լի'ց զականջս իմ ցնծութեամբ եւ լե'ր որդի լուսոյ եւ որդի տուընջեան, զի յամենայնի փառաւորեսցի անունն Աստուծոյ եւ ինքն պահպանեսցէ զքեզ եւ եղիցի օրհնեալ յաւիտեանս ամէն:

[ԽԷ]
Առ Կիրակոս յոյն դպիր:

Յաղթող վայելչական ճեմեալ պատահեմ քեզ, մարտուցեալ յայսմ գծի. տարակուսեալ տատանիմ, զբազում օտարոտի կասկածել, վարդապետելով ի մի ածել զօրէն վիմի լպրծուտ ոտից անհաստատելի եւ անկառչելի ղորկոտ գնացից անուղի, զօրութեամբ բազկի շարագրական բանաստեղծեալ բաժանեմ, զի կարօտասցիս անգիտաբար: Քանզի ճշմարտադատն իմ հատուած գանձեալ դժուարին քննողի եւ անգիտելի. քանզի դեգերեալ շրջի տիրապէս խորհել. եւ ի վերայ հասանել ըստ իրեն ոչ կարէ յիրաւի, զի թագուցեալ ծածկի:

Եւ այժմ հասաւ քեզ երկունք, բայց ոչ ծնցիս ճշմարիտ բամբասօղդ մեզ երբեմն երեւեալ: Հնազանդեա' սակաւ կատակերգական աշխարհօրէն, որպէս ասէ Հոմերոս, ի տաճարին ճշտելով վայելչաբանեալ նրբագոյն բանիւք:

Այլ մեզ յայտնի եւ քեզ անյայտական, եւ կարծիս, եւ աներեւակ նորայն բանք. զօրութիւն իմ եւ լոյս երեւեալ, օգնութիւն ընկալեալ եւ Հոգւոյն, զստաբանութեան քո ծածկոյթ անարգեցից: Հռչակեալ աւետաւոր լինին պատճառաբանիդ երբէք թէ զթշուառութիւնն թողցես, ընձեռեցից յայտնի լուսաւոր բան եւ ի չափ ածից եւ թափեցից ի վերջին տգիտութենէ: