Düşünceye Götüren Mısralar

Vatan Çağı – Dünya Çağı…

Dünya şiir şölenlerinin yapılması bir de ona göre önemlidir ki, dünyanın çeşitli ülkelerinden bu şiir şölenlerine katılan şairler okuyucu görüşlerinde yalnızca temsil ettikleri ülkelerin şiirsel ruhunu duyurmakla yetinmez, hem de birbirleriyle tanışıyor, gelecek yaratıcılık ilişkilerinin özülünü de oluşturuyorlar. Aslında şölen günleri değişik uslupların, tarzların yan yana geldiği, yarıştığı, kaynayıp karıştığı manevi ortamın oluşmasına da sahne olur.

Kitabını değerli okuyuculara sunduğumuz Arnavut şairi Jeton Kelmendi ile 2015 yılında Romanya’nın Graiova kentinde düzenlenen Mihail Emunesku Dünya Şiir Festivalinde tanışmıştım. Ama bu tanışlığımız öyle tanışma olarak da kalacaktı. 2017 yılında ise iki ay aralıklarla Jeton’la yeniden görüşecekdik. Haziran ayında İtalya’da ve Eylül’de Romanya’da düzenlenen dünya şiir festivaline birlikte katılacaktık.

Balkan Albanyası(Arnavutluk), Kafkas Albanyası paraleli! Arnavutluk’la benim vatanım Azerbaycan’ı coğrafi ve kader bakımından bir çok şey birleştirir. Bizim Rusya ile İran arasındaki sıkışıklığımız Arnavutluğun Batı Avrupa ile Rusya arasında sıkışıp kalmasına benziyor. Onlar da Azerbaycan Türkleri gibi uzun yıllar özgürlüklerine can atmışlar, onlar da bizim gibi güçlü komşularından az çekmemişler. Tüm bu kader sıkışmışlığını Jeton’un şiirlerinden de okumak mümkündür. Jeton Kelmendi Kosova savaşında (1998-1999) elinde silah iki yıl vatanının özgürlüğü uğruna ölüm kalım mücadelesine katılmıştır.

Jeton Kelmendi 1978 yılında Kosova’nın Peja şehrinde doğdu. Kendisi bir şair, oyun yazarı, edebiyat çevirmeni, siyaset yorumcusu ve gazetecidir. İlkokulu ve liseyi kendi memleketinde bitirdi, Priştine’de Kitle İletişimi üzerine üniversite eğitimini tamamladı. Lisansüstü eğitimini Brüksel Üniversitesinde (Uluslararası Politika ve Güvenlik Sorunları) aldı. İkinci yüksek lisansını ise diplomasi alanında bitirmiştir. Uluslararası Güvenlik Politikalarında Medyanın Rolü üzerine doktora yapmıştır. Uzun yılardır edebiyatla ilgilenmektedir. Şiirler, kurgular, denemeler ve öyküler yayımlamıştır. Arnavutluk’ta ve özellikle de uluslararası süreli basında kültürel ve siyasi konularda uzmanlık yazıları yazmaktadır. Kosovalı yazar Jeton Kelmendi, 1999 yılında yayımlattığı “Vaat Çağı” adlı ilk şiir kitabı ile tanındı.

Ardından birçok kitapları yayımlandı. Şiirleri yirmi beşten daha fazla dile çevirilmiş ve uluslararası antolojilerde yayımlanmıştır. Arnavut şairleri arasıda şiirleri en çok tercüme edilen ve en çok uluslararası ödül alan şair olarak tanınmaktadır. O, edebiyat eleştirmenleri tarafından modern Arnavut şiirinin en önemli temsilcisi kabul edilmiştir. Moskova’lı şair Alexander Dmitriev’in dediği gibi Jeton Kelmendi’nin şiirleri modern Avrupa şiirsel ufkunda olağanüstü bir olaydır. Birçok ülkede bilinen bu genç şair-akademisyen maddenin ruhsal derinliklerini manevî ışıkla aydınlatan ve okuyucunun “ben” inin köklerini bulma fırsatı tanıyan özgün bir sanat dünyası oluşturmayı başarabilmiştir.Jeton’un şiirlerinde zamaniçi yolculuk geçmişin, bu günün ve yarınların vahdeti öyle bir ustalıkla birleşitirilmiştir ki?!Az sözle çok fikirler ifade etmek imkanları Kelemendi şiirinin zenginliğinin önemli özelliğini oluşturur. Özgün metaforlarla sembolleri kullanabilme, hayal ve gerçekliklerin kavuşması, aheng ve ritmlerin dizilişi onun sanatkar ustalığının daha önemli yönlerinin habercisidir. Kelmendi, özellikle İngiliz, Fransız, Romen ve birçok uluslararası şiir akademilerinin üyesidir ve çeşitli edebiyat ve kültür dergileri ile işbirliği yapmaktadır. Eserlerinde şiirsel anlatıma, mesajın iletilmesine ve metnin derinliğine önem verir. Yazarın en sevdiği tür; ayetlerle, metaforlarla ve sembollerle iç içe olan lirik şiirlerdir. Kelmendi 1998-1999 yılındaki Kosova kurtuluş savaşında gazi olmuştur. Kendisi halen Brüksel’de yaşamakta ve çalışmalarına devam etmektedir.Şimdiye kadar elliden fazla şiir, deneme, ve tercüme kitapları gerek Kosova ve Arnavutlukta, gerekse de dünyanın diğer ülkelerinde çeşitli dillerde yayımlanmıştır.

Memmed İSMAYIL

Çanakkale 18 Mart

Üniversitesinin Professörü

Jeton Kelmendi’nin Edebi Aktiviteleri

ESERLERİ

• Vaat Çağı, 1999 (şiir)

• Sessizliğin Ötesinde, 2002 (şiir)

• Öğleden Sonra, 2004 (şiir)

• Affet Beni Vatan, 2005 (şiir)

• Bu Akın Nereye Akıyor, 2007 (şiir)

• Yetkili Kelime, 2007 (dram)

• Oyun ve Oyuna Karşı, 2011 (dram)

• Rüzgardan Sonra Geldin, 2008 (şiir)

• Saati Geldiğinde, 2009 (şiir)

• Gezgin Düşünceler, 2010 (şiir)

• Avrupa Birliğinin Bağımsızlık Sonrası Kosova’daki Misyonu, 2010, (ABD politikası)

• Kooperatif veya Rakip NATO’nun ve Avrupa Birliğinin Misyonu, 2012 (politika)

• Bilgi için Kötü Bir Zaman, 2012 (gazetecilik)

• Unutulmuş Şeylerin Çağrıları, 2013 (şiir)

• Medyanın AB Güvenlik Politikasına Etkisi, 2016 (politika)

DİĞER DİLLERDEKİ KİTAPLARI

• Nadir mektuplar, Romen kişisel antoloji, 2008

• Nefes (Breath), 2009, Hindistan

• Dame Parol, 2011 Fransa (dram)

• Sessizlik Başlar (Comme Le Commencement Est Silenn cieux), Paris, Fransa, 2011 (şiir)

• Prosedürün Adresi (ΠΟΥ ΠΑΝΕ ΟΙ ΕΡΧΟΜΟΙ), 2010, Yunanistan (şiir)

• Nasıl sevmeli (Wie wollen), Almanya, 2011 (şiir)

• Nasıl sevmeli, Türkiye, 2011 (şiir)

• Kaçılması Gereken Söz: Sessizlik (A Palavra Evitou O Silencio), 2009, Brezilya

• Kendinize Nasıl Ulaşabilirsiniz (How to reach yourself), 2010, Amerika Birleşik Devletleri (şiir)

• Bayan Kelime (Frau Wort), 2012, Almanya (dram)

• Üç Eliptik (فواصل للحذف), 2012, Mısır (şiir)

• Zamanın Üstünde (На Верхів’ї Часу), 2012, Ukrayna (şiir)

• Çürümüş Zamanın Zirvesinde (в зените времени истлевшего), 2013, Rusya

• Ruhun Düşünceleri (Pensamientos del Alma), 2014, İspanya

• Duvarın Altında (Xewnên di dîwêr de), 2015, Suriye

• Kendinize Nasıl Ulaşabilirsiniz (Com Retrobar-Se) 2015, Katalonya

• Kendinize Nasıl Ulaşabilirsiniz (Cómo llegar A Ti Miss mo), 2015, Arjantin

• Yatırım Onarımı (Prescurtarea Depărtărilor), 2016 Romanya

• Başlangıç Her Zaman Sessizdir (Սկիզբը լուռ է միշտ), 2015, Ermenistan

TERCÜME ETTİĞİ KİTAPLAR:

• Güzelliğin Yaraları (Vantchev Athanase de Thracy), Fransızca’dan Gjovalin Kola ile tercüme edilmiştir.

• Işık Gölgeleri – İskender Şerif, Fransızca’dan tercüme

• Dünya Dili – Dünya Şiir Antolojisi, İngilizce ve Fransızca’dan tercüme

• Erling Kittelsen, Kim Olduğunu Biliyorum, İngilizce’den tercüme

• Kutsal yazıların kareleri- Dünya Şiir Antolojisi – İngilizce ve Fransızca’dan tercüme

ULUSLARARASI VE ULUSAL ÖDÜLLER

• Uluslararası “Solenzara” büyük ödülü 2010, Paris

• Ulusal “Muhammet Dini” Ödülü Şiir Buluşması, Yakoova, 2011

• Doktor Honoris Causa – Ukrayna ve Kafkasya Araştırma Enstitüsü, Ukrayna Fen ve Sanatlar Akademisi, 2012.

• Uluslararası “Triumph Nikolaj Gogol” Ödülü 2013, Ukrayna

• Uluslararası “Büyük İskender” Ödülü, 2O13, Yunaniistan

• Uluslararası “Dünya Şiiri” Ödülü, 2013, Bosna Hersek

• Uluslararası “Yılın Tercümanı” Ödülü, 2013, Çin

• Uluslararası “Ludwig Nobel” Ödülü, Udmurtu / Rusya, 2014

• Uluslararası “Naji Naman” Ödülü, 2014, Lübnan

• Ulusal “Rahibe Teresa” Ödülü, Uluslararası Arnavut Edebiyatı, 2014 Yakova – Kosova.

• Uluslararası “Mihai Eminescu” Ödülü, 2016, Craiova – Romanya.

• Uluslararası “Özgürlük Sevgisi” ödülü, Avrupa Bilim, Sanat Edebiyat Akademisi, 2018 Paris-Fransa.

• Taras Shevchenko Madalyası, Ukrayna Yükseköğretim Akademisi 2018 Ukrayna-Kiyev.

ÜYE OLDUĞU ULUSLARARASI KURULUŞLAR

• Avrupa, Salzburg Fen ve Sanat Akademisi

• Avrupa, Brüksel Profesyonel Gazeteciler Derneği

• Paris Bilimler ve Avrupa Sanat Akademisi

• Ukrayna- Kiev, Bilim ve Sanat Akademisi

• Belçika PEN Merkezi, Brüksel – Belçika