Kitabı oku: «Unudulmuş səslər otağı», sayfa 2

Hər axşam işıqlı pəncərələrinizə baxıb biz insanlara oxşamayan çox daha müəmmalı və üstün işlər gördüyünüzə inanırdım. Bütün gecə o işləri düşünərdim. Görəsən, divanda necə oturmusunuz, necə yemək yemisiniz? Gecənin ağır quş kimi uçan saatlarında zamanı necə keçirirdiniz? Nə zaman yatırdınız? Başınızın üstündə hansı kitablar var? Səhər neçədə oyanırsınız? Üzünüzü yumanız, güzgüyə baxmanız, nahar etməniz… Bir çox şey ağlımı məşğul edirdi. Bütün bunları düşünmək o qədər dərinə getdi ki, həyatınızın hər bir detallarını tam olaraq bilirdim. İnsan bir şeyi bilmək istəsə, qapıların necə açıldığını, iki ürəyin fərqində olmadan eyni ritmlə həyata döyündüyünü, qapıların və pəncərələrin arxasını görmənin nə qədər asan olduğunu məhz belə öyrəndim.

Hər axşam səninlə kitab oxuyurdum. Yanınızdaydım. Amma sən görmürdün. Davamlı tərliklərinizin səsini, paltarınızın bir evi sahiblənən və ona həyat verən xışıltısını dinlədim. Hər səhər oyanıb səninlə nahar etdim. Boşqabları, çörəyi, çəngəl-bıçaqları uzun barmaqlarınızla yataqxanadan qalma təcrübəsizliklə masaya qoymağına gülərək seyr etdim. Çayı çox sevirdiniz. Üç nöqtə, üç hərf.

Sonra yay bitdi. Mən də məktəb yataqxanasına qayıtdım. Bəlli ki, sizə çox öyrəşmişdim. Məktəbi bitirmiş olmalı idiniz. Kim bilir, hansı uzaq şəhərdə işləyirdiniz. Hər gün boş eyvanı gözləyirdim. Çiçəklər yorğun arzular kimi solmuşdu. Bağça səssiz idi. Bütün rənglər, səslər və qoxular bir-birinə qarışıb qurumuş ağacların qaranlıq koğuşunda lazımsız tullantı kimi tökülüb qalmışdı. Soyuq külək çiçəkliklərin üzərində sirli ayrılıq dumanını çoxaldır, ətrafa damcı-damcı kədər saçırdı. Ay gecələr pəncərələrin qaranlıq çərçivələrində azmış balıq kimi çırpınırdı. Pəncərədəki siluetiniz hər keçən gün oyuna qatılmayan gəlincik kimi köhnəlib yox olurdu.

İndi mən də yay boyu evimizin eyvanında oturub sənin kimi kitab oxuyurdum. Sağ əlimi üzümə qoyub sənin gözlərinlə səhifələrə baxırdım. Eyvanımda nə reyhanlar var, nə də hindqərənfili. Artıq mən də yazmağa başlamışam. Bu yaxınlarda kitabım çıxacaq. Bəlkə də, divarın dalından məni seyr edirsən. Hər gün o tərəfə baxıram. Amma çox yaxşı gizlənmisən. Görə bilmirəm.

Mən də ona tamaşa edərdim evlərinin hasarından. Onu gizlincə izlədiyim zaman anası otların üzərində ləyəndə çimdirərdi. Anası ilə göz-gözə gələrdim. Bir-birimizə gülümsəyərdik. Amma onun gözünə görünməzdim. Anası ilə sözsüz razılaşma var idi aramızda. Necə də əsəbiləşərdi ləyənin içində. Gözlərini yaşıl sabunun köpüyü yandıranda. Dayanmadan anasını məzəmmət edib məni soruşardı. Onu görə biləcəyimdən qorxardı. Anası da mənə baxıb gülümsəyər, hər dəfə də “O nə gəzir burada?” deyə onu sakitləşdirəndə divarın arxasında məni də gülmək tutardı. Görünür, məni hiss edirdi, əlləri ilə boşluğu hiss edən kimi.

İllər sonra eyni yerdə işlədiyimizi biləndə. Telefonda titrəyib kəsilən bir səs tonu ilə otağa girib çaşqınlıqla yad adam kimi mənə baxanda. Gözləri iri-iri açılanda. Bir anlıq ürküb çaşanda. İnana bilməyəndə. Bir anlıq fikri uzaqlara gedəndə. Donub qalanda. Otağı elə onda meşənovruzu, reyhan, hindqərənfillərinin qoxusu bürüyəndə.

Səssizlik qəfil sel suları kimi uzun müddət axdı aramızdan. Suyun o biri sahilindən baxdı mənə. Kitabımı imzaladım və ona uzatdım. Artıq eyvanda mənim kitabımı oxuyacaqdı. Uzun qara saçları səhifələrin üstünə tel-tel töküləcək, ürəyi sıxılan zaman içində itib-batacaqdı. Ağ, nazik barmaqları ilə səhifələrə toxunacaqdı. Bütün gecikdiyi şeylər üçün, bəlkə də, astaca göz yaşı axacaqdı səhifənin ortasına.

Amma elə olmadı. Baxışlarını görəndə içim yandı. Yalnız bir nəfərə fokuslanan, bütün həyat enerjisini ona verən gözlər getmiş, yerinə bir fənərin sağa-sola dağılan şüalarına bənzəyən zəif baxışlar gəlmişdi. Mənə baxan, amma məni görməyən. Mənə astaca toxunub keçən, amma çox uzaqlarda bir çox insana da toxunan, qırılan baxışlar.

Budur, o iri qara gözləri ilə tam qarşımda oturub. İri üzüm dənələri uzadıram. Bir, iki, yenə. Gülümsəyir. Üzümlər ağzında səssizcə əzilir. Uzun qara qaşları ilk dəfə bu qədər mənə yaxındır. Toxunmaq istəyirəm. Məsum bir sevgi girir aramıza. O isə çox rahatdır. Dayanmadan suallar verir. Səsində qeyb oluram.

Külək orxideyanın budaqlarını qırıb amma. O şəffaf yalnızlığına bulanıq sular qarışıb. Onu uzaqdan, divarın arxasından izləyərkən daha yaxınmışam, əslində. Yanımdaykən, tam əlimi uzatmışkən. Necə də dərin quyu dartıb apardı. Bir qızılgül yumşaq palçığa batdı. Üç hərf…

BƏYAZ MƏLƏK

O zərif, incə nərdivan kimi uzanan saçlarını görməliydiniz. Bir az da uzansa, topuqlarına dəyəcək qap-qara, ipək kimi yumşaq saçlarını. Toxunmağa belə qıymazdınız. Ağappaq geyimi, hər zaman hörüklü saçları ilə, elə bil, görünməz bağlarla cənnətdən dünyaya göndərilən bəyaz mələk kimi idi. O görünməz, sirli bağların qopmasından, bizdən qoparılacağından çox qorxardım. Öz həyatında, evimizdə qonaq kimi narahat, boynubükük, su pərisi kimi yüngüldü. Rayon mərkəzinə yaxın bir kənddə qalırdıq. Yeni evlənmişdik. Ata-anamızın kəndi rayondan uzaqdı. O, xəstələndiyi üçün bizimlə qalırdı. Evimizin sevinci, rahatlığı, hər şeyi idi.

Qışda lal-dinməz evimizin taxta qapısına, divarlarına inadcıl heyvan kimi, sanki heç getməmiş kimi kürəyini gileylənərək söykəyəndə. O soyuq və uzun gecələrdə dayanmadan nərə çəkəndə. Üşüməsin deyə sobanın yanından onu heç ayırmayanda. Qəfil vəziyyəti ağırlaşarsa, xəstəxanaya necə çatdırarıq deyə səhərə qədər düşünüb yata bilməyəndə. Bir gün bəyaz qanadları ilə qarlara qarışıb bizi tərk edəndə… Həyat yoldaşım hər həftə onu çimdirəndə. Sonra qapqara saçlarını hörəndə. Uzun axar çaylar kimi türkülər oxuyurmuş kimi axanda.

Bir axşam vaxtı həyat yoldaşım yenə onun saçlarını hörürdü. Birdən “Nə olar, saçlarımı hör”, – dedi. Gülümsədim. Onun xətrinə heç dəyə bilməzdim. İpək saçlarını təcrübəsizcə hörməyə başladım. Barmaqlarımın arasında qar dənəcikləri kimi əriyən saçlarını hörərkən hörüyün arasındakı kiçik boşluqdan işıq kimi parıldayan bir şey gördüm. Əlim-ayağım əsdi. Çoxlu insanların olduğu bir küçədə ani görünüb qeyb olan tanış üzə bənzətdim onu. Çox soyuq və uzaq idi. Əllərim əsməyə başladı. Gözlərimdən iki damla yaş axıb hörükdəki kiçik boşluğa damladı. Əllərimin titrəməsindən nəsə olduğunu başa düşdü. Soruşdu, amma cavab verə bilmədim.

Qış gecəsi idi. Həyat yoldaşım silkələyərək məni oyatdı. “Çox ağırlaşıb”, – dedi. Səsi titrəyirdi. Axşamdan iynəsini vurmağı unutmuşduq. Ona görə olmuşdu. Gecə vaxtı kənddən tibb bacısı gəlməzdi. Bəzən iynəni mən vururdum. Həyat yoldaşım iynəni gətirdi. Təlaşdan damara düşmüşdü iynə. Birdən həyat yoldaşımın qucağına yıxılıb huşunu itirdi. Üzü qapqara olmuşdu. Bədəninin hər yeri yavaş-yavaş qaralırdı. Bütün bədəni əsirdi. Birdən dili qatlandı. Nəfəs ala bilmirdi. Qaşıqla güclə ağzını aça bildik. Qorxudan yerimizdə qurumuşduq. Ağlıma birdən qatıq gəldi. Həyat yoldaşıma, “Qaç, qatıq gətir!” – deyə qışqırdım. Anam və atam onu mənə əmanət etmişdi. Qorxudan ürəyim partalayacaq kimiydi. Qaşıqla ona qatıq verdik. Rəngi açılmağa başladı. Sevincdən nə edəcəyimizi bilmədik.

Yaydı. Bu fəsildə necə də sevinirdik. Xəstəliyini unudurduq. Göy üzü açıq idi. Saysız-hesabsız ulduzlar var idi. Birdən günahkar uşaq kimi yanımıza sığındı.

– Mənə hirslənəcəksiniz, amma sizə qulaq asmadım. Bəzən axşamlar ulduzları seyr etmək üçün torpaq damda uzandım, – dedi.

Çox qorxdum. Xəstə idi axı. Soyuq olmamalı idi ona.

– Bu axşam hava çox gözəldir, nə olar, damda uzanaq, – deyə təkid etdi.

Həkimin xəbərdarlığını xatırlatdım, dinləmədi. Sanki son arzusu kimi yalvarırdı. Çox yazığım gəldi. Kefim pozuldu. Həyat yoldaşımla yun döşək və yorğanı dama qaldırdıq. Onu döşəyin üzərinə uzandırıb üstünü bərk-bərk örtdük. Özümüz də yanında oturduq. Gözləri par-par yanırdı. Sanki ulduzlar yerə yaxınlaşmışdı. Əlimizi uzatsaq, üzüm kimi dərə bilərdik.

Ulduzların işıq çələngləri bir saç kimi hörülmüşdü. Sanki onun ipək saçlarını işıqla hörürdülər. Birdən həyəcanla qışqırdı:

– İndicə bir ulduz gördüm, – dedi, – nənəm demişdi ki, hər insanın öz ulduzu var. Onu ancaq həmin insan görə bilərmiş. Ulduzunu görən adam tezliklə onun yanına gedərmiş. O qədər yaxın və gözəldi ki. O ulduzu əvvəl heç görməmişdim. Elə bil sinəmdən çıxıb mənə baxırdı. O ulduz mənimdir.

Kədər və yoxluq ağır qaya kimi üzərimə çökdü. Hər tərəfimi əzdi. Qol-qanadımı. Səsimi çıxarmadım. İçimdə nə vardısa, bir neçə damla göz yaşı ilə bayıra çıxdı. Çöküntüsü isə bir ömür boyu içimdə qaldı.

Sonra yay da bitdi. Günortadan bir az keçmişdi. Evə gələndə həyat yoldaşımın qapıda təlaşla məni gözlədiyini gördüm.

– Çox pisləşib, huşunu itirib, – deyəndə nəfəsim kəsildi.

İçəridə uzanmışdı. Sayıqlayırdı.

– Həkimə gedirik, – deyəndə gözlərini açdı.

– Tez apar məni, – dedi.

Ürəyim ağrıdan qovruldu. Həyat yoldaşımla çiyninə bir yorğan atıb qollarına girdik. Kəndin yaxınından keçən yola çıxmalıydıq. O vaxtlar imkanlar çox məhdud idi. Yola düşdük. Traktor keçirdi. Qoşqusuna mindik. Həyat yoldaşım kənddə qaldı. Traktor bizi şəhərin mərkəzində düşürdü. Xəstaxanaya kimi ayaqla getməli idik. Gözlərinə baxdım.

– Gedərəm, – dedi.

Bir az getdik. Tez yorulur, bədənini soyuq tər basırdı. Belimə aldım. Ölməyindən qorxurdum. Çarəsizlik və qorxu iki quduz it kimi hər tərəfdən hücum edirdi. Dişimi sıxıb dayandım. “Belimdə yuxulasa, öləcək”, – deyə düşünürdüm.

– Bax, əzizim, – dedim, – sənə bir nağıl danışacağam. Qulaq asdığını bildirmək üçün arada mənə səs verəcəksən, yaxşı?

– Yaxşı, qardaş, – dedi.

Belimdə sanki lələk aparırdım. Necə də arıqlamışdı. Lap su pərisi kimi idi.

– Biri var idi, biri yox idi. Qədim zamanlarda balaca bir qız var idi. Saçları elə uzun, elə gözəldi ki, bəzi gecələr mələklər saçlarını görməyə gələrdilər. O yatarkən mələklər saçlarını oxşayar, yanında olmaqdan xoşları gələrdi. Qulaq asırsan, bacı?

– Hə, – deyə zəif inilti eşitdim.

Göz yaşlarım səssizcə axmağa başladı.

– Bu balaca qız bir gün xəstələnir. O gözəl üzü və gözləri solmuşdu. Saçları tökülməyə başlamışdı. Mələklər onun bu halına çox kədərləndilər. Çox uzaq dağların arxasında bir göl var imiş. O gölün suyundan içən, o suda çimən hər insan ən ağır xəstəlikdən belə qurtularmış. Mələklər bir gecə balaca qız yatarkən onu səssizcə götürüb dağları keçdilər. Gölə çatdılar. Balaca qızı gölün suyuna saldılar. Su istiydi. Qızcığaz heç üşümədi. Bir su pərisi kimi sulara qarışdı. Saçları bir anda uzandı, topuqlarına çatdı. Sonra mələklər onu geri qaytarıb çarpayısına qoydular. Bəyəndin, bacı? Hay ver, nə olar, bacı.

Xəstəxanaya çatanda heç özündə deyildi. Ölü kimi idi. Həkim müayinədən sonra məni otağına dəvət etdi. Baxışları donuq idi. Gözləri ağzından çıxacaq kəlmələri uzaqlarda gizlətməyə çalışırdı.

– Böyrəkləri işləmir, – dedi.

– Xahiş edirəm, həkim, bacım xəstəxanada qalsın, müalicə alsın – ağlaya-ağlaya, əllərini qucaqladım.

Şüşə qırıqları kimi hər yanıma batan səs:

– Müalicəyə ehtiyac qalmayıb. Müalicənin bir nəticəsi olmayacaq, bu sondur, – dedi.

Gerisini eşidə bilmədim. Sanki qarnımı ülgüclə kəsirdilər. Tikə-tikə doğrayırdılar. Həkim qoluma girdi. Güclə ayağa qalxdım.

– Kədərlənmə, hər şey Allahdandır, qardaş! – dedi. – Xəstəni evə apar, evdə olsun. Edəcək bir şey yoxdur, sayılı günləri qalıb.

Saylardan, rəqəmlərdən, sayılan hər şeydən nifrət edirdim. Nə olardı, hər şey sonsuz olsaydı, sayılmasaydı?

Dəhlizə çıxdım. Gözlərim görmürdü. Kor kimi sağımı-solumu əllərimlə yoxladım. Oturacağa güclə oturdum. Başımı divara söykədim. Ata-anama nə deyəcəkdim? Hər tərəf qapqara idi. İnsanların üzləri, divarlar, nəfəs aldığım hava, işıqlar – hər şey qapqara. Yanımda dərin quyu açılmışdı, hamını udurdu. Müqavimət göstərə bilmirdim. Çarəsizcə ora sürüklənirdim. Uzun müddətdən sonra bir əlin toxunması ilə özümə gəldim. Yanımda səssizcə oturmuşdu.

Xəstəxanadan çıxdıq. Həkim iynə vurmuşdu deyə bir az özünə gəlmişdi. Bir-birimizə söykənərək addımladıq bir müddət.

– Həkim nə dedi? – soruşdu.

Göz yaşlarımı, hıçqırığımı, içimdəki ağlamağı – hər şeyi saxladım.

– Qorxulu heç nə yoxdur, bacıcan, – dedim.

İnanmadı. Gülərək üzümə baxdı. Onun səbri və taleyi ilə barışması məni daha çox əzdi. Ciyərimi yandırdı.

Bir neçə həftə keçmişdi. Həyat yoldaşım qaçaraq işlədiyim yerə gəldi.

– Tez evə gedək! – deyəndə hər şeyi başa düşdüm. – Bacının vəziyyəti çox pisləşib, çox tərləyir, bu dəfə, deyəsən, çox ciddidir, – deyə əlavə etdi.

Evə girəndə başını qaldırıb əlini mənə doğru uzatdı.

– Qardaş, nə olar, məni qaldır, – dedi.

Həyat yoldaşımla qollarından tutub ayağa qaldırdıq. Bir su pərisi kimi barmaqlarımın arasından köpük kimi tökülürdü. Əlim ayağım əsirdi. Qapıya çatdıq.

– Qapını aç, qardaş, kəndə tamaşa edəcəyəm, – dedi.

Açdım. Divardan və məndən tutmuşdu. Uzun müddət baxdı kəndə. Sanki kəndə deyil, qısa sürən həyatına baxırdı. Üzündən keçən qara kölgələrdən tənhalığın və kədərin necə böyük olduğunu görmək olardı. Üzünə qızartı gəldi çox qısa müddətlik. Bir qızılgül kimi. Sonra isə fırtına keçirmiş kimi ləçəklərini kölgələr bürüdü.

Üzünü güldürəcək çox az şey yaşamışdı bu həyatda. İç çəkə-çəkə səssizcə ağlayırdım. Evimiz kəndin üst tərəfində idi, buradan bütün kənd görünürdü. Dodaqları, kirpikləri əsirdi. Payız fəsli idi. Hər payız qorxardım üşüməsindən, xəstəliyinin artmasından. Solmuş yarpaq kimi qucağımda əsirdi. Sonra gözlərini yuxarı, göy üzünə tərəf qaldırdı.