Kitabı oku: «Պատմութիւն Հայոց», sayfa 16

ՂԱ

ՂԱ. Այլ Հոգին Աստուծոյ ի վեցերորդիս երեւեցաւ լնուլ *զառաջաձայն խոստմունս իւր՝ զասացեալս բերանովք մարգարէիցն *որ *եւ զեղան հեղան շնորհք Հոգւոյն սրբոյ ի յետին ժամանակիս սփռեցան ի վերայ բազմախուռն գումարութեան ժողովոյն հոսեցան իբրեւ զյորդադէմ բազմութիւն բռնութեան ջուրցն բազմութեանց ։

2 Մարգարէացան զխորհուրդսն ծածկեալս խաւսեցան յանկարծակի զամենայն լեզուսա, ամենայն ազգաց *ետուն վերանալ առ հասարակ յարքայութիւնն ։ 3 Ընկալան զյայտնութիւնս տեսլեանց պատմեցին *ամենեցուն զտնտեսութիւն անճառ բանին յայտնեցին զխորհուրդն հարսանեացն մշտնջենաւորաց Աստուածորդւոյն այսինքն յորդեգրութիւն վերանալ եւ նովին Որդւովն եւ Հոգւովն՝ ընդ Հաւր ուրախ լինել։ 4 Եղեն կոչնականք՝ կոչել զամենեսեան յաւազանս մկրտութեան լուանալ յաղտոյն ի սատանայական ծխոյն զի զգեցցին զպատմուճանս լուսեղէնս եւ մտցեն յուրախութիւնս հարսանեացն ուր փեսայն Քրիստոս ուրախ լիցի առ հարսինն այսինքն՝ առ մարմնակիցսն արդարսն որ *ընդ Քրիստոսին չարչարեցան՝ ընդ նմին եւ թագաւորեսցեն բ։

5 Արդ՝ յայտնեցան հոսեցան շնորհք *Հոգւոյն յամենեսին զի *զամենեսեան արժանիս արասցեն նորապարգեւ նորատուր նորաբեր շնորհի Աստուածութեանն ։ 6 Ուստերաց եւ դստերաց ծերոց եւ երիտասարդաց ծառայից եւ աղախնաց առ հասարակ *շնորհեաց զշնորհս Հոգւոյն սրբոյ զի ի միջոյ ի բաց բարձցէ զխտրոցն զի մի՛ լիցի խտիր ո՛չ Հրէի եւ ոչ հեթանոսի ո՛չ ծառայի եւ ոչ տեառն ո՛չ առն եւ ոչ կնոջ զի ամենեքեան միապէս արժանի *լիցին Քրիստոսիգ։ 7 Նա ոչ միայն այսպէս այլ եւ չարագործաց եբաց զդրունս թողութեան *զի եւ մաքսաւորք եւ պոռնիկք եւ մարդասպան աւազակք եւ որ իւր իսկ խաչահանունքն՝ *լիցին նմա աւետարանիչք զփրկութիւնսն առնելոյ *եւ զթողութիւնսն ածելոյ եւ զարքայութիւնն ամենեցուն շնորհելոյ։

8 Արդ՝ լցան ամենեքին *հոսանաւք *զաւրութեան Հոգւոյն սրբոյ ելին ընդ տիեզերս զի տացեն զգիտութիւն սքանչելեաց Աստուածութեանն բազմազգեան լեզուացն՝ առնուլ *ի միտ զնշանսն զոր ետ յերկինս ի վեր *եւ յերկիր ի խոնարհ *ըստ խոստմանն թէ Տաց նշանս յերկինս ի վեր եւ յերկիր ի խոնարհա։ 9 Երկնաւորացն այն *նշան՝ զի տեսին զՈրդին Աստուծոյ մարդացեալ ի վեր յերկինս եւ ընդ նմին զկամարար զմարմնակիցսն զի իցեն ընդ նմին թագաւորեալք եւ միահոմեալք միագունդք ի գունդս հրեշտակաց ։

10 Իսկ յերկիր ի խոնարհ այն *նշան՝ զի տեսին մարդիկ յերկրի զմին զնոյն Որդին Աստուծոյ՝ խոնարհեալ մարդացեալ *եւ ի վերայ խաչին *զի * հեղուցու զիւր արիւնն ։ 11 Ուստի եւ հուրն վառեսցի յառաքեալսն *եւ գայցեն ի լեզուս նոցա ղամբարք զի զմեղս ամենայն մարդկան *հալեսցեն այրեսցեն բարձցեն ի միջոյ։ 12 Զի ինքն *Որդին Աստուծոյ եղեւ գառն եւ մատեաւ Հաւր իւրում պատարագ հաշտութեան ի վերայ խաչին եւ միահաղոյն իսկ եբարձ զմեղս աշխարհի։

13 Հուր ասէ եւ արիւն եւ մրրիկ ծխոյ ա հուր սրբիչ՝ որ սրբեացն իսկ եւ սրբէ զամենեսին Հոգին սուրբ եւ արեամբն Քրիստոսի *սրբին։ 14 Իսկ որք *ոչն կամիցին սրբել զծուխն ծառացուցեալ՝ ունին զաւրինակ յայտնութեանն՝ զմերկութիւն այրեցածինբ. *եւ զարիւնն իւր *զոր արար նոցա ի փրկութիւն՝ զնոյն արիւն արասցէ նոցա ի կորուստ որ էն ի թագաւորութիւն արժանեացն ։ 15 Արեգակն դարձաւ իսկ ի խաւար *եւ լուսին յարիւն՝ *յորում ժամու տեսին *զՏէրն խաչիւն չարչարեալգ։ 16 Զի այն չէր աւրն *երեւելի *որ գալոցն է աւր դատելոյն եւ արդարացուցանելոյն ամենեցուն դատաստանաւք այլ աւր փրկութեան արդարացուցանելոյ զամենեսեան ի շնորհաց անտի։

17 Զի արեգակն եւ լուսին եղեն իսկ քարոզք յայնմ ժամանակի։ 18 Քանզի արեգակն իւրով խաւարելովն *բողոքեաց ցուցանելով *ամենեցուն զՏէրն *ի խաչին եւ ոչ կարացեալ տեսանել զայն տեսիլ՝ խաւարեցաւ զի ոչ կարաց տեսանել զՏեառն զանարգանսն ։ 19 Իսկ լուսին եւս մեծամեծս ցուցանէր զի ըստ նմանութեան հայելւոջ զարիւնն յինքեան *ի վերուստ *ի բարձանց ամենեցուն *ցուցանէր արարածոց՝ զփրկութիւն ամենայն աշխարհաց որք առնիցեն ինքեան մտաւք զայն արիւն՝ իւրեանց արքայութիւն։ 20 Իսկ որք զայս արհամարհիցեն եւ գայցեն յայսպիսի պարգեւաբաշխութիւն՝ լուսինն ցուցանիցէ զմշտաբուղխ արիւնն ի *նոցին մարմնոց որ զհամաւրէն տանջանացն կորստեան զանմահ որդունսն դժոխոցն բղխիցէ ։

21 Վասն այսորիկ ասէ Տաց նշանս յերկինս ի վեր *եւ յերկիր *ի խոնարհա Տէր ի խոնարհ յերկրի ի վերայ խաչին իսկ լուսաւորքն ի բարձանց քարոզք՝ *ազդ առնել ընդ տիեզերս ամենայն։ 22 Արիւն եւ հուր եւ մրրիկ ծխոյբ երկու *ինչ իրք պաշտեցան մին կենաց աւետիք եւ միւսն արհաւիրք սպառնալեաց պատուհասից ։ 23 Արեգակն դարձցի ի խաւար եւ լուսին յարիւն մինչ չեւ *եկեալ իցէ աւր Տեառն մեծ եւ երեւելիգ այսինքն՝ զաւր գալստեանն հատուցման նշանակէ զի նա ինքն է աւր մեծ եւ երեւելի։

*Իսկ մինչ չեւ այն եկեալ՝ *որ կարդասցէ զանուն Տեառն՝ կեցցէ *ի շնորհացն։ 25 Զի Աստուած յերկիր խոնարհեցաւ եւ զմարդիկ յերկինս վերացոյց եւ *խառնեաց զհողեղէնսս ընդ հոգեղէնսն ։ 26 Նորոգեաց եւ մանկացոյց զարարածս միանգամայն բաց զարգանդ աւազանին զի նորոգեսցին եւ ծնցին վերստին մանկունք արքայութեան ի մկրտութենէ անտի։ 27 Զի առին առաքեալքն զարգանդ աւազանին ծնան զամենայն տիեզերս վերստին *եւ դարձուցին յանմեղութիւն մանկութեան անխարդախ կաթինն՝ առնել զամենեսեան որդիս Աստուծոյ եւ ժառանգաւորս փրկութեանն Քրիստոսի որպէս եւ երանելին Պաւղոս *ասաց Որդեակք իմ զորս դարձեալ վերստին երկնեմ մինչեւ նկարեսցի Քրիստոս ի ձեզդ։

ՂԲ

ՂԲ. Արդ՝ մանկացուցին զամենայն տիեզերս վասն այնորիկ զի առին *զաւրութիւն զայնորիկ որ հինաւուրցն մանկացաւ որպէս աստուածախառն իմաստութիւնն երգեաց յառաջագոյն *եւ *ասէ Դարձցի թագաւոր *ի մանկութիւնա զի *դարձան եւ տիեզերք ի մանկութիւն զի տեսին զՏէրն մանկացեալ։

*Արդ՝ նոր ծնան *առաքեալքն *զաշխարհս ամենայն *ի ջրոյ եւ ի Հոգւոյ յաղեցին հուրբ զամենայն ոք *զի առին հրաման թէ Ամենայն ոք հուրբ յաղեսցիբ։ 3 Խառնեցան անքակութեամբ յԱստուածութիւն անդր եւ լուսաւորեցան *զմայլեցուցին *եւ լցին զտիեզերս պարգեւաւք ։ 4 Զի որ միանգամ ի Քրիստոս մկրտեցան՝ *զՔրիստոս զգեցան եւ զՀոգի նորինգ։ 5 Լուսոյ յականէն արբին զշնորհսն եւ *նորին ահացոյց նշանաւքն *հրադէզ զաւրութեամբն *յաղեալ պնդեալ *ի նեխութենէ մեղացն պղծութեան հեթանոսութեանն՝ յառողջութիւն բժշկութեան։

* ցաւղալից *առատութեամբ եւ բանաւոր անձրեւովն՝ պարարեցին զսրտից երկիրս մսեղէնս անապատացեալս մարդկան։ 7 Եւ ածին իբրեւ զծով դարալիր՝ զխաղաղութիւն եւ իբրեւ զգետ յորդագնաց՝ զփրկութիւն *եւ իբրեւ զաղբերս մշտնջենաբուղխս՝ զողջոյն եւ զհաւատս իբրեւ զբաժակս ուրախութեան՝ զսէրն Աստուածութեան իբրեւ զհուր՝ զահ եւ զերկիւղ տնկել ի սիրտս մարդկան։ 8 Զի *զոր աւրինակ զերկաթն ճարտարապետն դարբնաց առեալ ընկեցեալ ի բովս հրոյ եւ ջեռուցեալ հրագոյն շողացուցանէ՝ սոյն աւրինակ եւ արդարքն մխեցան ի փուքս հնոցի արդարութեանն եւ ներկան ի շողիւնս եւ ի գոյնս *Հոգւոյն սրբոյ զՔրիստոս ինքնին գլխոցին զգեցան *եւ իբրեւ զլոյս վառեցին զսէրն Աստուածութեան յանձինս իւրեանց առին զզաւրութիւն ի բարձանց իբրեւ զքաջ մշակս ընթացան լնուլ սերմամբ աստուածպաշտութեան զամենայն լեզուս։

9 Եղեն ճրագունք լուցեալք՝ իբրեւ ի վերայ աշտարակի այսինքն *ի վերայ խաչին եւ նորուն զաւրութեամբ ճառագայթիցն լուսաւորեցին զտիեզերս հալածեցին զմթութիւն խաւարին յամենայն մարդկանէ զի արասցեն զնոսա ընդանիս աստուածական սիրոյն։ 10 Սփռեցան ընդ տիեզերս՝ լինել քարոզք ճշմարտութեանն Զի *ոչ գոյ արգել եւ ոչ խտիր ո՛չ հրէի եւ ոչ հեթանոսի ո՛չ ծառայի եւ ոչ տեառն ո՛չ առն եւ ոչ կնոջ զի ամենեքեան մի իցեն ի Քրիստոսա։

11 Եւ բազումք ի հրէական ազգէն *նոքին իսկ առաքեալքն բուն սիւնքն հաստատունք եւ բազումք ի հեթանոսաց զնոցին աւրինակն յանձինս իւրեանց առեալ բարձեալ բերէին բազում ազատքն եւ բազում ծառայք։ 12 Ազատքն *յազատութենէ անտի *ի թագաւորութիւն ընթացան այնուիկ որ թագաւորն վասն նոցա խոնարհեցաւ ի բարձրութենէն *իսկ ծառայքն՝ ի ծառայութենէ յազատութիւն այնուիկ * որ առ զկերպարանս ծառայի եւ ազատեաց զամենեսեան ի ծառայութենէ խաւարի։ 13 Իսկ հրէականքն հարքն եւ մարգարէքն աւանդեցին *իւրեանց ազգին *զխորհուրդն յառաջագոյն։ 14 Եւ իբրեւ *եկն եհաս խոստումն *աւետեացն՝ յայնժամ ծագեաց *յայտնապէս ի մէջ նոցա արեգակն արդարութեան *որ է ինքն Քրիստոս։ 15 Իսկ որոց պատրաստեալ *էին կեանքն յաւիտենից *որ հաւատացին ի նա՝ եղեն *ի նոցանէ քարոզք եւ առաքեալք տիեզերաց առաջին վկայք։ 16 Եւ յարուցին եւս ի հեթանոսաց յորդեցին *գունդս գունդս հաւատացելոց եւ դասս դասս վկայից եւ զամենայն երկիր լցին։ 17 Զի ոչ միայն *ի ձեռն արանց *այլ եւ ի ձեռն կանանց սրբոց քարոզեցաւ Աւետարանն կենդանութեան *ընդ տիեզերս ամենայն զի եւ *կանայք աւրհնեցան վասն կուսանին ծննդեանն որ ի նոցանէն ։

18 Արդ՝ *բուն սիւնքն առաքեալքն ամոլքն որ խաւսեցան զամենայն լեզուս *ելին ընդ տիեզերս վիճակեցան բաժանեցին զազգս ամենայն զորս առաքեացն եւ ետ նոցա իշխանութիւն՝ առնել նշանս եւ զաւրութիւնս արուեստից զմեռեալս յարուցանել զհիւանդս *բժշկել զախտաժէտս ողջացուցանել զկաղս գնացուցանել զկոյրս բանալ զխուլս ի բան դարձուցանել եւ տալ համերց խաւսել եւ զբորոտս սրբել եւ զամենայն ցաւս *եւ զլլկութիւնս հալածել * զդեւս թշնամիս մարդկութեանս փախուցանել եւ զսատանայ պահակ մեղաց մոլորութեան մարդկութեան՝ կոխան *առնել եւ զամենայն ոք աստուածպաշտութեան ծանաւթս կացուցանել եւ խափանել զմոլորութիւնսն հաստատել զազգս ամենայն հաւատալ արարչութեանն *հրամանաց։

ՂԳ

*ՂԳ. Արդ՝ քրիստոսագունդ եւ խաչակիր առաքելոցն որոց գլխաւորքն Պետրոս եւ Անդրէաս *Յակովբոս եւ Յովհաննէս Փիլիպպոս եւ Բարթողոմէոս Թովմաս եւ Մատթէոս Յակովբոս եւ Սիմովն Թադէոս եւ Բարսաբաս *Մատաթիաս եւ *Յակովբոս Մարկոս *եւ *Ղուկաս Պաւղոս եւ Բառնաբաս եւ այլք եւս որ նմանեցին սոցա *որք եւ եաւթանասունքն եւս որք առին իշխանութիւն ի Տեառնէ՝ գնալ ի վերայ *իժի *եւ քարբի եւ կոխել զզաւրութիւն թշնամւոյնա, լինել լոյս երկրի եւ համեմել յաղել զանկարգութիւն չարութեան անգիտութեան մարդկան աղիւն Աստուածութեան Հոգւոյն սրբոյբ։ 2 Իբրեւ զքաջ ախոյեանս իբրեւ զպատերազմասէր նահատակս զանձինս ի կիրթս առաքինութեան մխէին եւ եդեալ զնեղութիւնս չարչարանացն առաջի զի ընդ վաստակոցն ճգնութեանցն ոչ ձրի այլ վարձուցն փոխարինակ՝ բռնութեամբ համբերութեան ըմբռնեսցեն յանձինս իւրեանց զարքայութիւնն Աստուծոյ մարտիւք պատերազմաց իբրեւ քաջ նահատակաց զգեցեալ յանձինս իւրեանց զհաւատս եւ զսէր՝ իբրեւ զզրահս ամրութեան *յորում ոչ կարեն *գործել նենգութեան *նետք բանսարկութեան թշնամւոյն *եւ եդեալ զյոյսն փրկութեան իբրեւ զսաղաւարտ անվթար եւ դիմեալք ընդ տիեզերս՝ աւարեցին զազգս ամենայն։ 3 Առեալ եւս զաւրինակսն տուեալս համբերութեանցն՝ եւ այլոց եւս տային թղթովք զառաջնոցն վարս իբրեւ զգաղափար արկանէին թէ Աւրինակ առէք եղբա՛րք զերկայնմտութիւն մարգարէիցն որք խաւսեցան յանուն Տեառնա *եւ թէ՝ Զհամբերութիւն Յովբայ լուարուք եւ զկատարումն Տեառն տեսէքբ։

4 Զի եւ Տէրն զնոյն ուսոյց նոցա զհամբերութիւն թէ *Երանի իցէ ձեզ *յորժամ նախատիցեն եւ հալածիցեն եւ սպանանիցեն զձեզ վասն իմ ցնծացէ՛ք եւ ուրախ լերուք *զի վարձք ձեր բազում են յերկինսգ եւ զգաղափարն արկանէր թէ Այսպէս հալածեցին զմարգարէսն որ *յառաջ քան զձեզ էին *եւ թէ՝ *Դուք էք աղ երկրի եւ լոյս աշխարհիդ։ 5 Եւ զինքն աւրինակ տուեալ նոցա որ ինքեամբն կատարեաց զամենայն որպէս եւ նոքա այլոց ցուցանէին *թէ Եւ զՏէրն *ինքնին գլխովին տեսաք ե։

ՂԴ

ՂԴ. Ապա սփռեալք ընդ ամենայն ազգս՝ տալ *զգիտութիւն Աստուածութեան ծանաւթս Աստուածութեան կացուցանել զամենեսեան որպէս մարգարէն յառաջագոյն երգեաց իբրեւ ի նոցանէն յառաջգիտութեամբ՝ գուշակութեամբ Հոգւոյն սրբոյ թէ Լուարո՛ւք զայս ամենայն ազգք *եւ ունկնդիր լերուք ամենեքեան ոյք *բնակեալդ էք յաշխարհի ծնունդք երկրի եւ որդիք մարդկան ի միասին մեծամեծք եւ տնանկքա։ 2 Եւ այսպէս սփռեալք ընդ տիեզերս բաժանեցան յամենայն լեզուս *որոց վկայեալ եկքն Հրեայքն յամենայն կողմանց թէ Լսեմք մեք յիւրաքանչիւր *բարբառ մերբ որք ժողովեալ տեսին զառաքեալսն ի միոջ վայրի յառաջ քան զսփռել նոցա ընդ ամենայն տիեզերս ։

3 Արդ՝ *ոմանք *զիւրեանց *հրէական կողմն առեալ վարդապետեցին իսկ այլքն սփռեցան *ընդ ամենայն տիեզերս ոմանք ի Մարս եւ ոմանք ի Պարթեւս *ոմանք ի Խուժաստան եւ ոմանք ի Միջագետս *ոմն ի կողմանս Գամրաց ոմն ի Պոնտոս ոմն յԱսիա ոմն ի Փռիւգիա *ոմն ի Պանփիւլիա * ոմն *յԵգիպտոս եւ ոմն յաշխարհն Հնդկաց *ոմն ի կողմն Լիբէացւոց *ոմն ի կողմն Կիւրենացւոց ոմն ի կողմն Դաղմատացւոց ոմն ի կողմն Սպանիացւոց ոմն ի կողմն Ազովտայ ոմն ի կողմն Թրակայ *ոմն * ի Լակոնիա ոմն ի Կապադովկիա ոմն ի Բիւթանիա։ 4 Եւ ոչ ոք կարէ *բաւել՝ թուել հասու լինել այլ ընդ ամենայն երկիր ել բարբառ նոցա եւ մինչեւ ի ծագս տիեզերաց են խաւսք նոցագ։

5 Այսպէս քարոզեցին ընդ տիեզերս՝ առ ի լուսաւոր առնել զամենայն մարդ որ *գալոց *է յաշխարհդ։ 6 Տալ զապաշխարութիւն փրկութեան ամենեցուն լուանալ զամենեսեան արձակել ի կապանաց խաւարի՝ մկրտութեամբն եւ քրիստոսագունդ դրոշմել զամենայն ազգս տալ զՀոգին Աստուծոյ բնակել ի սիրտս մարդկան միաբանել խառնել *ի սէր Աստուածորդւոյն *զի սիրտ ամենեցուն *իբրեւ մի աղաղակիցէ *եւ զամենայն աշխարհս միաբանել ասել թէ Աբբա՜ հայրա։ 7 Զի բարձցի անուն *ծառայութեան եւ դիցի անուն որդեգրութեան շնորհելովն Քրիստոսի՝ ուտել զմարմին Աստուածորդւոյն եւ ըմպել զարիւնն կենդանարար զի այնու *մտցեն ամենայն աշխարհ *ի ժառանգութիւն Քրիստոսի լինել ժառանգորդ Աստուծոյ եւ ժառանգակից Քրիստոսի։

* զաւրացուցեալ զնոսա ի խորհուրդս կամաց իւրոց յուսով նոցա ի Քրիստոս *զոր եւ դուք լուարուք *եւ հաւատասջիք ճշմարտութեան Աւետարանին փրկութեան ձերոյ յոր հաւատասջիք եւ մկրտեսջիք ի Հոգին աւետեաց սրբութեան որ է Ինքն գրաւական ժառանգութեան մերոյ ի փրկութիւն նուաճութեան ի գովեստ փառաց նորա։

9 Ապա ընթացան ընդ տիեզերս ամենայն մինչեւ ի ծագս երկրի *լի առնել զքարոզութիւն բանին կենաց։ 10 Անդ եւ զաւրք հրեշտակաց հոգեղինաց եւ հրեղինաց առ ի մխիթարութիւն առաքելոցն գումարեալ *զի եւ բանից ընկեր եւ ճանապարհաց *եւ բանտամուտ կապանաց ուստի եւ շնորհաւք Աստուծոյ կորզեալ զառաքեալսն ճանաչէին ։ 11 Եւ առաջնորդեալ հրամանակամ *Հոգւովն սրբով՝ քաղաքի քաղաքի եւ աշխարհի աշխարհի զհաւատոցն Քրիստոսի *ընդ հանուր ծանաւթս տալով զոր եւ մեք սակաւաւորքս զառաւելագունացն ճշմարտութիւն բերիցեմք վասն ինքնահրաման առաջնորդութեան Հոգւոյն սրբոյ։

12 Քանզի այսպէս հրաման տուեալ՝ աշակերտել զազգս ամենայն *առաքեալ զնոսա ընդ տիեզերս՝ հրաւիրելով զամենայն հեթանոսս ի հնազանդութիւն հաւատոց առանց զանգիտելոյ քարոզել զԱւետարանն առաջնորդութեամբ Հոգւոյն սրբոյ որք համարձակեալք քարոզէին զարքայութիւնն Աստուծոյ եւ ուսուցանէին *վասն տեառն Յիսուսի Քրիստոսի անարգել եւ անխափան ամենայն համարձակութեամբ։

ՂԵ

ՂԵ. Եւ յետ այսորիկ քրիստոսագունդ առաքելոցն շնորհակարգութեամբ Հոգւոյն սրբոյ գումարելոցն ընդ ամենայն կողմանս որ ի ներքոյ երկնից՝ ամենայն նշանաւք եւ արուեստիւք եւ շնորհագործ զաւրութեամբ *ազդ արարեալ ըստ իւրաքանչիւր մասին եւ զբանն կենաց հնչեցուցեալ եւ միանգամայն քրիստոսածանաւթս եւ յարութիւնական յուսովն ծաղկեցուցեալ *քանզի ի նոցուն իսկ ի շնորհազարդ բանիցն եւ ի գործոց յայտնի է իւրաքանչիւր սահմանադրութիւն հրամանաւ Հոգւոյն սրբոյ վիճակեալ ։ 2 Զոր *եւ Պաւղոսի իսկ նշանակեալ թէ ՅԵրուսաղեմէ մինչեւ ի Լիւրիկիա ինձ եհաս լի առնել զԱւետարանն Քրիստոսի ա եւ դարձեալ՝ թէ Որ կարգեացն զՊետրոս ի թլփատութիւնն՝ զաւրացոյց եւ զիս ի հեթանոսսբ։

*Որով եւ աստուածադիր *ժամանակն *մերձեալ *կայր ամենայն ումեք քրիստոսատուր փրկութեանն հասանելոյ որպէս եւ *Պաւղոսի յԱթէնս *պատասխանի *տուեալ թէ Զժամանակսն անգիտութեան անտես արարեալ Աստուծոյ՝ արդ զայս պատուիրէ մարդկան՝ ամենայն ումեք ապաշխարելգ։ 4 Հանգոյն սմա նշանակեալ եւ Պետրոսի ի Կաթողիկէական թղթին իւրում թէ Բաւական է անցեալ ժամանակն լինելոյ կամացն հեթանոսաց արդ այսուհետեւ ըստ կամացն Աստուծոյ կեցցենա։

5 Բայց ոչ անդէն եւ անդ *յանկարծաթափ *ըստ Հոգւոյն զաւրութեան՝ զնորընծայսն յանընդելական մեծամեծսն ձգտեցուցանէին այլ նախ թեթեւագոյն ըստ աշխարհակիր կարգաց առակաբանեալ եւ արուեստախաւսեալ։ 6 Վասն որոյ *եւ յայտ արարեալ Պաւղոսի եթէ Կաթն *ջամբեցի ձեզ ի Քրիստոս եւ ոչ հաստատուն կերակուր քանզի չէիք բաւականբ։ 7 Որպէս եւ յառաջագոյն իսկ կարգեալ ամենիմաստն Աստուծոյ մովսիսաբեր աւրինաւքն *նախ զոհիւքն եւ շաբաթուքն եւ տաւնահրաման կարգաւքն։ 8 Յորոց յետ այսորիկ հրաժարեալ՝ մարգարէիւքն յարուցելովք զառաւելագոյնն հայցէր որովք ասէն եթէ *Յագեալ եմ արդ զոհիւք ձերովքգ եւ թէ՝ Ոչ վասն պատարագաց քոց կշտամբեմ զքեզդ այլ՝ Մատո՛ Աստուծոյ պատարագ աւրհնութեանե *եւ թէ՝ Զի՞նչ խնդրէ ի քէն Տէր *ո՛վ մարդ բայց առնել իրաւունս եւ արդարութիւն *եւ պատրաստ լինել *երթալոյ զկնի Տեառնզ։

9 Նոյն կանոն եւ առաքելովքն պաշտեցաւ քանզի միոյն Աստուծոյ աւրէնք եւ աւրինապատումք՝ առաջինն եւ երկրորդն ճանաչէր։ 10 Զոր իւր իսկ Տեառն յայտ արարեալ ասելովն թէ *Յայսմ իսկ է բանն ճշմարիտ զի այլ է որ սերմանէ եւ այլ է որ հնձէ ես առաքեցի զձեզ հնձել՝ զոր դուք ոչ վաստակեցէք այլք վաստակեցին եւ դուք ի վաստակս նոցա մտէք զի որ սերմանէն եւ որ հնձէն՝ հասարակ ցնծասցենա։

11 Այլ նոքա *տեղեկացեալ իսկ էին արուեստի քարոզութեան յամենափրկչէն Քրիստոսէ որ սկսաւ առնել եւ ուսուցանելբ։ 12 Քանզի եւ *ինքն Քրիստոս ոչ անդէն ի սկզբանն զբարձրագոյնսն եւ զանհասագոյնսն որոտաց այլ նախ խոնարհագոյն եւ առակախաւս բանիւք եւ ախտահալած բժշկութեամբ մերձաւորս արարեալ եւ իմաստնացուցեալ *ցորս եւ *ասէր Թէ զերկրաւորս ասացի ձեզ *եւ ոչ հաւատայք զիա՞րդ եթէ զերկնաւորսն ասացից ձեզ՝ հաւատայցէք գ ապա յետ այնորիկ իբրեւ կատարելոց՝ *համարձակագոյն եւ բարձրագոյն զճշմարիտն վարդապետեալ։ 13 Նովին կանոնաւ եւ առաքեալքն ի բարբարոսական կողմանսն գործէին։

ՂԶ

ՂԶ. Վասն որոյ եւ սիւնհոդոսական հրամանաւ առաքելոցն նախածանաւթ մատուցելոցն հեթանոսաց զթեթեւագոյնսն աւանդեալ եւ որոշեալ *նախ ի կերակրոց կռոցն եւ ի պոռնկութենէ *եւ ի մեռելոտւոյ եւ յարենէ։ 2 Իսկ յորժամ *առաջի եդեալ ամենայն ումեք եւ վկայեալ Հոգւովն սրբով Հրէից եւ հեթանոսաց *վասն յուսական հաւատոցն որ ի տէր Յիսուս *Քրիստոս որպէս *Պետրոս յառաջագոյն Հրէաստանեայցն *ասէր *թէ Եւ մեք եմք նորա վկայք եւ Հոգին սուրբ՝ զոր ետ Աստուած հնազանդելոց իւրոցդ իսկ Պաւղոսի ահագին զգուշութեամբ ի Մելիտոս առաջի համաշունչ ժողովելոցն յուշ արարեալ զաւանդելոցն հրամանս եւ ուխտեալ *եթէ Ոչ զանգիտեցի յաւգտակարացն հրապարակաւ եւ առտնին տալ վկայութիւն Հրէից եւ հեթանոսաց զապաշխարութեանն որ առ Աստուած եւ զհաւատոցն որ ի տէր մեր Յիսուս Քրիստոսա *որոյ եւ վճիռ տուեալ թէ Վկայութիւն դնեմ ձեզ յաւուր յայսմիկ ասէ զի սուրբ *եմ յարենէ *ամենեցուն քանզի *ոչ խորշեցայ ի պատմելոյ ձեզ զամենայն կամս Աստուծոյբ գան այնուհետեւ երանութեան հասեալք ի խորհրդանոց Հոգւոյն սրբոյ՝ յիշատակել զաստուածախաւս զաստուածապատում զաստուածապարգեւ վարդապետութիւն միածնին Աստուծոյ *զի գրով կարգեալ հաստատեսցեն ամենայն ազգաց եւ յաւիտեանցն եկելոց ի ներքոյ երկնից առ ի լուսաւոր առնել զամենայն մարդ որ գալոց է յաշխարհգ։ 3 Մանաւանդ *թէ ազդեցութեամբ Հոգւոյն շարժեալք՝ *յառաջի եդեալն յաջողեցան ։ 4 Վասն որոյ յուսուցանելն իսկ նշանակեաց աշակետացն սրբոց Փրկիչն ամենեցուն ասելով թէ Եւս բազում ինչ ունիմ ասել ձեզ այլ ոչ կարէք հանդարտել այժմիկ յորժամ եկեսցէ Հոգին ճշմարտութեան՝ առաջնորդեսցէ ձեզ ամենայն ճշմարտութեամբդ։

5 Ակնարկեաց եւ վասն կենդանատու Աւետարանին իւրոյ թէ Քարոզեսցի Աւետարանս արքայութեան ընդ ամենայն տիեզերս ի վկայութիւն ամենայն հեթանոսաց եւ ապա եկեսցէ կատարածե։ 6 Քանզի եւ առաքելոցն իսկ *վկայիցն նորին ճշմարտութեան առեալ ի սուրբ Աւետարանէ *եւ ի մարգարէական գրոց՝ թուղթս հոգեպատումս * եւ առաքելախաւսս ծաղկեցուցեալ զի կանոնք մշտնջենակարգք աշակերտելոցն պահիցին մանաւանդ հայեցեալ եւս ի կատարումն եկեղեցեացն՝ յաճախէին այնուհետեւ զառաւելագոյնսն բարբառելով ։ 7 Որպէս եւ Պաւղոսի յայտ արարեալ ասէ Զիմաստութիւն խաւսիմք ընդ կատարեալս զիմաստութիւն՝ ոչ զաշխարհիս այսորիկ եւ ոչ զիշխանաց աշխարհիս այսորիկ զխափանելեացս այլ խաւսիմք զԱստուծոյ իմաստութիւնն ծածուկ խորհրդով զոր յառաջ քան զյաւիտեանս սահմանեաց Աստուած ի փառս մեր զոր ոչ ոք յիշխանաց աշխարհիս այսորիկ ծանեաւ զի եթէ էր ծանուցեալ՝ ոչ արդեաւք զՏէրն փառաց ի խաչ հանէինա։ 8 Իմաստութեամբն լուսաւորեալք եւ *զարդարեալք էին ասելովն թէ Մեք ոչ զոգի աշխարհիս այսորիկ առաք այլ զՀոգին որ *յԱստուծոյ զի նովաւ ծանիցուք զայն՝ որ յԱստուծոյն շնորհեցաւ մեզբ։

9 Եւ արդ՝ առեալ հոգելից եւ հոգեմուխ աստուածատեսացն զաստուածատուր աւետիսն եւ գրով հաստատեալ եւ զմի աւանդութիւնն չորս Աւետարանս սահմանեալ ոչ աւտարագոյնս ի միմեանց արուեստախաւսեալ այլ ամենագէտ Հոգւովն Աստուծոյ զմիաւոր ճշմարտութիւն հրամանացն Քրիստոսի պատմեալ զոր յառաջակարգ ի մարգարէսն է տեսանել։ 10 Զի զոր մեծին Մովսիսի յառաջագոյն շնորհաւք Հոգւոյն զլինելոցն առակախաւսեալ էր՝ զնոյն հոգեպատում բարբառով եւ զկնի եկելոց մարգարէիցն երկրորդեալ որովք երեւեալ ամենապարգեւ Հոգւոյն զաւրութիւն։

ՂԷ

ՂԷ. Համբարձեալ այնուհետեւ թեւովք Հոգւոյն աւետարանագիր արանցն քրիստոսասիրաց եւ անցեալ ընդ երկինս եւ բարձրացեալ ի վերայ խորանացն երկնից *անդր ի վեր յաստուածական յաթոռն եւ տեղեկացեալ Հոգւովն սրբով խորոցն Աստուծոյ եւ ծանուցեալ զմիածին Որդին անդէն ի ծոց Հաւր իւրոյ եւ այնպէս ճշմարտագոյնս հաստատեալ նորին գիտութեամբ որպէս եւ գիտէ *Հայր զՄիածինն իւր։ 2 Որով լուսաւորեալ եւ առեալ զանպատումն ի պատմել թէ Ի սկզբանէ էր Բանն եւ Բանն էր առ Աստուած եւ Աստուած էր Բանն նա էր ի սկզբանէ առ Աստուած ամենայն ինչ նովաւ եղեւ եւ առանց նորա եղեւ եւ ոչ ինչա։ 3 Տեսանե՞ս զի չեթող ինչ ի միջի զաստուածագէտ իմաստութեանն զպայման այլ միանգամայն զբովանդակն բերէ ասելովն *թէ Էր ի սկզբանէ եւ առ Աստուած էր *եւ Աստուած էր եւ ամենայն ինչ նովաւ եղեւ *եւ առ ժամայն իսկ ծանաւթ եղեալ էական *անձինն Որդւոյ եւ միաբուն եւ աստուածակից պատուին եւ ամենակար զաւրութեան նորին ։

4 Քանզի յառաջագոյն իսկ աստուածագէտս յարդարեաց բիւրապատիկ սքանչելեաւքն ամենատէրն Քրիստոս զսիրելի աշակերտսն իւր *զի եւ գեղոյ եւ կերպարանաց եւ միասնական բնութեանն երից անձանցն կատարելոց մերձաւորք եւ ծանաւթք իցեն ։ 5 Զի ոչ եթէ իւրեանց կարճահաս իմաստութեամբն հասեալք չքնաղ գիտութեանն Աստուծոյ այլ նորին իսկ մարդասէրն Աստուծոյ յայտ արարեալ յերկնից թէ Դա է որդի իմ սիրելի դմա լուարուք բ։ 6 Զոր եւ *Պետրոսի վկայեալ ի Կաթողիկէին իւրում թէ Ոչ պաճուճեալ ինչ առասպելաց զհետ երթեալ ցուցաք ձեզ զտեառն մերոյ Յիսուսի Քրիստոսի զզաւրութիւն եւ զգալուստն այլ մեզէն եղեալ *ականատեսք նորա մեծութեանն ։ Քանզի առեալ *յԱստուծոյ եւ ի Հաւրէ զփառս եւ զպատիւ եկեալ այնպիսի բարբառոյ ի մեծվայելչութեան փառաց անտի թէ Դա է որդի իմ սիրելի ընդ որ հաճեցայ եւ զայս բարբառ մեք իսկ լուաք եկեալ յերկնից՝ որք ընդ նմա իսկ էաք ի սուրբ լերիննգ։

* եւ Որդին *եկեալ ծանուցանէ զՀաւրն մեծութիւն թէ Եկի ոչ զիմ կամս կատարել այլ զկամս այնորիկ որ առաքեացն զիսա։ 9 Եւ յորդագոյն նշանակելով *ի վարդապետելն իւրում՝ *զփառս Հաւրն բարձրացուցանէ յայտ արարեալ զմիասնական կամացն թէ Զբանս *զոր ես խաւսիմ ընդ ձեզ՝ ոչ եթէ *յանձնէ ինչ խաւսիմ այլ Հայրն որ յիս *բնակեալ է՝ նա գործէ զգործսն բ։ 10 Նոյնպէս եւ վասն Հոգւոյն սրբոյ ասէ *թէ Հոգին ճշմարտութեան առաջնորդեսցէ ձեզ ամենայն ճշմարտութեամբ զի ոչ եթէ յանձնէ *ինչ *խաւսիցի այլ զոր *լսիցէ՝ խաւսիցի եւ զգալոցն *պատմեսցէ ձեզ նա զիս փառաւորեսցէ զի յիմմէ անտի *առնուցու եւ պատմեսցէ ձեզ։ *Զամենայն ինչ զոր ունի Հայր՝ իմ է *վասն այնորիկ ասացի թէ յիմմէ *անտի առնուցու եւ պատմեսցէ ձեզ գ։

12 Տե՛ս *զմիաբանութիւնն զմիակամութիւնն զմիաւորական ճշմարտութիւնն եւ տե՛ս զիա՛րդ լուսաւորեաց եցոյց զգոյութիւն երից անձանցն հաւաստի *եւ ասէ թէ Ոչ յանձնէ ինչ խաւսիցի Հոգին սուրբ քանզի *յիմմէ անտի առնուցու եւ պատմեսցէ ձեզ զի զամենայն ինչ զոր ունի Հայր՝ իմ էդ։ 13 Տե՛ս զՀայրն կատարեալ եւ զՈրդին ճշմարիտ եւ զՀոգին հաւաստի ։ 14 Նշանակեաց եւ զանորոշական եւ զմիաբուն աստուածական զաւրութեանն պայման ասելով *թէ Ելի ի Հաւրէ եւ եկի յաշխարհե։ 15 Նոյնպէս եւ վասն ճշմարիտ Հոգւոյն թէ Հոգին ճշմարտութեան՝ որ ի Հաւրէ ելանէզ։

16 Տայ վճիռ եւ վասն միաւորութեան միասնական Երրորդութեանն ասելովն թէ Հոգի է Աստուածա *ցուցանէ եւ վասն իւր եւ վասն ճշմարիտ *Հոգւոյն՝ զանքակութիւնն ի Հաւրէ։ 17 Զի թէպէտ եւ առաքեալք անուանեցան յառաքիչն ի Հաւրէ՝ *այլ ընդ նմին միաբուն եւ առանց մեկնելոյ զմիասնական գործն կատարեցին ասելովն՝ թէ Ոչ ոք ել *յերկինս՝ եթէ ոչ որ էջն յերկնից *Որդի մարդոյ *որ էն յերկինսբ։ 18 Տեսանե՞ս զի եւ *իջեալ յերկիր եւ է յերկինս։ 19 Որում եւ աւետարանիչն *Յովհաննէս տեսեալ վկայեաց թէ *ԶԱստուած ոչ ոք ետես երբեք բայց միածին Որդին որ է ի ծոց Հաւր՝ նա պատմեացգ։ 20 Եւ արդ՝ դու ի միտ առ զոր ասէն թէ Որ էն ի ծոց Հաւր՝ նա պատմեացդ զի զոր առ իւրեանսն *տեսանէին՝ ի ծոց Հաւր զնոյն գիտէին ։ 21 Ո՜ զարմանալի պարգեւելոցն եւ աստուածագէտ վիճակելոցն ո՛րպիսում մեծվայելչութեան առ ժամայն հասին։