Sadece LitRes`te okuyun

Kitap dosya olarak indirilemez ancak uygulamamız üzerinden veya online olarak web sitemizden okunabilir.

Kitabı oku: «Aristophanis Lysistrata», sayfa 3

Yazı tipi:

LYS.– Sed si Cupido ille dulcis, et Cypria Venus, amorem vobis in sinum et in femina inspiraverit; deinde vero si viris tentiginem jucundam ingeneraverit, ut quasi baculos penes erigant, spero fore aliquando, ut Lysimachæ a Græcis vocitemur.

PROV.– Quodnam ob facinus?

LYS.– Si effecerimus, ut desinant cum armis in foro versari et insanire.

MUL. QUÆD.– Maxime,⁵³ ita me Paphia Venus amet.

LYS.– Nunc enim et qua ollæ, et qua venduntur olera, obambulant per forum cum armis, quasi Corybantes.⁵⁴

PROV.– Ita hercle: sic enim fortes decet.

LYS.– Profecto res est ridicula, si quis clypeum Gorgonis capite insignitum tenens, emat coracinos.

MUL. QUÆD.– Vidi equidem ecastor comatum quemdam equitum tribunum,⁵⁵ qui equo insidens in æreum pileum injiciebat ovum a vetula sumtum. Thrax vero alius peltam quatiens et jaculum, uti Tereus,⁵⁶ terrefaciebat caricarum venditricem, et ficus maturas deglutiebat.

PROV.– Quomodo igitur poteritis vos turbatas res multas sedare, et dissolvere in regionibus?

LYS.– Perfacile.

PROV.– Quomodo? ostende.

LYS.– Sicuti fila, quum nobis sunt turbata, sic prehendimus, et subducimus fusis hac et illac; ita et bellum istud dissolvemus, si quis sinat, diducentes id per legationes hac et illac.

PROV.– Ex lana ergo et filis et fusis res periculosas, ô fatuæ, vos putatis sedaturas?

LYS.– Et vos, si vobis aliquid inesset sanæ mentis, ex nostro lanificio sumto exemplo rempublicam administraretis.

PROV.– Quidum? fac videam.

LYS.– Primum quidem oportebat vos, tanquam lanam in balneo, eluentes sordes, homines nequam præcipites ex urbe virgis expellere, et tribulos seligere; et istos qui inter se cohærent, et sese trudunt, magistratus affectantes, distrahere, eorumque capita defloccare: deinde omnes in calathum carminare communem benevolentiam, immiscendo et inquilinos, et si quis hospes aut amicus sit vobis; et si quis debeat ærario, hos quoque immiscendo. Quin etiam urbes, quas deducti ex hac terra coloni tenent, scire vos oportebat veluti glomeres quosdam nobis jacere, seorsum singulas: deinde ab istis omnibus sumere oportebat filum, hucque adducere, et omnia in unum cogere, deinde facere glomerem magnum, et ex eo texere Populo lænam.

PROV.– Nonne indignum est hæc istas lanæ instar purgare et glomerare, quæ belli minime participes sunt?

LYS.– Atqui, ô sceleratissime, plusquam duplum id ferimus, quæ primum quidem peperimus filios, et armatos emisimus.

PROV.– Tace: noli meminisse malorum.⁵⁷

LYS.– Deinde, quando oportet nos oblectari, et flore ætatis frui, solæ cubamus ob militiam. At quod nostra intersit mittite: discrucior vero propter virgines in thalamis consenescentes.

PROV.– Non ergo et viri senescunt?

LYS.– Edepol longe diversum est quod dicis. Vir enim peregre adveniens, etiamsi canus sit, cito puellam ducit virginem: mulieris autem brevis est opportunitas, quam nisi apprehendat, nemo vult eam ducere: sedet autem omnia captans.

PROV.– Sed quicunque senex penem adhuc arrigere valet —

LYS.– Tu ergo cur non moreris? morti tempestivus es. Sandapilam emes: utique mellitam tibi placentam pinsam. Sume hanc corollam et cinge caput.

MUL. I.– Et istas vittas accipe a me.

MUL. II.– Et hanc cape coronam.

LYS.– Quid tibi deest? quid desideras? Vade in navem; te Charon vocat: in mora es, quominus in altum provehatur.

PROV.– Nonne acerbum est hoc me pati? sed mehercle certum est ad collegas ire cum isto ornatu, et meipsum iis ostendere.

LYS.– Num expostulas, quod te non collocavimus? ⁵⁸ sed post tertium diem a nobis venient tibi summo mane tridualia parata.⁵⁹

CHOR. SEN.– Non amplius decet dormire, quicunque est liber; sed accingamus nos, viri, ad hoc negotium. Jam enim hæc res plura et majora olere facinora mihi videtur: et præcipue odoror Hippiæ tyrannidem;⁶⁰ metuoque valde, ne Lacones aliqui viri huc convenerint in Clisthenis domum, et has diis invisas mulieres dolo incitent, ut occupent opes nostras, et mercedem, unde ego victitabam.⁶¹ Indignum enim est ab istis admoneri cives, easque, mulieres quum sint, loqui de æreo clypeo, et insuper nobiscum agere de pace cum Laconibus, quibus non plus inest fidei, quam hianti lupo. Sed, ô viri, hæc illæ texuerunt ad tyrannidem occupandam. At enim nunquam mihi dominabuntur, siquidem cavebo, et gestabo gladium deinceps in myrti ramo, et in foro stabo armatus prope Aristogitonem.⁶² Hoc modo autem stabo juxta ipsum: ipse enim mihi auctor est, ut hujus diis invisæ vetulæ percutiam maxillam.

CHOR. MUL.– At vos domum ingressos ne mater ipsa agnoverit. Sed, ô carissimæ vetulæ, primum hæc humi deponamus. Nos enim, ô cives, orationem exordimur civitati utilem; atque adeo merito: nam illa in deliciis splendide educavit me. Septem annos nata statim arcana in Minervæ pompa gestavi: deinde molitrix fui: tum decennis, Dianæ dominæ, fluenti crocota amicta, Brauroniis consecrata fui:⁶³ demum adulta virgo canistrum gestavi,⁶⁴ habens caricarum catenam. Numquid ego debeo civitati suadere utilia? licet autem femina nata sim, absit invidia, si meliora præsentibus adferam: nam symbolæ etiam ego particeps sum, quippe quæ viros in commune adfero: vobis autem miseris senibus nulla hujus pars est. Nam symbolam avorum, quæ dicitur, collatam ex Medorum spoliis,⁶⁵ quum consumseritis, non vicissim adfertis tributa: sed insuper etiam periculum est, ne a vobis perdamur. Num ergo mutire licet vobis? Si autem molestus mihi eris, crudo hoc cothurno buccam tibi percutiam.

CHOR. SEN.– Annon hæc contumelia est magna? quin et incrementum res captura mihi videtur magis. Sed obviam ire oportet huic malo, quicunque coleatus est vir. Sed exomidem exuamus. Nam vir debet olere statim virum, nec decet vestibus involutum esse. Sed agite lupipedes,⁶⁶ quicunque ad Lipsydrium⁶⁷ convenimus, quum adhuc essemus: nunc oportet, nunc adsumere rursus juvenile robur, et extollere totum corpus, et decutere senium hocce. Si enim quis nostrûm hisce vel exiguam ansam dederit, nihil remittent illæ ab adsiduo labore; verum et naves fabricabunt, et adhuc conabuntur navalibus præliis decertare, et contra nos navigare, ut Artemisia:⁶⁸ sin ad equitandum se convertant, deleo dehinc equites nostros ex catalogo. Nam equo maxime⁶⁹ gaudet, eique firmiter invehit mulier;⁷⁰ nec currente facile deciderit: specta sis Amazonas, quas Micon pinxit in equis pugnantes cum viris.⁷¹ Sed istarum omnium in numellam indere hoc collum oportet.

CHOR. MUL.– Ecastor, si me irritassis, suem meam laxabo jam, et faxo hodie, ut vellicatus populares tuos inclames. Sed et nos, ô mulieres, ocius exuamur, ut oleamus feminas pertinaciter iratas. Nunc ad me veniat aliquis, ut ne amplius comedat allia neque fabas nigras. Nam si dixeris tantum male, sum enim valde irata, aquilæ parienti scarabæus tibi ero obstetrix.⁷²

MUL. QUÆD.– Vos enim nihili faciam, si mihi vivat Lampito, et Thebana amica nobilis Ismenia. Non enim potis eris, nec si septies decreta facias, qui odio es, ô perdite, omnibus et vicinis. Nam et heri, quum Hecatæ festum ludicrum instituerem, liberis meis amicam arcessivi ex vicinia, puellam bonam et amabilem, Bœotiam anguillam: illi autem negarunt se missuros propter tua decreta. Nec unquam hujuscemodi decreta facere desinetis, priusquam vos aliquis crure arreptos in præceps dejiciat.

CHORUS MULIERUM, LYSISTRATA, MULIERES QUÆDAM, CHORUS SENUM, SENEX QUIDAM

CHOR. MUL.– Dux facinoris hujus et consili, cur mihi tristis exivisti ex ædibus?

LYS.– Malarum feminarum facta et muliebris animus anxiam me reddunt, et sursum deorsum agunt.

CHOR. MUL.– Quid ais? quid ais?

LYS.– Vera, vera.

CHOR. MUL.– Quid mali est? dic nobis, quæ amicæ tuæ sumus.

LYS.– Sed turpe est dicere, et difficile reticere.

CHOR. MUL.– Ne me celes, quid nobis evenerit male.

LYS.– Prurimus libidine, ut brevissime dicam.

CHOR. MUL.– Io Jupiter!

LYS.– Quid Jovem inclamas? hæc sane ita habent. Equidem eas abstinere non amplius possum a viris: aufugiunt enim. Primam quidem deprehendi foramen pertundentem,⁷³ ubi Panos est sacellum: aliam e trochlea sese devolventem: aliam vero transfugium parantem: porro unam, passeri insidentem, jam volare cogitantem deorsum in domum Orsilochi,⁷⁴ crinibus prehensam heri retraxi: omnesque prætextus extundunt domum abuendi.

Jam quædam earum venit. Heus tu, quorsum curris?

MUL. I.– Domum ire volo: domi enim mihi est lana Milesia, quam tineæ rodunt.

LYS.– Quæ tineæ? nonne ibis retro?

MUL. I.– Sed cito revortar, per Divas juro, dummodo in lecto extendero —

LYS.– Ne extende, neque abeas usquam.

MUL. I.– Sed lanamne perire sinam?

LYS.– Ita, si necesse sit.

MUL. II.– Me miseram, me miseram, ob amorgidem, quam reliqui domi non decorticatam.

LYS.– En alia, ad amorgin non decorticatam quæ egreditur. Redi huc.

MUL. II.– At per Luciferam juro, me actutum inde huc redituram, ubi eam decorticavero.

LYS.– Noli decorticare: nam si tu istuc inceptaveris, itidem alia mulier facere volet.

MUL. III.– O diva Lucina, retine partum, donec in locum profanum ivero.

LYS.– Quid nugaris ita?

MUL. III.– Jamjam pariam.

LYS.– Atqui heri non eras prægnas.

MUL. III.– Verum hodie. Sed domum me ad obstetricem, ô Lysistrata, dimitte quam primum.

LYS.– Quam fabulam narras? quid habes hic duri?

MUL. III.– Masculum infantem.

LYS.– Non tu ecastor. Profecto ahenum habere quoddam videris cavum. Sciam modo. O ridicula! sacram galeam habes, et prægnatem te esse dicis.

MUL. III.– Et edepol prægnans⁷⁵ sum.

LYS.– Cur ergo hanc habebas?

MUL. III.– Ut, si me occupasset partus adhuc in arce, parerem in galeam istam ingressa, ut columbæ.

LYS.– Quid dicis? cur manifestæ rei verba prætendis? non lustricum galeæ diem hic expectabis?

MUL. IV.– At non possum amplius ne quidem dormire in arce, ex quo serpentem illum ædituum vidi.

MUL. V.– Ego vero misera pereo insomnia ob continuum titubantium⁷⁶ noctuarum clangorem.

LYS.– O scelestæ, mittite ficta ista portenta. Fortassis viros desideratis. Nos vero nonne putas illis desiderio esse? sat scio, molestas transigunt noctes. Sed, ô bonæ, sustinite fortiter, et durate paululum adhuc. Nobis enim editum est oraculo, superiores nos futuras, si seditionem inter nos non fecerimus. Sic autem habet oraculum.

CHOR. MUL.– Dic nobis quid dicat.

LYS.– Tacete jam.

Sed quando hirundines trepidæ in unum locum convenerint epopas fugientes, abstinebuntque a mentulis, tum finis erit malorum, et summa faciet ima Jupiter altifremens.

CHOR. MUL.– Supra jacebimus nos?

LYS.—Sin dissidium fecerint, et avolarint e sacro templo hirundines, jam non videbitur avis ulla esse lascivior.

CHOR. MUL.– Perspicuum edepol oraculum: ô Cœlites! ne jam despondeamus animum lassitudine, sed ingrediamur. Etenim turpe erit, ô carissimæ, si oraculo defuerimus.

CHOR. SEN.– Fabulam volo narrare quandam vobis, quam olim ipse puer audivi: sic autem habet. Erat adolescens quidam Melanion, qui fugiens nuptias abiit in deserta, et in montibus habitabat: deinde lepores venabatur, texens retia, et canem unum habebat. Nec amplius rediit domum, propter odium: adeo mulieres abominatus est ille. Nos vero non minus quam Melanion, qui sumus casti.⁷⁷

SEN. QUID.– Volo te osculari, vetula.

MUL. QUÆD.– Non ergo cepam comedes.

SEN.– Et sublato crure te calce ferire.

MUL.– Silvam multam geris.

SEN.– Nam et Myronides erat hispidus illa parta, nigroque podice, timendus hostibus omnibus: sic etiam Phormio.⁷⁸

CHOR. MUL.– Et ego volo fabulam quandam vobis narrare Melanioni respondentem. Timon⁷⁹ quidam erat implacabilis, inaccessis spinis circumseptus faciem, Furiarum propago. Iste inquam Timon fugit propter odium, multa mala imprecatus improbis viris. Sic ille rursus vestrûm oderat malos viros semper: mulierum autem erat amantissimus.

MUL. QUÆD.– Visne buccam tibi percutiam?

SEN. QUÆD.– Haudquaquam timeo.

MUL.– Sed crure feriam.

SEN.– Cunnum ostendes.

MUL.– Sed tamen non videbis, licet vetula sim, eum crinitum, at deglabratum lucernæ flammula.

53.Leipzig: "Maxume"

54.Priests of Cybelé, who indulged in wild, frenzied dances, to the accompaniment of the clashing of cymbals, in their celebrations in honour of the goddess.

55.Captain of a cavalry division; they were chosen from amongst the Hippeis, or 'Knights' at Athens.

56.In allusion to a play of Euripides, now lost, with this title. Tereus was son of Ares and king of the Thracians in Daulis.

57.An allusion to the disastrous Sicilian Expedition (415-413 B.C.), in which many thousands of Athenian citizens perished.

58.The dead were laid out at Athens before the house door.

59.An offering made to the Manes of the deceased on the third day after the funeral.

60.Hippias and Hipparchus, the two sons of Pisistratus, known as the Pisistratidae, became Tyrants of Athens upon their father's death in 527 B.C. In 514 the latter was assassinated by the conspirators, Harmodius and Aristogiton, who took the opportunity of the Panathenaic festival and concealed their daggers in myrtle wreaths. They were put to death, but four years later the surviving Tyrant Hippias was expelled, and the young and noble martyrs to liberty were ever after held in the highest honour by their fellow-citizens. Their statues stood in the Agora or Public Market-Square.

61.That is, the three obols paid for attendance as a Heliast at the High Court.

62.See above, under note 3 [Transcriber: "PG44"].

63.The origin of the name was this: in ancient days a tame bear consecrated to Artemis, the huntress goddess, it seems, devoured a young girl, whose brothers killed the offender. Artemis was angered and sent a terrible pestilence upon the city, which only ceased when, by direction of the oracle, a company of maidens was dedicated to the deity, to act the part of she-bears in the festivities held annually in her honour at the Brauronia, her festival so named from the deme of Brauron in Attica.

64.The Basket-Bearers, Canephoroi, at Athens were the maidens who, clad in flowing robes, carried in baskets on their heads the sacred implements and paraphernalia in procession at the celebrations in honour of Demeter, Dionysus and Athené.

65.A treasure formed by voluntary contributions at the time of the Persian Wars; by Aristophanes' day it had all been dissipated, through the influence of successive demagogues, in distributions and gifts to the public under various pretexts.

66.Leipzig: "lupides"

67.A town and fortress of Southern Attica, in the neighbourhood of Marathon, occupied by the Alcmaeonidae – the noble family or clan at Athens banished from the city in 595 B.C., restored 560, but again expelled by Pisistratus – in the course of their contest with that Tyrant. Returning to Athens on the death of Hippias (510 B.C.), they united with the democracy, and the then head of the family, Cleisthenes, gave a new constitution to the city.

68.Queen of Halicarnassus, in Caria; an ally of the Persian King Xerxes in his invasion of Greece; she fought gallantly at the battle of Salamis.

69.Leipzig: "maxume"

70.A double entendre– with allusion to the posture in sexual intercourse known among the Greeks as ἵππος, in Latin 'equus,' the horse, where the woman mounts the man in reversal of the ordinary position.

71.Micon, a famous Athenian painter, decorated the walls of the Poecilé Stoa, or Painted Porch, at Athens with a series of frescoes representing the battles of the Amazons with Theseus and the Athenians.

72.To avenge itself on the eagle, the beetle threw the former's eggs out of the nest and broke them. See the Fables of Aesop.

73.Leipzig: "Primam quidem deprehendi foramen repurgantem"

74.Keeper of a house of ill fame apparently.

75.Leipzig: "Et edepol prægnas sum."

76.Leipzig: "tutubantium"

77."As chaste as Melanion" was a Greek proverb. Who Melanion was is unknown.

78.Myronides and Phormio were famous Athenian generals. The former was celebrated for his conquest of all Boeotia, except Thebes, in 458 B.C.; the latter, with a fleet of twenty triremes, equipped at his own cost, defeated a Lacedaemonian fleet of forty-seven sail, in 429.

79.Timon, the misanthrope; he was an Athenian and a contemporary of Aristophanes. Disgusted by the ingratitude of his fellow-citizens and sickened with repeated disappointments, he retired altogether from society, admitting no one, it is said, to his intimacy except the brilliant young statesman Alcibiades.