Kitabı oku: «Ey Dünya Ey», sayfa 3

– Evladım! Babanı nerede bıraktın? diye oğluna doğru koştu.

– Anne! Babam sağ salim! dedi yere otururken.

Şeyi’ye ağabeyinin gözleri biraz şişmiş gibi göründü. Ağladığı belliydi. Hemen söylemediğine göre bizi kandırıyor diye düşündü.

– Sağ salim ise nerede şimdi babam?

– Tazabek’in evinde.

– Yaralı mı yoksa? dedi annesi korkarak.

– Ömeken’i silahla vurdular, anne!

– Nasıl vuruldu? Sağ mı?

Ağıntay başını salladı,

– Pazara doğru yürürken karşıdan silahla vuruldu. Babam, ben, Tazabek ve Ömeken yan yana gidiyorduk. Ömeken atını kucaklayarak yıkıldı. Tazabek’le ikimiz yardım etmeye çalıştık. Fakat baktığımızda göğsünden vurulmuştu.

– Aman Tanrım! Ne yapacağız? dedi Ajiken telaşla korkarak. ‘Ne yapacağım?’ sorusu Şeyi’yi de korkuttu.

* * *

Ömirbek’i defnetmeye evdekilerle birlikte Şeyi de gitti. Daha gelin olmadan o eve uğursuzluk getirmiş gibi kendisini suçlayarak milletten uzak duruyordu. Bir an ağabeyinin yanına geldiğinde çevresindekilerin çoğunun konuşması askere alınma hakkındaydı.

– Ne için askere alacak, nereye götürecek, ben hala anlamıyorum, dedi iri yarı olan, kendisini güçlü olarak gösteren yüzü geniş delikanlı.

– Nereye mi götürecek? Ruslarla Almanların savaştığı yere götürecek! dedi birisi, bir şey biliyor gibi.

– Rusları kurşunlardan koruyacak derin çukurlar kazacakmışız! Ona da ‘siper’ deniyormuş!

– Eee, biz çukur kazdığımızda Almanlar çukuru kazıp bitirsinler diye bekleyecek miymiş? Ateş etmeyecek mi?

– Tabi ki ateş eder! Yoksa bu Kazak’mış diye acıyacak mı sanıyorsun?

– Bizim öyle göz önünde öldürülmemizin Ruslara ne faydası var?

– Bir faydası Almanlar, Rusların yerine bizi öldürürler, ikincisi, biz ölünce bizim topraklarımız, her şeyimiz Ruslara kalır. Sahipsiz kalan yeri sahiplenmekten başka ne yapılır? Zaten her sene çoğalıp, güzel yerlere yerleştiklerini görmüyor musun?

– Askere gitsen Rus diye Almanların elinde öleceksin, gitmesen, gitmedin diye Ruslar öldürecek diyorsun yani.

– Aynen öyle.

– Öyleyse sonuç hep ölüm! En azından kendi toprağımızda ölmeyelim mi?

– Ben de onu düşünüyorum!

Gençlerin böyle konuşmaları Şeyi’yi korkutsa da onların cesaretleri biraz güç verir gibi oldu. Fakat Tazabek’le ikisinin durumunun ne olacağını sadece Allah bilirdi. İnsanların hayal etmekte zorlanacakları zalimliklerin yaşanacağı bir devir gelmiş gibiydi., Düşünemediği korkunç olayları sanki insan dışarıda izliyor gibiydi.

Kendisinin Albanların içinde Sarı diye bilinen atalardan, annesinin Kızılbörik diye anılan soydan olduğunu biliyordu. Onlar her sene kışında Jalanaş’ın batı bölgesinde, yazın da Sırt’ta yaşıyordu. Orta Merki’de genelde bir iki gün kalırlardı fakat memleketin huzursuzluğundan dolayı bu sene uzun süre kaldılar. Tazabek, Albanların içinde Almerek ve onun Janibek diye bilinen kolundan geliyordu. Onun da annesi, Kızılbörik soyunun kızıydı. O taraftan ikisi akraba idi. Babalarının birbirlerine arada bacanak demesi ondan dolayıdır. Almereklerin yurdu Kulık dağının öteki karşı eteği ve Saha tarafının hepsidir. Kulık dağı, Şarın nehrinden doğuya doğru, Jalanaş dağı ise onun güney taraf karşısında İki Aşa’ya kadar uzanmaktadır. İkisinin arası doğuya doğru genişleyip bir birinden uzaklaşıyordu. Doğuya doğru sırayla Toğız Bulak, Şet Merki, Aral, Orta Merki, Jaydak Bulak, Kensu veya Bas Merki, İki Aşa denilen her yer, her su o Jalanaş dağının eteği olan yeşillik yerler. Bunlardan doğan nehir ve bulaklar Kulık dağının güney tarafından akan Keğen suyuna ve Aktoğay’la birleşip Şarın’a akar. Şarın’ın başı Aktoğay, ortası Köktoğay, eteği ise Sartoğay’dır. Suyun iki yakasındaki uçurumlar, su ile rüzgârın oluşturduğu mükemmel manzaralar, biri kahramana, biri ozana benzeyerek ilgi çekerken, diğeri de korkulu bir şeylere benzetilerek korkuturdu. Kazakları yöneten Rusların ilgisini böyle yerler çekmezse neresi çekerdi? Ruslar, şimdiden Jalanaş köyünü avucunun içinde oynatıyordu.

* * *

Babasının ölümü Tazabek’i birden yetiştirdi ve çok değiştirdi. Mal mülkün artık kendi sorumluluğunda olduğunu düşünüp Vasily’nin atlarını geri verdi ve akrabalarının oturduğu İki Aşa yaylasına ailesiyle taşındılar. Şimdi onun aklındaki tek şey babasının intikamını almaktı. Karkara pazarındaki birçok askere tek başına saldıramayacağını ancak bir Rus’u kurşunlamadan da yerinde duramayacağını biliyordu. Fakat sonunda bir çözüm bulacak gibiydi. O düşünceyle Vasily’nin verdiği silahı yanına alıp yine Karkara tarafına gitti.

* * *

Halk telaş içindeydi. Orta Merki’nin yukarısından Jalanaş’tan Karkara’ya, Karkara’dan Jalanaş’a doğru göçen halkı Şeyi her gün görüyordu. Tazabek’in şimdi pazar tarafını gözetlediğini bildiği için her kalabalığı gördüğünde yüreği ağzına geliyordu. Rusların eziyetine dayanamadığı için çatışan yiğitlerin ve onlar için telaşlanan milletin kaderinin nasıl olacağı belirsizdi. Hapiste yatan Avbakir’in akrabaları çok telaşa düşmüşlerdi fakat telaşın ötesinde çatışma, ölüm olduğunu kendileri bile anlayamayacak haldeydi. Ölümü tehlike değil cesurluk sayıyorlardı artık. Babasının bir övüp bir yerip durduğu Kazaklar için bu zulümden kurtaracak çare bulmak şimdilik belirsizdi. Şeyi, düşüne düşüne artık olgunlaşmış gibiydi. Ona göre, ölüm ile yaşam tercih noktasına geldiğinde insanın ilk önce yaşamayı düşünmesi gerekiyordu. Aklın ve fikrin de öyle işlemesi gerekiyordu. O yüzden gelenekleri ve inancı bir tarafa bırakıp hemen Tazabek’in ailesine gitmeyi doğru görüyordu. O düşüncesini güçlendirip batmak üzere olan güneşe; yalvararak, dua ederek baktı. Huzurlu doğup huzurlu batmasını diledi. Öylece eve doğru yürürken birden ödü koptu, annesi hiç ses çıkarmadan arkasından bakıyordu.

– Anne ya! Ödümü patlattın!

– Korkuttum mu, canım? Ortadaki durum beni de korkutuyor! Yanına yaklaşınca kucakladı,

– ‘İnsanın öfkesi artınca akıllı azalıyor’ derdi eskiler. Babasının intikamını alacağım diye koşan Tazabek’in başına bir şey gelirse ne olacak diye korkuyorum. Artık onlar için endişeleniyoruz, gidip onların ailesiyle birlikte yaşaman doğru olur kızım! Gördüğün gibi tüm Albanlar kendi yurdunda muhacir olacak durumdalar. Millet bu durumdayken bizim gelenek görenek dediğimiz şeyler ne işe yarar? ‘Aşı yok oruç tutar, işi yok namaz kılar.’ der büyükler, ‘Oruç, namaz tokluktadır’ Nikâhı düğünsüz yapalım. Baban da kabul eder, sen de düşün.

– Tamam, anne! Endişelenip evde oturmaktansa en azından Tazabek’in yanında olayım!

– Akıllı kızım benim! ‘Elli altmış koyunla yaklaşık yirmi büyük malı götürüp Kalişa dünürün yanına taşınalım mı?’ diye baban söylediğinde ‘Yaslı eve taşınmamız ayıp olmaz mı? Bir de kızımızı kendimiz götürmüş oluruz’ diye ben karşı gelmiştim. Şimdi düşünüyorum da yol kenarından uzak oturmamız daha iyi olur.

Ertesi öğleyin gibi Jalanaş tarafından birçok atlının geldiğini gören Şeyi korkup eve doğru koşarak geldi.

– Baba, birileri geliyor! dedi eliyle batı tarafını göstererek.

– Şimdi ne oldu? dedi annesi düşman baskın yaptı zannedip.

Hepsi telaşla dışarı çıktılar. Birçok atlı kişi yamaçta gidiyordu. Hiç birinin kıyafeti de ata binişi de Ruslara benzemiyordu. Ellerindeki mızraklar, takımlarındaki topuzlar, hepsi onların Kazak olduğunu gösteriyordu. Bunları fark edince atlı iki kişi gruptan ayrılarak Jaydak Bulak’a, bunlara doğru geliyordu.

– Tüh! Boşuna göründük gözlerine, dedi Ajiken mızmız ederek.

İki yiğit yaklaşınca yüksek sesle selamlaştılar.

– Hayırdır, yolculuk nereye? dedi Tilevli iki delikanlı ile selamlaşarak.

– Karkaraya gidiyoruz! dedi eski kalpak giyen kişi yanındaki arkadaşına çekinerek bakıp,

– Jalanaş’taki Rusları elebaşıyla birlikte kovarak evlerine soktuk. Şimdi Karkaraya doğru gidiyoruz. ‘Bize destek olan erkek varsa, bizimle gelsin!’ diye ikimizi Jakıpberdi ağabey yolladı. Yanında Tezek dedem de vardı.

– Jakıpberdi ağabey ile Tezek deden öndeyse biz de oğlumla ikimiz arkanızdan geliriz.

Baba ile oğul Karkaraya gittikten sonra ertesi gün Şeyi yengesiyle hayvanları otlatmaya çıktı.

Çiçek ile saman güneşin sıcaklığıyla kokmaya başladığında ikisi atlarını otlamaya bırakıp kendileri alt tarafın tamamını gören tepe gibi yere çıkıp oturdular. O zaman Şeyi’nin aklına Tazabek geldi. Bir an kocası gibi bazen kocası değil gibi kuşkulu durum onu çaresiz bıraktı. Arzulayıp, zor dayandığı Tazabek’in görünüşünden belliydi.

– Jibek’im! diyen Jüzük’ün sesi Şeyi’nin düşüncelerini kesti.

– Kendi kendine o kadar neyi düşünüyorsun? Böyle yalnız olduğumuzda konuşalım!

– Neyi?

– Ne olacak? Tazabek’le ikiniz beni endişelendiren!

– Onun neyini konuşalım?

– Hepsini! Tazabek bugün gelse bugün, yarın gelse yarın ikinizi bir yatakta kavuşturacağım. Onu bilmeni isterim.

– Hayır, Jüzük! Daha evlenmeyen kız öyle yapmaz. Ayıp olmaz mı?

– Hiç de ayıp değil. Koca yanında yatmak ayıpsa annelerimiz ile ninelerimize ayıp değil mi?

– Tazabek daha kocam değil ki!

– Onu kim söyledi. Beni dinle! Annen baban izin verdi mi, verdi! Dünürler iyi bir şekilde ağırlandı mı, ağırlandı! Bundan başka ne istiyorsun? Tazabek seni düşünüp bekliyor! Tazabek’in yerinde ben olsaydım çoktan gizlice gelip işimi bitirirdim.

– Tüh! Jüzük! Sen ne kadar zalim bir insansın!

– Ben zalim değilim! Bu benim yengelik görevim! Tazabek’le evlendiğinde mutsuz olursan beni ölene kadar görmeyebilirsin. Ama ne bileyim belki de ‘Kocama kavuşturan canım yengem’ diye her gece teşekkür edersin bana.

– Tamam! Yeter artık!

– Hayır, dinle! Erkeğin yanında yatmanın korkunç olduğunu kim söyledi sana? Korkunçsa ağabeyinin yanında ben neden yatıyorum? Korkudan ölmek için mi? Yoksa kocanın erkekliğini tatmak için mi?

– Tüh, ne kadar terbiyesizsin? Bu ne rahatlık, yeter!

– Tamam! Bakarız, kimin terbiyesiz olduğuna! ‘Vaay, böyle olduğunu neden daha önce söylemedin?’ diye bana sonra kızmazsın inşallah.

– Yeter artık! Hayvanlara gidip bir bak! Atlarla birlikte çam ağaçlarının arasına girerse dalların arasında koyun kalır, orda dilenci var.

– Tamam, gidiyorum! Fakat Tazabek geldiği gün görüştüreceğim, ona hazır ol! Jüzük konuşarak atına binip koşturarak gitti.

– Yavaş! Atından düşersin!

– Korkma! Düşersem yer sağlamdır!

Nezaket icabı öyle dese de içinden Jüzük’ün dediklerinin doğruluğunu kabul etti, hemen kavuşmak için dua etti.

* * *

Jakıpberdi’nin ‘Pazarı basacağız. Kardeşler, yardıma gelin!’ haberini duyduğunda ‘Allah’ım duam kabul oldu’ diye sevindi Tazabek. Avcılık yap diye Vasily’nin verdiği tüfeği boynuna asarak atına binip gitti.

O gün pazara varmadan yanındaki Beleksaz’da konakladı. Atından inip fark ettiği, her evin önünde yaklaşık on yirmi bağlı at ve köyde dolanıp koşan insanlardı. Bugün birçok kişi Jarkent’le irtibat kuran Temirlik’i, ikinci olarak Karakol ile haberleşen Taldıbulak postanesini yıkıp gelmişlerdi.

Gazaba gelen halk yarın Karkara pazarını basacaktı. İnsanları şöyle dursun Karkara’nın havası da bugün öfkeli gibiydi. Karabulut, ne yağdı ne dağıldı. Sanki Pazarın üstünü siyah tündük örttükçe örtmüş. Taldıbulak’a saldırdığında Tazabek, Vasily ve Daneker’e ne oldu acaba diye düşünmüştü fakat tekrar hemen unuttu.

Halk, ertesi gün pazarın arkasında toplandılar. İri yarı, sesi gür, suskun, öfkeli gibi kızarak bağıran Jakıpberdi emrederek görev verdi.

Ahali! dedi başındaki şapkasını yukarı kaldırarak. Atlı halk hiç ses çıkarmadan dinliyordu.

– Teee ataların yöneticilik yaptı, diye pazara saldırmayı bana görev olarak verdiniz. Düşmandan değil ben bu işin sorumluluğundan korkuyorum. Ben bu yolda ölsem bile pişman olmam. Çünkü bu memleket için vermeyecek hiç bir şeyim yok. Benim görevim, Rusların öldürdüğü Tazabek atalarımızın da Rusların tutukladığı Avbakir kardeşimin de intikamını almak değil, horlanan Kazakların şerefini korumak! Hepimiz bugün şerefimiz için toplandık, onun için ata bindik! Bir oldukça biz güçlüyüz. Pazarda silah çok fakat bize az. O yüzden memleketi korumak isteyen insan ilk önce kendisini korusun! Çünkü ölen kişi kimseyi koruyamaz! Ölümden korkmayan insan olmaz, fakat eceli gelen korksa da ölür, korkmasa da ölür! O yüzden iş, boşuna ölmeden düşmanını öldürmek suretiyle intikam almaktır! Düşmanın elinden ölmek yiğitlik değil, düşmanı öldürmek yiğitliktir! Bu aklınızda olsun! Haydi, gidelim!

Sinirlenip öfkelendi etrafını saran kardeşleri, hepsi bir anda bağırıştı. Millet de arkasından homurdanarak gitti. Pazarı dağıtacak gibi hepsi atla koşturdu, aniden birisi,

– Eyvah! Sağ tarafımızdan bir kalabalık geliyor! dedi boğularak.

Tazabek aniden baktığında dörtnala gelen yirmi otuz asker gördü.

– Bizi kuşatmak üzereler! Bakın! Ününe bakın! dedi yine birisi bağırarak.

Sol taraftan ellerinde tüfekleriyle birçok yaya yaklaşmak üzereydi. Tazabek en önde gelen birisini seçmeden ateş etti. Eceli mi gelmemiş yoksa kurşun mu tam yerine değmedi? Hayvanla insana ateş etmek farklıymış, insana ateş ettiğinde sadece elin değil yüreğin de titriyormuş. Etraf toz duman oldu. Kurşunlananların bağıran, boğulan sesleri her taraftan geliyordu. Sonunda sağ kalanlar dağa doğru kaçtılar.

– Durmadan ateş edin! diye Jakıpberdi’nin sesi duyuldu,

– Düşman çekinmeden ateş ederse hepiniz ölürsünüz!

Ne yazık ki Kazaklar iyi savaşamadılar. Ancak Jakıpberdi’nin yanındakiler biraz isabetli ateş etti, diğerleri ise bir iki kere öylesine ateş etti ve her biri bir yana dağılarak dağa kaçıştılar.

Tazabek atla dörtnala giderken ardına baktığında sık orman içinden karaltısı görünen bir askeri fark etti. Fakat silahını doldurana kadar kurşun değecek mesafeden uzaklaşmıştı. Yine de o tarafa doğru ateş etti, en azında çekinir diye. Yan tarafından gelen birisi atıyla birlikte yere yuvarlandı. Sağ tarafından gelen de atından düştü. Kazaklar öldüler.

Millet tepeyi geçtikten sonra ancak durabildiler. Tazabek kalabalık içinden kaynatasını ve Ağıntayı aradı. Kalabalığın arasından Tilevli belki sağ salim çıkmış olabilir diye yorumladı. İki üç grubun arasından bulamadı. Yeni bir grubun arasına girmek üzereydi yanından geçen birisi tanıdık geldi. ‘Nerden görmüştüm?’ dedi hatırlayamadan. O da öyle yapsa gerek, geçtikten sonra geri döndü.

– Tazabek ağabey! dedi o da sonra hatırlayarak.

– Sopıya! dedi kıza doğru atın sürerek. İkisi at üzerindeyken kucaklaşarak selamlaştılar.

– ‘Nerede görmüştüm bu yiğidi?’ diyordum, erkek gibi giyinmişsin!? Bunu nasıl anlayabiliriz? Sen kimin tarafındasın?

– Ben eskiden beri adaletsizliğe karşıyım! Onu Ruslar mı yapar, Kazaklar mı, benim için fark etmez! Tabi ki kendi halkıma ateş etmeyeceğim fakat elimden geldiğince Kazaklara yardımımı esirgemem! Çünkü ben onların toprağında yetiştim ve yaşıyorum!

– Tüh, Sopıcan! Keşke Rusların hepsi senin gibi olsaydı!

İkisi kalabalıktan ayrılarak çıktılar. Bir şey söyleyecek gibi Sopıya’ya tekrar tekrar bakıvermişti.

– Ağabey! Ne oldu? Kendi gözlerine hala inanamıyor musun?

– Hayır! dedi Tazabek hemen cevap vererek. Sana hayranlığımdan aklıma söyleyecek bir şey gelmiyor! Senin böyle yapacağını hiç düşünmemişim. Bunu anne baban, ağabeyin nasıl kabul ettiler?

– Onlar geri döndüler! Ben de Kojak’la birlikte Kazakların peşine takıldım!

– Hangi Kojak?

– Bildiğin değirmenci Kojak.

– Sığırcı Kojak mı? Neredeyse kalbim duracak!

– Tüh, bana dürüst bir Kazak’ı bulamaz mısın? Bak, işte Kojak da benim peşimden geliyor!

– Vaay! Sen Sopıya’yı nereye götürüyorsun? Gel teke tek çıkalım! dedi atından inerek.

– Gelsen gel! dedi Tazabek de karşı gelerek. İkisi bir birine yaklaşarak kucaklaştı.

– Kardeşim, nerelerdesin? Bir birimizi böyle savaşta mı göreceğiz, ne oldu böyle? dedi Kojak sesi değişerek.

– Nerede, nasıl görüşürseniz görüşün ama sağ salim görüştüğünüze şükredin! dedi dışarıdan birisi.

Elinde mızrağıyla Jomart’tı.

– Tam düşmanı yakalayacak yiğide benziyorsun! dedi Kojak dalga geçerek ve hürmet gösterdiğini belli ederek.

– Tazabek gibi korkup uzaktan ateş etmiyorum, düşmanın tam yanına gidip yüreğinden vuruyorum!

– Atın yaralanmış! Gidip yanına yaklaşabilirsin fakat geri dönmeden orada kalma!

– Düşmana dörtnala giden at düşmandan kaçmaya da yarar!

– İşte bu söylediğin doğru! Sen önceden kaçmayı düşünüp atını ayarlamışsın!

– Bakıyorum, sen benim bindiğim atı da kıskanıyorsun! Eğer güzel bir kadın alsam, o zaman kıskançlıktan patlarsın!

– Eee, yeter! Sen yenildin, dedi Sopıya Kojak’a gülerek bakıp. Senin topuzundan Jomart’ın mızrağı uzun, atından onun atı koşucu, senin kadınından onun almadığı kadın bile güzel, şimdi senin yenilmediğin başka ne kaldı?

– Hey! dedi Jomart kulak vererek,

– Sen ne zaman evlendin?

– Sen mızrağını eğlediğinde.

– Dalga geçme, doğruyu söyle, atla şakalaşsan da kadınla şakalaşılmaz!

– Sen işte benim kadınımla şakalaşıyorsun!

– Hey, bu ne! Ağzına geleni söylüyor? Kadının Sopıya mı?

– Evet! Aynen öyle, Jömeke! dedi Sopıya at üzerindeyken işaretle selam vererek.

– Bu deli ya! diye Jomart kahkahayla gülerek,

– Biz Ruslarla savaşıyoruz, bu ise onların kızını almış. Böyle yaparsam sağ kalırım diye düşünüp yaptığı kurnazlığa bak.

– Nasıl düşünürsen öyle düşün, Jomart! Senin gibi boş boş dizimi kucaklamaktansa Rus kızını kucaklamak daha iyidir!

– Jomart, konu Kojakta değil Sopıya’da! dedi Tazabek konuya girerek,

– Ruslar, Kazaklara baskın yapsa da bir Kazak’a gelin olan Sopıya’nın yaptığı hareket takdirliktir. Hayırlı olsun, mutlu olun! Ben de Allah’ın izniyle yakın zamanda evleneceğim, babam hayattayken Tilevli ağabeyin kızı Şeyi’yi istemişti. Kaynatam ile kayınbiraderimi vuruşurken gözden kaçırdım, onları arıyordum. Sopıya’ya rastladım, arkasından siz geldiniz biraz duraksadım. Hadi, gidip birlikte arayalım!

Ağıntay’ın önünde uzanan Tilevli’yi görünce Tazabek’in yüreği ağzına geldi. Sağ bacağına isabet eden kurşun kalça kemiğine saplanmış. Peşimizdekilerin eline düşmeden buraya kadar dayanıp gelmiş. Halk hekimliğinden biraz haberi olan Simtik adında bir ihtiyar eyerin altındaki keçeyi yakıp basarak kanını zor durdurmuş. Ağıntay’ın gömleğini yırtıp kalçasını onunla sardığında Tilevli gözlerini açtı.

– Ağıntay, dedi gözüyle oğlunu arayarak,

– Beni çabuk eve götür, oğlum!

Tilevli biraz kendine geldi. O an inleyerek arada huzurla yaşadığını söylüyordu.

– Kurşunu çekip alacak ya da delip çıkaracak bir sınıkçı bulsan daha çabuk iyileşirdi! dedi Simtik Ağıntay’a bakarak,

– Eğer ağrı şiddetlenmezse bundan ölmez!

– Bende iyot vardı! dedi Sopıya atından inerek. O arada birisi,

– Eyvah! diye bağırdı,

– Tepeye bakın!

– Eee, bu göç ne ki!

– Ne var? dedi hemen birisi.

– Göçün önünde giden beyaz bayrak kaldırmış atlıya bakın, koşumu tüm gümüş, güneşten parlıyor. Beyaz bayrak kaldırdığına göre biz barış istiyoruz demektir. Bizim taraftan bir topluluk değil, uzaktan geliyorla belki.

– Tüh! Çok büyük göçmüş! Yük develerinin sayısı bile yaklaşık kırk kadar, dağ yamacı koyun dolu, bir oba olsa gerek!

– Eyvah! dedi az önce bağıran ses, – Onlar imha edecek bizi!

– Tüh! Sulh isteyenler göçerler bizi neden imha etsin ki?

Tepeye çıkan birçok atlıyı yamaca saklananları göç edenler de bir anda gördüler. Göçün başındaki mavi atlı biraz duraksar gibi oldu, sonra beyaz bayrağı yere bırakıp, iki elini yukarı kaldırarak yere indi. Aniden bir gürültü koptu. Dört bir yandan karşı taraftaki sık ormana doğru koştular.

– Şimdi ne yapacağız? dedi Ağıntay şaşırarak.

– Kaynatamı bana verin! dedi Tazabek atına binerek.

Ağıntay ile Jomart ihtiyarı yerden kaldırdılar. Sopıya da yardım etti. Tilevli dişini sıkarak ses çıkarmadan dayandı. Tazabek onu kundaklanmış çocuk gibi kucağına aldı. Tepe taraftan gelen boğuk sesler gökyüzünü inletiyor gibiydi. Uçan ok vızıldıyorsa değdiğinde delerek çıkacağını Tazabek iyi biliyordu. ‘Öldürdüler! Öldüler!’ dedi ürkerek. Kalanların nereye kaçıp saklandığını ancak Allah bilir, buraları iyi bilen Tazabek sık ormana girdikten sonra, ‘düz yürü’, ‘sağa dön’ diyerek sonunda büyük iri taşın geniş tepesine götürdü. Tilevli’yi yere indirerek o arada Sopıya yarasına tekrar bakıp sardı.

– Kalçasını yarıp kurşunu çıkarsak daha iyi olurdu, yoksa iltihaplanır diye korkuyorum da ne bileyim? dedi Sopıya.

– Sen yarmasını biliyor musun? Korkmayacak mısın? diye Tazabek yüzüne şüpheyle baktı.

– Tilevli ağabey kendini vuran kurşundan korkmadıysa ben niye korkayım ki! Bende sadece alet yok!

– Onu nasıl bulacağız?

– Jalanaş’ta Sergeyçük adında bir sağlık memuru var. Kendisi gelip görse daha iyiydi! Gelemezse aletini verir!

– O zaman kaynatamı eve yetiştirelim. Ondan sonra Jalanaş’a ikimiz birlikte gidip gelelim.

– Hayır! Tazabek, sen hiç rahatsız olma! Sopıya’yı ben kendim götürüp geleceğim. ‘Sen kimi olursun?’ diye sorarsa, ben kocasıyım derim, sen ne diyeceğini bilemeden şüphelendirirsin!

– Vay be! Senin böyle kıskanacağını hiç düşünmemiştim?

– Kıskansam da kıskanmasam da eşimin başka bir erkekle gitmesine nasıl razı olabilirim?

– Tamam, tamam! dedi Sopıya yavaşça Kojak’ı omuzuyla dürterek,

– Şakalaşmayı bırakın! İlk önce yaralı kişinin durumunu düşünün!

Tazabek hemen kendi fikrini söyledi,

– Jomart ikimiz ormandan iki üç tane sırık bulup ondan sedye yapalım. Sonra kaynatam da biz de zorlanmayız.

– Ama dikkat edin! dedi Sopıya Tilevli’den biraz uzaklaşarak,

– Bu düşmanlar Fon-Berg’in cellatları olabilir! Onunla şakalaşmayın! O zalim tepenin önünde gizlenmiş olabilir.

– Berg de kim oluyorr? dedi Tazabek bir şey anlamadan Sopıya ile Kojak’a bakarak.

– Benim aslında Kazaklarla birlikte olmam o Berg’in sayesindedir. ‘Kötü kişi sırrını söyleyeceğim diye gerçeği söyler’ diyerek eğer Kojak alınmasa anlatayım sizlere.

– Anlatabilirsin, başka birisinden duyacağına, kendi kulaklarıyla senden duysun!

– Sizin haberiniz var mı yok mu bilmiyorum! Ben, Kojak’ın karısı olalı sadece bir gün oldu.

– Vaay! Ne ilginç! dedi Jomart gülerek,

– Ben bunlar çoktan evlenmiş diyordum! Hep birlikte yaşıyor, beraber oluyorlar, ne bileyim?

– Yalan söyleme, Jomart! Biz birlikte olmadık.

– Ruslar evlenene kadar birlikte yaşayabilir diyorlardı, ne bileyim?

– Şuna sus diyecek birisi yok mu, hiç konuşturmuyor ki?

– Tamam, yeter! Kaynatamdan utanmıyor musun? Berg denen zalim kimmiş öğrenelim.

– Tazabek ağabey! Onun babası da kendisi de Jarkent tarafında görev yapan kişilermiş. Fon-Berg dediğine göre kökü tam Rus olmayabilir. Dün sabahleyin babam dışarıdan üzgün geldi. ‘Dün Kazaklar Başarin ile Zubkov’un evini yıkıp kendilerini öldürmek istemişler. Ailenin hepsi ormana saklanıp sağ kalmışlar. Onlar bize de rast gelebilir! Başarin’e gidip kendi gözümüzle her şeyi öğrenelim’ dedi. Babamla ben ve ağabeyim arkasından gittik. Geldiğimizde evin etrafı asker doluydu. Saydım, Berg ile birlikte yirmi dokuz kişi vardı. Berg iki yardımcısıyla birlikte Başarin’in yanında oturuyordu. Babam durumu sormuştu, o an Berg bir başladı. Allah’ım, öyle övünen birisini hayatımda görmemiştim. ‘Beni Bakan Kravçenko’nun kendisi gönderdi, dedi tam Çar görevlendirmiş biri gibi. Kazaklar ‘Rusların arı kovanını yıkıp kendilerini de dövüyormuş. Gidip dağıtın onları’ diye emir vermiş Kravçenko. Sonra hemen yola çıkıp Karkara’dan Taldıbulak’a gece bir gibi gelmiş. Gece iki gibi Kazak güvenliğiyle karşılaşıp onu vurmuşlar. Tam savaşta gibi övünüyordu. Konuşmalarına dikkat edilirse Kazaklarla Ruslar arasında çok zorlu bir savaş oluyor gibi. Sabah beş gibi Tüp nehrinden geçip bir köye girmişler. Köyün dışında duran iki nöbetçiyi de vurup öldürmüşler. Onlar nöbetçi mi yoksa öylesine giden yolcu mu onu sadece Allah bilir. Çünkü onlar Berg’e karşı gelmemiş. Berg onlarla ne yaklaşmış ne konuşmuş, gürünce hemen vurmuşlar. O iki nöbetçinin feryat seslerinden köy uyanıp bunlara karşı öylesine ateş etmişler. Berg’in yaverleri köye baskın yapıp sabahleyin tatlı tatlı uyuyan Kazakların yaklaşık ellisini öldürmüşler. Kendisi, ‘Kazakları öldürdüm’ demiyor da ‘isyancıları öldürdüm’ diye övünüyordu. Bak, gördün mü onun isyancı dediği köylüler olaylardan habersiz uyuyan Kazaklardır. Diğerleri ise her şeyini bırakıp dağa kaçmışlar dedi hiç utanmadan. Silahsız kadın, çoluk çocuk başka nereye kaçsın ki? Dağın sığınak bir yer olmasına da şükürler olsun! Zor dayanıp dinliyordum, çok sinirlerim bozuldu. Sanki silahlı askerlerle savaşıyor gibi övünüyordu. ‘O saldırıda Aysa diye bir Taranşı⁴ cesurluk gösterip iki isyankâra ateş etti’ diye övündü. Silahsız Kazaklara saldırmayı cesurluk sayan akılsız kişiye ne dersin?

– Onların arasında Taranşı ne yapıyormuş? Kazaklara karşı onun ne kini varmış?

– Onu ben nereden bileyim Jomart! Berg’in kendi söylediği, işte! O köye saldırdıktan sonra başka köye gitmişler. ‘O köydekiler bizi görünce hemen mızraklarını ellerine alarak bize karşı çıktılar’ dedi Berg. Bunun isyancı dediği kişileri gördün mü, hepsi kendi köylerinde sakin yaşayan Kazaklar! Onun askerleri ikiye bölünüp köyü kuşatarak hepsini öldürmüşler. ‘Savaşta seksen kişiyi öldürdük ve on ikisini de yaraladık’ diyor hiç çekinmeden. ‘Savaşta’ diyor hiç utanmadan, sanki Kazaklar ellerine kılıç alıp başkaldırmış gibi! Dediğine göre burada da sağ kalanlar dağa kaçmış ve evlerini de yakmışlar! Fakat evin çoluk çocuk ve kadınlarının nereye gittiğinden hiç bahsetmedi. Karkara’ya doğru giderken yolda kendi elleriyle dört kişiyi öldürüp, on evi yakıp ve Başarin’e geldiği anmış. Ben dayanamadan, ‘Evi yaktığında o evin çoluk çocuğunu, kadınını nereye gönderdiniz? Yoksa onları da mı yaktınız? demiştim. Berg hemen yerinden kalktı. ‘Düşmanın çoluk çocuk, kadını olmaz yoksa onlara mı acıyorsun? dedi bağırarak. Ben de yerimden kalkarak ‘Savaş alanında kendinizle savaşan düşmana değil Rusya’nın kendi halkına, öz yurdunda kendi köyünde, kendi evinde uyuyan halka saldırdığın için hiç utanmıyor musun? En azından askerinin birini öldürdüğü için saldırdıysan o zaman anlarım. O zaman söyler misin o kadar insanı ne sebeple öldürdün? dedim. Titreyerek iki üç kere elini silaha götürerek ne yapacağını bilemeden çok sinirlendi. Sonunda, ‘Of, hain!’ dedi başını sallayarak. ‘Dikkat et, kelimelerine, görgüsüz! Baba! Ağabey! Sizler de mi bu zalimle birliktesiniz? Günahsız, silahsız halkı öldürdüğü için gururlanan sizin gibi Rus askerine lanet olsun! dedim ve evden çıkıp gittim.

– Vaay! Kurbanın olayım Sopıcan’ım! Hey! Sen öyle yapmazsan Sopıya olmazdın? ! diye Tazabek kucağına aldı. Dayanamayıp gözlerinden yaş aktı.

– İşte bu, cesaret! dedi Jomart gülümseyerek,

– O zaman babanla ağabeyine ne oldu? Onun yanında kaldılar mı yoksa seninle birlikte gittiler mi?

– İkisi peşimden koşarak yetiştiler. ‘Nerede, nasıl konuşacağını bilmiyorsun. Kendi devletine kendin karşı koyuyorsun. Onu da Kravçenko’yu da devlet görevlendiriyor ki? diye babam azarladı. ‘Artık bizi ne Kravçenko ne Kazaklar korur, boşuna öleceğiz’ diye ağabeyim kızdı. Sonra düşündüm ki, artık bu evde bana huzur yok. Üzerime giyecek bir şeyler alıp ‘Kojak neredesin?’ diye evden çıkıp gittim.

– Babanla annenin Kojak’la evlendiğinden haberi var mı?

– Haberi var ya da olmayabilir! Evden çıktığımda annem, ‘Kızım, nereye gidiyorsun?’ diye sormuştu. Ben de ‘Kazaklara’ dedim. Ama onu nasıl anladı bilmiyorum. Kojak’la ikimizin evlenmesinin sırrı işte bu Jomart ağabey!

– Eee! Berg zaliminin faydası Kazaklara olmasa da Kojak’a dokunmuştur.

– Az önce gelen barışçı göçerlere de saldıran onlardır. Onlar, Kravçenko’nun buradaki dalkavuklarıdır. Eminim ki yarın, ‘Beyaz bayrak tutan göçerlere değil isyancılara saldırdım’ diyerek övünecektir! Ona çok dikkat edin Tazabek ağabey! Kazakların sık ormana saklandığını gördüler ve oradan mutlaka çıkacağını da bilip bir yerde gizlice gözleyebilirler!

– Biz de gizlice gidip bakarız. Sedyesiz kaynatamı atla götüremeyiz.

* * *

Gizli gizli saklanarak tepeden aşağı indikten sonra Tazabek ile Jomart çalılığa sığınıp kulak kabarttılar. Şüphelenecek bir şey duymadılar.

– Ormanının içinden yukarıdan bakalım, dedi Jomart. İkisi tekrar ormana girdiler,

– Berg denen zalim Taldıbulak’ın etrafındaki kimseyi sağ bırakmamış! Onları da mı yok etmiş, yoksa kaçmışlar mı?

– Belki akrabalarının yanına sığınmak için gitmiş olabilirler?

– Ben de öyle tahmin ediyorum! Daneker’in ailesi Tasaşı tarafındaydı. Doğruyu öğrenecek kimse bulunamadı. Bulsam senden müjde isterdim!

– Tamam, kabuk tutmuş yarayı kaşıyıp ne yapacaksın? Şaka yapayım derken Şeyi’nin kalbini kırarsın.

– Tek başımıza olunca hatırlatmak istedim, yoksa gözünün tuttuğu herkesi kendine bağlıyorsun!

– Hayır, artık müsait değilim! Hepsi senin olsun.

– Şimdi hepsi karışık oldu! Kadını düşünmeyi bırak da kendimizi koruyabilir miyiz? Onu da sadece Allah bilir.

– Bekle!

– Ne oldu?

– Kulağıma bir ses gelir gibi oldu.

– Evet, birisi inliyor. Buradan geliyor ses!

Ilgın ağacının yanında kunduz kaftan giymiş bir delikanlı kana bulanmış yatıyordu. Sağ kolunda kılıç yarası var. Tazabek derhal atından inip damarını tutup göğsünü dinledi.

– Yaşıyor! dedi sevinerek.

– Hemen koş Jomart, Sopıya’yı getir!

– Kendin git ya! Ben orayı tekrar bulamayabilirim!

Tazabek koşarak acil Sopıya ile Kojaş’ı getirene kadar delikanlı ebediyete yürümüştü.

– Çok kan kaybederek ölmüş! Biraz erken bulsaydık belki sağ kalabilirdi. İleri gidip bir bakalım belki başka birilerine yardımımız olabilir.

İlk başta ürkerek, yalpalıyorlardı, biraz sonra alışmaya başladılar.

– Eyvah! Etrafta kimse yok ki! dedi Kojak tepe tarafa bakarak,

– Sanki hiçbir şey olmamış gibi!

– Eyvah! Orada birisi var!

Hepsi Jomart tarafına baktılar. Toplanan dokuz ceset dağınık eşyalar gibi yatıyordu. Ateş etmemişler fakat birisinin başına kılıçla iki üç kere vurmuşlar, diğerlerini de birkaç kere süngü batırarak öldürmüşler. Cesetlerin ellinde veya yanında ne topuz ne mızrak vardı sadece ileride yatan bir kişinin kamçısı elindeyken bayılmıştı. Dokuzunu da bir asker mi öldürdü acaba? diye düşündü Tazabek. Kaçan kalabalığı kovalayarak arkasından sırayla vurmuş olabilir. Aniden atı durdu, kendine gelip aşağı bakınca, birisi beynine iğne batırmış gibi, titreyerek ürperdi. Tam önünde yüklü bir kadın paramparça yatıyordu. Kılıç koltuğunun altından değip kadının karnını darmadağın etmişti. Kana bulanmış henüz rahmin zarı yırtılmamış bebeği görünce gayri ihtiyari bağırıverdi.

– Zalimler! dedi sesinin çıktığını ya da çıkmadığın kendisi duymadan. Sesi gırtlağından değil yüreğinden çıkar gibiydi. Gözü yaşla doldu bir şey göremedi. Bir şeyden ya da birisinden yardım isteyecek gibi etrafına bakıp at üzerinde sendeledi. Bir kişi öldüğünde kardeşim diye tüm Kazaklar ağlardı, şimdi hepsi ölünce nerede bunlar? Hepsi mi öldü yoksa vicdanları mı öldü? Vicdanı öldüren ne, korku mu yoksa? Korku, ölümün kendisinden de mi korkunç? Dirinin çektiği eziyet ölümden daha ağır, daha zor olabilir? Ondandı belki kendisinin de gözyaşları çıkmadan ağladığı? Fakat böyle yapan zalimlere mazlumun cevabı nedir? Ona tek cevap intikam almaktır. Tüm dağ yamacı dolu cesetti. Çoğunu başından, gövdesinden, içinden, birkaçını dört beş kere vurup, süngü batırıp, köpek silkeler gibi paramparça yapmışlar. Anlatsa inanılmayacak bir vahşetti. Rusların o kadar düşman olup kinlenmesinde bu zavallıların ne suçu vardı? Erkekleri karşılık verdi diye öldürebilirler, fakat kızları, kadınları, anaları, çocukları kılıçla öldüren asker nasıl asker olabilir ki? Ona insan demek içinden bile gelmiyordu. Katiller! Sadece katil değil vahşi katiller. Kazak olduğu için ölen zavallı gençler. ‘Ateş edin!’ diye zalim Berg emir verebilir fakat önünde kadın olduğunu ve onun yüklü olduğunu görünce elindeki silahını indirmeyen hangi hayvandı? Ona nasıl asker denebilirdi? Kadını düşman görecek kadar başlarına ne bela gelmişti bunların? Maksatlarının dünyadaki Kazakların hepsini yok etmek olduğu bellidir. Yoksa asker, karşısına çıkan askerle savaşmaz mıydı? Savunmasız halkla, çoluk çocukla, karıyla, kocayla ne işi vardı?