Kitabı oku: «Ertuğrul Bey’den Sultan Vahdettin’e Tarihin En Kudretli Hanedanı Üç Kıtanın Efendileri Osmanlılar», sayfa 5

Bizans’ı Haraca Bağladı

Anadolu’nun yükselen gücü hâline gelen Orhan Bey, kendisi gibi Bizanslılarla savaş hâlinde olan Aydınoğlu Umur Bey ile de yakın ilişkiler kurdu. Orhan Bey, Umur Bey ile 1330 yılında bugünkü Saruhan’da buluşarak Bizans’a karşı üçlü ittifaka imza attı. Alınan bu karardan sonra, Anadolu’dan gazilerin akın yolunu kesen Gelibolu Kalesi’ne Aydınoğulları, Saruhanoğulları ve Osmanoğulları Beyliği birlikte sefer yaptılar.

Güney Marmara’nın ele geçirilmesinden sonra uç beyleri Konur Alp, Gazi Abdurrahman ve Akça Koca, İstanbul ile Bolu arasındaki bölgeyi tümüyle Osmanlı topraklarına katmak için seferlerini sıklaştırdılar ve Üsküdar’a kadar bölgeyi Osmanlı topraklarına kattılar.

1333 yazında III. Andronikos, Orhan Bey’in büyük bir ordu ile İzmit’i kuşattığı haberini aldı. İmparator, ordusuyla İzmit’in yardımına koşmak için filosuyla İstanbul’dan yola çıktığında Orhan bir elçi heyeti göndererek, anlaşmaya razı olduğu takdirde savaştan çekileceğini fakat savaşmak isterse buna hazır olduğunu bildirdi. İmparator barışa razı oldu. Anlaşmaya göre Orhan, imparatorun dostu olacak ve Bizans’a tabi şehirlere karşı düşmanca hareketlere girişmeyecekti. Karşılıklı değerli hediyeler gönderildi.

Ağustos 1333’te İzmit önünde yapılan antlaşmaya göre imparator, İzmit kuşatmasından vazgeçmesi karşılığında Orhan’a yılda 12 bin altın ödemeyi kabul etti. Böylece Bizans, Osmanlı Devleti’nin haraçgüzarı hâline geldi.

Orhan Bey, İzmit’i ele geçirmek için aradığı fırsatı Bizans imparatorunun 1337 yılında Arnavutluk’ta çıkan isyanı bastırmak için sefere çıkması üzerine yakaladı. Topladığı kuvvetlerle dört yıl aradan sonra İzmit’i tekrar kuşatan Orhan Bey, kısa sürede şehri teslim aldı. İznik’te yapıldığı gibi, şehir ele geçirildikten sonra ilk iş olarak kiliseler mescide çevrildi, bir kilise de medrese için ayrıldı.

Devleti Yeniden Teşkilatlandırdı

Türklerde, mülk, hükümdar ailesinin malı sayıldığı için, Hunlardan bu tarafa ele geçirilen topraklar hükümdar ailesi arasında paylaştırılıyordu. Selçuklular’ın da devam ettirdiği bu geleneği, Anadolu beylikleri de devam ettirdi. Orhan Bey de bu geleneğe uyarak sahip olduğu toprakların yönetimini aile bireyleri arasında paylaştırdı. Hükümdar, ulubey unvanı ile bütün beyliğin yüksek sahibi sayılırdı.

Orhan Bey İzmit’in fethinden sonra ülkesini yeni baştan teşkilatlandırdı. Büyük oğlu Süleyman’a İzmit’in; ikinci oğlu Murat’a Bursa sancağının yönetimini verdi. Bölgeye “Bey Sancağı” adı verildi. Eskişehir yakınında ilk payitaht Karacahisar’a da amcasının oğlu Gündüz Alp’i tayin etti. Orhan Gazi kendi vilayetlerinin “ulubey”i oldu. Süleyman Paşa, İzmit ucundan doğuda Taraklı Yenicesi, Göynük ve Mudurnu’yu doğrudan Osmanlı idaresi altına aldı. İpek Yolu üzerindeki bu kasabalar önemliydi. Süleyman Paşa bu kasabalarda yaşayan halka adil davrandı. Yörenin yerli Rum halkı, Türklerden gördükleri adaletten etkilenerek Müslüman oldu. Rumca bilen bu mühtedileri Yıldırım Bayezid, daha sonra İstanbul’da kurulan Müslüman mahallelerine yerleştirdi.

İstanbul’u Fethetmek İstedi

İstanbul’u fethetmek isteyen ilk Türk hükümdar Orhan Bey oldu. Bizans imparatorunun Edirne’de bulunduğu 1337 yılının yaz ayları sonunda 36 gemilik bir donanma ile İstanbul yakınlarına bir çıkarma yaptı. Olay İstanbul’da panik yaratsa da bu çıkarma gözdağı vermek amaçlıydı.

Bu arada Osmanlı Beyliği’nin bölgesinde güçlenmesi, Kütahya merkezli Germiyan Beyliği ile aralarındaki rekabeti artırdı. Germiyan beyleri bütün Batı Anadolu beyleri üzerinde egemenlik iddiasındaydı. Osman ve Orhan devrinde Germiyan Beyliği, I. Yakup idaresinde en güçlü dönemini yaşıyordu. Osmanlı Beyliği, Germiyan Beyliği’nin Bizans topraklarında akınına engel oluyordu. Bizans, Germiyan akınlarından korunmak için Yakup’a yıllık 100 bin dinar haraç ödüyordu. Germiyan Beyliği’nin rolünü Osmanlı Beyliği üzerine almıştı.

Diğer yandan Balıkesir ve Çanakkale’yi içine alan topraklarda egemen olan Karesioğulları da Bizans’a karşı gazaya devam etmek için güçlü Osmanlı Beyliği ile birleşmek istiyordu. Karesioğulları gazileri, Orhan’ın yanına sığınan Demirhan’ın küçük oğlu Dursun’u, bu amaçla desteklemeye karar verdiler. Hacı İlbey ile Karesioğulları ileri gelenleri, Demirhan’ın 1335 yılındaki ölümünden sonra Dursun’u davet ettiler. Orhan, Karesi Beyliği’ni ülkesine katmak için bu fırsattan yararlandı. Dursun ile yapılan anlaşmada Karesi Beyliği bütünüyle Osmanlı ülkesine katıldı. Dursun’a Behramkale ile zengin tuz geliri olan Kızılca-Tuzla bölgesi bırakıldı.

Orhan Bey, Dursun Bey ile anlaşıp Karesioğulları’nı topraklarına katsa da Dursun’un kardeşi bu anlaşmaya uymadı. Bunun üzerine Orhan Bey, ilk aşamada Balıkesir üzerine yürüdü ve aynı yıl Balıkesir’i de topraklarına kattı. Böylece Osmanlı Beyliği’nin sınırları Ege Denizi’ne uzanmış oldu. Bu sefer sırasında Karesi ile Osmanlı Beyliği arasında gidiş gelişi kontrolü altında tutan Ulubat Kalesi de fethedildi.

Orhan Bey, Balıkesir’i ele geçirdikten sonra Karesi sancağına Süleyman Paşa’yı tayin etti. Süleyman Paşa, kısa sürede Marmara ve Ege sahil kesimindeki kaleleri ele geçirerek Bursa’nın nüfuz alanını iyice genişletti. Böylece, Bursa’dan Lâpseki’ye uzanan sahil yolunu, Anadolu’dan gelen savaşçı gazi, göçmen ve tüccarların Rumeli’ye geçişi için güvenli hâle getirdi. Buna rağmen, Biga Kalesi 1371 yılına kadar Bizans’ın elinde kaldı.

Güney Marmara ve Kuzey Ege’yi Osmanlı Beyliği’ne katan Orhan Bey, devletin egemenlik alanını genişletmek için İç Anadolu’ya akınlar başlattı. Bu akınlar 1354’te Gerede, kurulduğu yıldan itibaren Osmanlı Beyliği’ne destek veren Ahilerin merkezi Ankara kalelerinin de Orhan Bey’in eline geçmesi ile sonuçlandı.

Rumeli’ye Geçmek İçin Bizans ile İş Birliği Yaptı

Orhan Bey, devletin sınırlarını genişletmek için savaş kadar barış yöntemine de başvurdu. Bu amaçla, hükümdarlığının son yıllarında Trakya topraklarına ayak basmak için Bizans İmparatorluğu ile stratejik iş birliğini tercih etti. Stratejik plan çerçevesinde Bizans’a yardım etmek bahanesiyle Rumeli’ye Osmanlı askeri gönderilmesi hedeflendi. Türklerin Rumeli’de toprak edinip şehirlere yerleşmeye başlamasıyla, Orta Avrupa’ya kadar uzanacak Türk fetihlerine kapı aralanmış oldu.

Orhan Bey’in büyük planını uygulamasında Bizans İmparatorluğu’nda çıkan iç isyanın büyük katkısı oldu. Bir iç isyan sonrasında Bizans İmparatorluğu’nun tahtına oturan VI. Yannis Kantakuzenos, ele geçirdiği hükümdarlığını koruyabilmek için Orhan Bey’den yardım istedi. Selanik’te fanatik Hristiyan olan Zealotlar isyan ederek şehri ele geçirmişti. Sırp Kralı IV. Duşan’ın da İstanbul ile ilişkileri bozulmuş ve tüm Makedonya’yı istila etmek için Serez Kalesi’ni kuşatma altına almıştı. Anadolu’da müttefiki olan ve daha önce askerî yardım sağlayan Aydınoğlu Umur Bey’in donanması papanın kurduğu Lig müttefikleri donanması tarafından İzmir’de yakılmış ve İzmir papalık müttefiklerinin işgali altına alınmıştı. Saruhan Beyliği asker sağlayabilecek durumda idi ama bu kuvvetin hem Selanik hem de Sırp kralına karşı bir askerî sefer için yeterli olmayacağı gayet açıktı. Onun için 1345’in ilk aylarında VI. Kantakuzenos, Orhan Bey’e iş birliği teklif etti.

Kantakuzenos, Türkçe bilen tarihçi bir hükümdardı. Yaptıkları görüşmeler sırasında üç kızını da Orhan Bey ile tanıştırdı. İkinci kızı olan Theodora’yı, 1346 yılında Orhan Bey ile evlendirdi. Orhan Bey’i düğün yeri olan Silivri’ye getirmesi için 30 gemilik Bizans donanması kullanılmış ve 3 gün 3 gece süren düğünden sonra aynı filo Orhan Bey’i ve maiyetini geri götürmüştür. Ertesi yıl Orhan Bey yeni karısı Theodora ile bu sefer Üsküdar’da kayınbabası ile buluşmuştur.

Kantakuzenos, Selanik’teki fanatik Hristiyanların egemenliğine son vermek için 1350 yılında harekete geçti. Bunun için damadı Orhan Bey’den destek istedi. Orhan Bey, 20 bin kişilik Osmanlı süvari kuvvetini VI. Kantakuzenos’un oğlu Matthaios Kantakuzenos emrine vererek Selanik’e gönderdi. Ancak yolda Türk birlikleri geri dönmek zorunda kaldı. Türk askerlerin ayrılmasıyla gücü azalan Matthaios’a Selanik yakınlarında Umur Bey’e ait Türk asıllı 22 gemilik bir korsan filosu destek verdi. Böylece Matthaios, Selanik’i ele geçirmeyi başardı.

Rumeli’deki İlk Üs, Çimpe Kalesi Oldu

VI. Kantakuzenos ile eş imparator V. Palaiologos’un arasındaki iktidar çekişmesi, Türklerin Rumeli’ye ayak basması için bir fırsat yarattı. Edirne’yi yöneten VI. Kantakuzenos’un oğlu Matthaios, Sırpların da desteğini alan V. Palaiologos’un saldırısına uğradı. Bunun üzerine İstanbul’da bulunan VI. Kantakuzenos, damadı Orhan Bey’den destek istedi. Bu istek, Rumeli topraklarını keşfetmek için Orhan Bey’e aradığı fırsatı verdi. Oğlu Süleyman Paşa’nın komutasında büyük bir birliği VI. Kantakuzenos’un emrine verdi. Bu Osmanlı birliği ile takviyeli Bizans ordusu, VI. Kantakuzenos’un başkomutanlığında Edirne’ye yürüyüp şehri kurtardı. Edirne’de bulunan Osmanlı birliği, birkaç ay sonra da Sırp ve Bulgarlardan oluşan bir orduyu, donmuş Meriç Nehri üzerinde yenerek imha etti.

Türk birliklerinin elde ettikleri bu başarılar karşılığında, 1353 yılında Gelibolu Yarımadası’ndaki Çimpe Kalesi, Süleyman Paşa’ya askerî üs olarak verildi. Türkler için kansız bir şekilde ele geçirilen bu topraklar, yeni bir hayat vadediyordu. Gelibolu Yarımadası’nın en uç merkezi Bolayır idi. Süleyman Paşa, Bolayır’da uçları teşkilatlandırdı. Ece Bey ve Gazi Fazıl kumandasındaki kuvvetler kuzey ucunda Gelibolu’yu abluka altına aldı. Kuzeyde Süleyman Paşa’nın kendi komutasındaki uç bölgesini, geleneksel Türk stratejisine uygun biçimde sağ kol, orta kol ve sol kol olarak örgütledi. Orta kolu Malkara’ya, sol kolu Keşan’a, sağ kolu Tekirdağ’a doğru teşkilatlandırdı. Süleyman Paşa, bölgeye Anadolu’dan derhâl asker ve halk getirip yerleştirme ve bir köprübaşı kurma konusunda büyük çaba gösterdi. Hisarlardaki Bizans askerleri Anadolu’ya sürüldü. Bizans askerinden boşaltılan hisarları korumak için de babası Orhan Bey’den asker istedi. Birkaç ay içinde, Gelibolu Yarımadası Türklerle şenlendi. Gelibolu Kalesi’nin surları yeniden inşa edilerek savunması güçlendirildi.

Osmanlılar’ın Avrupa’ya geçişinde köprübaşı olan Gelibolu’nun Türklerin eline geçmesi, Bizans Eş İmparatoru VI. Kantakuzenos’ta büyük bir pişmanlığa neden oldu. VI. Kantakuzenos, yaptığı hatayı telafi etmek için Çimpe Kalesi’ne karşılık 10 bin altın tazminat ödemek için Orhan Bey ile görüşmek istedi. Ancak yaşlılığını ve hastalığını ileri süren Orhan Bey, bu isteği kabul etmedi.

Bizans’ın İç Karışıklıkları, Genişlemeyi Kolaylaştırdı

Çimpe Kalesi’ni Türklere kaptıran VI. Kantakuzenos, İstanbul’daki iktidar sorununu çözmek için eş ortağı V. Palaiologos ile mücadele başlatıp onu ortak imparatorluktan atarak Bozcaada’ya sürgün etti. Venediklilerin yardımıyla Bozcaada’da fazla kalmayan V. Palaiologos, Türklerle iş birliği yaptığı için VI. Kantakuzenos’a tepki duyan Rumlardan oluşturduğu ordusuyla yeniden İstanbul’da idareyi ele geçirdi. VI. Kantakuzenos, V. Palaiologos’a daha fazla direnmeyerek 4 Aralık 1354’te kendiliğinden hükümdarlık hakkından feragat etti. Onun bu hakkından feragat etmesi üzerine, oğlu Matthaios, Türklerle iş birliği yaptı. Bizans içindeki bu iktidar çekişmesi de tamamen Türklerin lehine gelişmelere yol açtı.

Gelibolu Yarımadası’nı güçlü bir savunma üssüne çeviren Türkler, Bizans sarayındaki istikrarsızlıktan da yararlanarak Trakya’daki Bizans şehirlerini arka arkaya ele geçirdiler. Bolayır başta olmak üzere, Kuzey Marmara’daki Bolayır, Keşan ve Tekirdağ da 1354 yılında Türklerin egemenliğine girdi. Süleyman Paşa’nın bu şehirleri ele geçirmesinde 1-2 Mart 1354 tarihinde meydana gelen büyük depremin de yardımı oldu. Korkunç depremde bu şehirlerde yaşayan Rumlar, yıkılan evlerini terk ettiler. Süleyman Paşa da boşaltılan şehirleri süratle Türkmenlerle doldurdu.

Ceneviz-Venedik Savaşı Rumeli’ye Geçişi Kolaylaştırdı

Tabii, 1351-1355 yılları arasında Cenevizler ile Venedik Devleti arasındaki savaşın oluşturduğu şartlar da Osmanlılar’ın Rumeli yakasındaki yerleşmesini kolaylaştırdı.

İstanbul’da Galata’daki Ceneviz kolonisi, varlığını sürdürebilmek için Marmara’nın güneyinde büyüyen Osmanlı Beyliği’ni kendisinin doğal müttefiki olarak görüyordu. Venedik donanması, 1351 yılında Galata’yı kuşatma altına aldı. Galata, Bizans ile iş birliği yaparak kendisine saldıran Venedik karşısında ancak Orhan Bey ile iş birliği yaparak dayanabilirdi. Ceneviz donanması, bu savaş sırasında erzak ikmalini Orhan Bey’e ait limanlardan yaptı. Orhan Bey de İstanbul kıyılarında tutunmak için Bizans ve Venedik’e karşı Cenevizlilerle ittifakı zorunlu görüyordu. Osmanlı’nın Rumeli’ye geçip tutunmasında bu ittifakın büyük yardımı oldu. Bu noktada Ceneviz’le Venedik-Bizans ittifakı arasındaki savaş, Orhan Bey için uygun şartlar hazırladı. 1351 yılının Kasım ayında Ceneviz amiraliyle buluşan Orhan Bey, Galata’nın savunması için Cenevizlilere 1000 okçu gönderdi. Cenevizliler de bu iş birliğinde Osmanlı kuvvetlerinin Rumeli’ye geçişinde, gemi desteği sağladı. Orhan Bey, Türkmenleri Gelibolu Yarımadası’na taşırken bir defasında 60.000 altın ödedi. Böylece Türklerin Çanakkale Boğazı’ndan geçişini kolaylaştırdı.

Türkler ele geçirdikleri toprakları ellerinde tutmak için geniş bir iskân politikası uyguladılar. Anadolu’ya akın akın gelen Türkmenleri süratle yeni fethettikleri topraklara nakleden Türkler, böylece yeni yaşam alanında kalıcı hâle geldiler.

Bu arada Orhan Bey’in Trakya topraklarında da genişlemesini sürdürmesi, Cenevizlilerin yanı sıra Aydınoğulları Beyliği ve Saruhan Beyliği’nden de destek gördü. Böylece Osmanlı kuvvetleri 1356 yılında Çorlu’ya kadar ulaştılar.

Osmanlı Devleti’nin Trakya’daki yayılmasını engellemek için Venedikliler, Sırplar ve Macarların da katılımıyla Bizans Devleti’yle bir savunma ittifakı kurmak istediler. Ancak bu ittifak Rum halkın Katolikleşmeyi, İslamlaşmaktan daha tehdit edici görmesinden ötürü gerçekleşmedi. Bu durum da Türklerin Trakya topraklarında tutunmasını kolaylaştırdı.

Veliahdı Süleyman Paşa Şehit Oldu

Osmanlı Beyliği’nin, Trakya topraklarındaki en büyük kaybı, fetihlerin uç beyliğini yapan Orhan Bey’in oğlu Süleyman Paşa’nın, Çorlu yakınlarında sürek avı sırasında atından düşerek 1357 yılında hayatını kaybetmesi oldu.

Türkler karşısında çaresiz duruma düşen Bizans İmparatoru V. Palaiologos, 1355 yılında, Papa V. Innocent’ten haçlı seferini başlatmasını istedi. Bizans imparatoru, haçlıların yardımıyla Türkleri Trakya’dan Anadolu’ya süreceğini ümit ediyordu. 1359 yılında oluşturulan haçlı ordusu, Venedik’in sağladığı gemilerle Rodos, Venedik, Ceneviz ve İngiliz askerleri ile Türklerin Avrupa’ya geçiş iskelesi olarak kullandığı Lâpseki’ye çıkarma yapıp kasabayı yaktı. Haçlı askerleri gemilerine dönerken pusudaki Türkler saldırıya geçti ve haçlı askerlerinin önemli bir bölümünü kılıçtan geçirdiler.

Bu saldırıdan önce, Bizans’ın Osmanlı yayılmasını önlemek için başvurduğu bir başka yöntem de Orhan Bey’in 11 yaşındaki oğlu Halil’i kaçırmak oldu. 1357 yılında Orhan Bey’in küçük oğlu Halil’i İzmit Körfezi’nde esir eden korsanlar, onu Eski Foça’ya götürdüler. Bizans Devleti tarafından kaçırtılan Halil, Orhan Bey’e karşı bir pazarlık konusu yapıldı. Nitekim 30 bin altın karşılığında Halil’in kurtarıldığı 1359 yılına kadar Osmanlı Devleti’nin yayılması durduruldu. Halil, kurtarıldıktan sonra Bizans İmparatoru İoannes tarafından İstanbul’a getirilip küçük kızı İren ile nişanlandı ve imparator tarafından İzmit’e getirildi. İmparator, Halil’in Orhan’dan sonra tahta geçmesi sözünü de aldı. Bizans böylece Halil’in şahsında Osmanlılar’la bir barış ve denge dönemi açmayı amaçladı. Ancak Bizans’ın planını bozan Orhan Bey’in oğlu Murat oldu.

Türk-Moğol geleneğini izleyen Osmanlı Devleti’nde hükümdarlık için bir veraset, veliahtlık kanunu yoktu. O nedenle Halil için verilen söz unutuldu. Rumeli’deki Şehzade Murat, Bizans ile barış politikasına karşı idi ve Karesili gazi beyler ve lalasıyla birlikte gaza ve yayılma politikasını sürdürdü. Süleyman Paşa’nın vefatı üzerine, Orhan Bey’in yaşlılığında fethin liderliğini Murat üstlendi. Murat Bey, Trakya’da Bizans’a karşı yürüttüğü savaş ile kendisine de taht yolunu açtı.

Osmanlı’yı Beylikten Devlete Kavuşturdu

1324-1359 yılları arasında beylik yapan Orhan Bey, babası Osman Gazi’den 16 bin kilometrekare olarak aldığı devleti, vefat etmeden önce 95 bin kilometrekareye ulaştırdı. Türk orduları, 1361’de Dimetoka’yı fethederken, Edirne de Orhan Bey’in hayatını kaybettiği 1362 yılında Osmanlı topraklarına katıldı.

Orhan Bey’in ölüm yılı hakkında tarihçiler ihtilafa düşmüştür. 1358 yılında vefat ettiğini yazan tarihçiler olduğu kadar, 1362 yılında vefat ettiğini söyleyen tarihçiler de bulunmaktadır.

Orhan Gazi, babası Osman Bey’den Nahçıvan büyüklüğünde aldığı devleti, Azerbaycan büyüklüğüne ulaştırırken yeni yasalar koymuştur. Vezirlik teşkilatını ilk kez Orhan Bey kurmuştur. Yerleşik hayata geçişin hızlanmasına paralel, ilk kadı ve subaşı atamaları da yapılmıştır. Divan örgütü de Orhan Bey tarafından kurulmuştur. Ayrıca vakıf sistemi de hayata geçirilmiştir.

Bu arada ilk düzenli Osmanlı ordusunu da Orhan Bey kurmuştur. Ordu, yaya ve atlılardan oluşurken müsellem denilen ve daha çok Hristiyan gençlerden alınan askerler, yol temizliği, köprü yapımı gibi işlerle görevlendirilmişlerdir. Ayrıca ilk donanma çalışmaları da bu dönemde başlatılmıştır.

I. MURAT (1362-1389)

Osmanlı Devleti’nin üçüncü hükümdarı olan I. Murat, 1326 yılında doğdu. Babası Orhan Bey, annesi Yarhisar tekfurunun kızı Nilüfer Hatun’dur. Gazi Hünkâr ve Hüdavendigâr unvanlarıyla da anılmıştır. Abisi Süleyman ile aynı anneden doğmuştur. Diğer kardeşleri Sultan, İbrahim, Halil ve Kasım başka annelerdendir.

Murat Bey, henüz 12 yaşındayken, küçüklüğünden beri lalası olan Şahin ile birlikte Bursa bey sancağına; aynı yıl İzmit’in fethedilmesinden sonra Eskişehir sancağına; abisi Süleyman Paşa’nın ölümü üzerine, 1357 yılında lalası Şahin ile birlikte Rumeli’ye gönderildi. Murat Bey, babasının vefat ettiği yıl olan 1362 yılına kadar Rumeli’de şehzade sıfatıyla görev yaptı.

Murat Bey, kardeşi Halil’in kaçırılması nedeniyle iki yıl durdurulan fetihlere, kardeşinin kurtarıldığı Ekim 1359’dan itibaren tekrar başladı. Osmanlı’nın Trakya topraklarından atılması için Papalık ve Bizans haçlılarının 1359 yılında Lâpseki ve Saros Körfezi’ne yaptıkları çıkarmayı püskürterek büyük bir zafer kazanan Murat Bey, Türklerin Trakya topraklarındaki varlığını kabul ettirdi.

Edirne’yi Fethetti

Babasının yaşlılık yıllarında şehzade sıfatıyla devletin yönetimini fiilen üstlenen Murat, 1360-61 yıllarındaki faaliyetlerini belirli bir plana göre yürüttü. İlk hedefi Bizans’ın önemli şehirlerinden Edirne’yi ele geçirmekti. Bu amaçla, önce Edirne’ye gelebilecek askerî yardımları kesmek için akıncıları İstanbul önlerine kadar gönderdi. İstanbul-Edirne yolu üzerindeki başlıca kaleler olan Bantoz, Çorlu, Misinli, Lüleburgaz ve Babaeski’yi ele geçirdi. Ayrıca Meriç Nehri’ne doğru Güney Trakya yol kavşağında Keşan Kalesi, Edirne’nin güneyinde Trakya’nın ikinci büyük merkezi Dimetoka Kalesi ele geçirildi. Böylece Edirne tecrit edilmiş oldu.

1361 yılı bahar aylarında Edirne üzerine yürüdü. Edirne tekfuru, Osmanlı kuvvetleriyle kale dışında savaşa tutuştu. Yapılan savaşta bozguna uğrayan tekfur, Enez’e kaçtı. Böylece 5 Mayıs 1361 tarihinde Edirne Türk toprağı hâline geldi. Edirne’nin güvenliğini sağlamak için Bulgaristan’ın kuzeyinde kalan Eski Zağra ve Yukarı Meriç Vadisi’nde Filibe’ye doğru sefere çıktı. Ancak babasının Mart 1362’deki vefatı üzerine Bursa’ya dönmek zorunda kaldı.

Edirne Türk şehri olduktan sonra, Osmanlı Devleti’nin Rumeli’deki en önemli şehri hâline geldi. I. Murat burada yaptırdığı saray sayesinde bu şehri Rumeli’de ikinci merkez hâline getirdi. Oradan komutanları Lala Şahin, Timurtaş ve Hayrettin Paşa’yı uçlara gönderip fetihleri kontrol etti.

Çandarlı Halil Paşa Olmasa Tahta Çıkamayacaktı

Babalarının vefatı üzerine, kardeşleri İbrahim ve Halil, Karaman ve Eretna beylerinin desteği ile İznik ve Eskişehir’den yola çıkarak Bursa’da tahta oturmak istediler. Ayrıca Amasya emirlerinden Bahtiyar Bey de Ankara’yı almış, Karamanoğlu Beyliği de 1356’da Osmanlılar’ın eline geçen Sivrihisar bölgesini işgal etmişti.

Şehzade Murat, Kadı Çandarlı Kara Halil Paşa’nın da Bursa’da duruma hâkim olması üzerine, babasının yerine hükümdarlık hilatini giydi. Onun tahta çıktığı günlerde, yerine uç beyi olarak bıraktığı lalası, Beylerbeyi Lala Şahin, kendisinin yarım bıraktığı Eski Zağra ve Filibe seferlerini tamamlayarak 1364 yılında iki şehri de teslim aldı.