Kitabı oku: «İfritə», sayfa 2
Bir həbəşi və ya nubiyelini biz dediyimiz Tortebraya göstərdik, o başdan ayağa qədər qapqara idi, bütün xaçpərəstlərə bəxş olunmuş kişilik əlamətindən tamamilə məhrum idi. Dəfələrlə işgəncə edilmiş və hətta bədəninə dağ basılmış bu həbəş bərkdən inildəsə də inadla susduğundan müəyyən edildi ki, o bizim ölkənin dilini bilmir. Dediyimiz Tortebra bildirdi ki, bütpərəst həbəş onun evində iblislə bir yerdə yaşayıb sehrbazlıqda ona kömək edirdi.
Böyük katolik dininə ürəkdən etiqad edən həmin Tortebra bildirdi ki, daha heç şeydən xəbəri yoxdur və başqalarından eşitdiklərini deyir, bunlar özgələrinə də məlumdur, öz gözlərilə görmədiyi üçün yalnız eşitdiklərinə şəhadət verir.
Bizim çağırışımızla ikinci olaraq Sent-Etyenin yaxınlığındakı fermada günəmuzd işləyən Boşboğaz ləqəbli Matvey gəldi; müqəddəs incilə and içib, ancaq düzünü deyəcəyini bildirən bu adam etiraf etdi ki, əcnəbi qızın pəncərələrində həmişə parlaq işıq görmüş və gündüz də, gecə də, bayramlarda da, pəhrizdə də, müqəddəs həftədə də onun evindən ədəbsiz iblis qəhqəhələri eşitmişdir, sanki orada saysız-hesabsız camaat kef edirdi. O bildirdi ki, evin pəncərələrində qışın ortasında çiçək açan çoxlu hər növ bitki, xüsusilə şaxtalar zamanı çoxlu qızılgül və başqa güllər görmüşdür, bunlarım açması üçün xeyli isti lazım olduğundan belə çıxır ki, bu işdə sehrikar əli var. Bununla belə o heç də təəccüb etməmişdir, çünki əcnəbi qızın özündən od çıxır, çünki axşam üstü qız onun evinin divarı boyu gəzinirkən səhərisi ləklərdə tərəvəz vaxtından əvvəl yetişirdi. Dəfələrlə elə olmuşdur ki, qızın təkcə paltarlarının təmasından meyvələr şirələnməyə başlayırdı və onlar lazım olduğundan iki dəfə tez yetişirdi. Boşboğaz sözünü bununla bitirdi ki, onun heç bir şeydən xəbəri yoxdur. Çünki o sübh tezdən işə gedir və toyuqlar tara çıxanda yatır.
Sonra günəmuzdçu Boşboğazın arvadı istintaq edildi və and içdikdən sonra bu iş barəsində ona məlum olanların hamısını danışdı. O, əcnəbi qızı tərifləməyə başlayıb dedi ki, qız gəldikdən sonra əri guya onunla yaxşı rəftar edir və ətrafına məhəbbət saçan bu mehriban xanımın sayəsində hər şey günəş kimi işıq verir. Qadın bundan savayı çox çərən-pərən danışdı ki, onları da burada misal gətirmək niyyətində deyilik. Yuxarıda adı çəkilmiş naməlum afrikalı Boşboğaza və eləcə də onun arvadına göstərildi, afrikalını evin yanındakı bağda dəfələrlə gördüklərindən onu tanıdılar və onların fikrincə afrikalı cadugərin nökəridir.
Üçüncü olaraq messir Harduen Y., senyor de Mailye gəldi; biz ona ehtiramla müraciət edib xahiş etdik ki, onun ifadələrini müqəddəs kilsəyə təqdim etmək üçün baş vermiş əhvalatı izah etsin, o buna razılıq cavabı verdi və igid cəngavərlər kimi and içdi ki, yalnız öz gözlərilə gördüklərini danışacaqdır. O, belə bir ifadə verdi ki, haqqında söhbət gedən iblisi birinci dəfə səlib-əhmər (xaç yürüşü) zamanı Dəməşq şəhərində görmüşdür; bu qıza sahib olmaq üçün təkbətək vuruşmuş mərhum cəngavər de Byuelə bu şəhərdə rast gəlmişdir, çünki bu qız və ya bu iblis o zaman özü sarışın olsa da onu Turendan gətirmiş missir Jofrua IV de la Roş-Pozeyə mənsub idi; Fransanın cəngavərləri buna, həmçinin qızın çox danışıqlara, hətta əhl-səliblərin düşərgəsində qanlı savaşlara səbəb olmuş gözəlliyinə bərk təəccüb etmişdilər. Yürüş zamanı bu qız bir çox adamların ölümünə səbəb olmuşdur, çünki de la Roş-Poze bu gözəl qadını onun əlindən almaq istəyən çox-çox əhl-səlibin leşini yerdə qoymuşdu, axı qızı xəlvətcə ələ keçirmiş cəngavərlərin dediyinə görə onun insana bəxş etdiyi nəvaziş və həzləri bu kimi başqa nəvaziş və həzlərlə müqayisə etmək mümkün deyil. Lakin cəngavər de Byuel axırda Cofrua de la Roş-Pozeni öldürüb insanları məhv edən bu qıza sahib oldu. Byuel onu monastırda və ya sarasinlilərin adəti üzrə hərəmxanada gizlətdi. Buna qədər kef məclislərində bir çoxları qızı görmüş və dənizin o tayındakı dillərdə – ərəbcə də, yunanca da, latınca da, mərakeş dilində da, xaçpərəstlərin içərisində təkcə fransız ləhcəsini bilənlərin hamısından yaxşı fransızca da danışdığını eşitmişdilər, buna görə də belə bir şayiə yayılmışdı ki, ona bu bilikləri verən iblisdir.
Adını çəkdiyimiz cəngavər Harduen etiraf etdi ki, müqəddəs torpaqda iblisə ona görə tamah salmamışdır ki, ya qorxmuş, ya ona laqeyd qalmış və ya arada başqa bir səbəb olmuşdur; o özünün müvəffəqiyyətini bununla izah edir ki, cibində İsa peyğəmbərin xaçından bir parça ağac gəzdirmişdir. Bundan əlavə Yunanıstan torpağında doğulmuş əsilzadə bir xanım da ona kömək etmişdir: bu xanım səhərlər də, axşamlar da onu gücdən salaraq bu təhlükədən qurtarmışdır, çünki onu hər şeydən məhrum edərək nə ürəyində, nə də başqa yerlərində özgələrinə bir şey qoymurdu.
Həmin cəngavər şəhadət vermişdir ki, Sent-Etyen çölündə Tortebranın evində yaşayan qadın doğrudan da Suriyadan gəlmiş sarasinlidir. Buna o, yeddinci günü hüzuruna gəldiyi cəngavər de Kruamar tərəfindən kef məclisinə dəvət olunduğu zaman inanmışdı və onun anası xanım de Kruamarın dediklərinə görə həmin qız onun oğlunu iliyinə qədər iflas etmiş, qızın nəvazişlərindən onun həyat qüvvələri tükənmiş və səfeh-səfeh şıltaqlıqlarından pul kisəsi boşalmışdır.
Bundan sonra biz cəngavər Hardueni ağıllı, bilikli, hörmətli bir ər kimi sorğu-suala tutduq; dediyimiz qadın haqqında onun nə fikirdə olduğunu soruşub onu vicdanla danışmağa vadar etdik, çünki söhbət xristian dininə və allahın ədalətinə düşmən olan laməzhəb bir hadisə haqqında gedir. O belə cavab verdi:
Yürüş zamanı digər əhl-səliblər ona bildirdilər ki, guya bu şeytan onunla olan hər bir kəs üçün bakirədir, guya Mammon özü qızın ürəyinə girib onun bakirəliyini hər bir yeni aşna üçün təzədən düzəldir. bundan başqa kişilərin sərxoş halda dedikləri çoxlu uydurmalar danışırdılar ki, bunlardan incilin heç beşdə birini də tərtib edə bilməzsən. Lakin bir şey doğrudur ki, artıq qocaldığım üçün həzz ala bilmədiyim halda baron de Kruamar tərəfindən dəvət olunduğum axırıncı axşam yeməyi zamanı birdən-birə özümü cavan hiss etdim. İblisin səsi qulaqlarıma çatdığından daha tez qəlbimə işləyib bütün varlığımda elə bir ehtiras alovu alışdırdı ki, az qaldı ürəyim partlasın. Əgər Kipr şərabı imdadına çatmasa idi, iblisin – ev sahibəsinin alov saçan nəzərlərini görməmək, onun yolunda özümü məhv etməmək üçün şərab içib sərxoş olmasaydım, yıxılıb stolun altına düşməsəydim bu ilahi qadının nəvazişlərindən heç olmazsa bircə dəfə həzz almaqdan ötrü gənc Kruamarı öldürərdim. Bundan sonra öz çirkin niyyətlərimi təmizləmək üçün tez kilsəyə gedib etiraf etdim. Allahın məsləhətilə arvadımdan tutyanı – İsa peyğəmbərin taxta xaçından bir parçanı aldım və öz malikanəmdən bir daha bayıra çıxmadım, lakin məndəki xristian dəyanətinə baxmayaraq, iblisin səsi həmişə qulağımda səslənir, səhərlər isə onun alov saçan sinəsi xatirəmdə canlanırdı. Mərakeşli qızın alov saçan görkəmi onun kimi əprimiş qocanı cavan bir oğlana döndərib son həyat qüvvələrindən məhrum edə biləcəyindən bu cəngavər harduen məhəbbət əfsunlarının hökmdarını onun yanında istintaqa çağırmamağı xahiş edir, çünki o qız iblis olmasa da atamız allah ona kişilərin üzərində anlaşılmaz bir hakimiyyət vermişdir. Bundan sonra cəngavər verdiyi ifadələri protokolda oxuyub dərisi qara afrikalının həmin xanımın nökəri və pajı olduğunu etiraf edib getdi.
Dördüncü olaraq biz yəhudi Salamon əl Ratşildi yanımıza çağırdıq; kapitulun və bizim arxiyepiskopun adından and içib yəhudini inandırdıq ki, onu qızmar dəmirlə, nə də başqa şeylərlə işgəncə etməyəcəyik öz ticarət işləri üçün səfərə hazırlaşdığından onu daha narahat etməyib ikinci dəfə çağırmayacağıq. İfadə verdikdən sonra o arxayın çıxıb gedə bilər.
Həmin yəhudi Salamon əl Ratşildin məzhəbi və şəxsiyyəti nə qədər murdar olsa da dediyimiz ifritənin əxlaqsızlığına aid olan hər şeyi ondan öyrənib bilmək məqsədilə biz ona qulaq asdıq. Salamon xristian kilsəsinə mənsub olmadığından və xilaskarımızın (tricidotuz Salvatopinter nos) axıdılmış qanı onu bizdən ayırdığından onu heç bir an da vadar etmədik.
Müqəddəs kilsənin və kralın qərarına əsasən başına nə üçün araqçın qoymadan və kaftanında ürəyinin üstünə tikilən sarı təkər olmadan gəldiyini soruşduqda Salamon əl Ratşhild bizim kralın icazəsini bunun Turen və Puatu seneşalı tərəfindən təsdiq edildiyini göstərdi. Bundan sonra yuxarıda adını çəkdiyimiz yəhudi göstərdi ki, o, mehmanxana sahibi Tortebranın evində yaşayan xanıma böyük məbləğdə mal satmışdır. O, bu xanıma bir neçə qol budağı olan gözəl naxışlı qızıl, şamdanlar, qızıl suyuna salınmış bir neçə gümüş nimçə, Zümrüd və yaqutla bəzədilmiş piyalə satmışdır. Şərqdən ona çoxlu qəşəng parçalar, İran xa1ıları, ipək mallar və zərif kətanlar gətirilmişdir. Bir sözlə bu şeylər o qədər gözəldi ki, xristian aləminin heç bir kraliçası bundan yaxşı ləl-cavahirat və ev əşyası ilə öyünə bilməz. O, üç yüz türk lirəsi qiymətinə bu xanıma Hindistandan çiçəklər, tutuquşları, lələklər, ədviyyat, Yunanıstandan şərablar və brilliantlar əldə etmişdir.
