Kitabı oku: «Тоғыз ауыл», sayfa 5

 
Құрыметке бөленді.
Адайдан бес ақсұңқар
Қабыл етсе Құдайым,
Шейіттікке жөнелді.
Сегіз ұжмақ бір үйін
Мекен етер ол енді…
Қаза тауып көп дұшпан,
Талай ері тең өлді.
Ақыл таппай сенделді,
Көкіректері басылып,
Қара жерменен теңелді!..
 
 
Батыр болсаң сондай бол,
Жанынан жұда болғанша
Жалынбай жаумен қасарған.
Мирас еді шейіттік
Құсайын мен Хасаннан.
Естіген ерлер жаны ашып,
Көздеріне жас алған…
 
 
… Адай деген жұртымның
Хиуа еді базары.
Ат үстіне мінгесін
Үстіне келген дұшпаннан
Қайтқан жоқ еді назары.
Кейінгі қалған Адайға
Тасболат батыр, Тілеген –
Жетісті содан хабары.
Сол хабарды есітіп,
Екі жүз кісі қол болып,
Бəймембет, Тайлан бас болып,
Соғысынан соң қалып,
Қуып шықты жолданып.
Маяның ұлы Бəймембет
Ақыл айтты мол салып.
Атасы Əнет болғалы
Тұқымында бар еді
Арылмаған жорғалық.
Еткен ісі ерлердің
Дүнияға шықты болжанып.
Ел үшін қылған елеулі іс
Кейінгіге болды анық.
 
 
Олжалы ерлер қайтқанда,
Пірлерден медет айтқанда,
Бұрынғы өткен заманда
Қараменде ноғайдың
Ыссының шілгер күнінде
Қырық күн қазған шегендеп,
Бурабайқұдық – шыңырау
Жер ортасы сол екен.
Сайы самал татырмас
Қалықаның ойы екен.
Жайылған түйе таптырмас
Түлейінің түбіне;
Қол қыяққы сай болар
Кірпісінің бір-бір түгіне;
Кірпісінің бір-бір түктері
Адырнаға жақ болған,
Айыр өркеш, қалың жон
Келелі түйе айдаған,
Тақымы тақтан таймаған,
Арғы Үргеніштен алты жыл
Асып келіп жайлаған
Алтын ханның жері екен.
Тұғайты деген тау болар,
Тауларының биігін
Туды-бітті адам көрмеген,
Көлденең жатқан өр екен.
Қыраны менен құланы,
Аң патшасы арыстан,
Жиылып аңның дүйімі,
Аюлар өрген дөң екен.
Қашаннан солар жайлаған
Қайғыға батқан шөл екен.
 
 
Ер Қосайдың ақтығы
Есенғұлдың Есегі
Жолбарыс, қабылан қамаса
Сескенбеген жүрегі
Шын ерліктің иесі еді.
Жезтырнақ пен таутайлақ
Екеуін бірдей өлтіріп,
Ерлікке шыққан мекені.
 
 
Қашаннан солай жатқан жер,
Қанжығам қанға батқан жер.
Аққан судай жол болар
Қабағынан аттың аққан тер.
Екі жүз елу жəуміттің
Əр тарапқа қашқан жер,
Ер Бекеттің атқан жер!
Мына біздің ерлердің
Қызығына батқан жер!
Күні бүгін болғанда
Көп сөйлетіп, халқым, қайтесің,
Көкірегім қайнап тапқан шер!..
«Шапты деп түркпен елімді,
Аламын деп кегімді,
Жəуміт көзін салды деп,
Ат құйрығын шалды» деп;
Əулиеге сиынып,
Шайқылар тəмам жиылып,
Тегін аяқ, тел жүріс
Тентектер іштен тыйылып.
Тататұғын тұз-нəсіп
Əркімге сонан бұйырып;
Бабық Мыңбай бас болып,
Дұшпанымен қас болып,
Іріктелген ерлерден
Екі жүз кісі қол болып,
Оңғарса Алла жол болып,
Самның шеті – Жарғұдық,
Тағы да барды жиылып.
 
 
Еңкеуден бергі Сарыарқа
Елдің аса көшкен жер
Қарасай мен Шиланды –
Мұны естіген ерлерім
Баруға тағы ұйғарды,
Пір тұтып он екі имамды.
Одан бергі заманда
Бес ақсұңқар бас қосқан,
Ол да кеңес-мейрам-ды.
 
 
Сол кісінің ішінде
Кімдер бар да кімдер жоқ –
Еркек құлан қабақты,
Жас жолбарыс сипатты,
Дұшпанды жерде қайратты,
Арыстандай жұлқынған
Шабайдың ұлы Сүгір бар,
Қашаннан сондай дүбір бар.
Жазығы Құнанорыс демесең,
Сегіз арыс Адайда
Онан өтер кімің бар?!
 
 
Алдына пенде түсер ме –
Амантұрлы, Қожалақ?!
Аңдыған дұшпан қоралап,
Ауыр əскер қол келсе,
Қара аласын сабалап,
Алыстан шабад «ұр-а-лап!»
Əрбірі сол ерлердің
Мың кісіге болажақ!
 
 
Əбілғазы, Көтібар,
Мыңбай, Əлмен, Досы бар.
Аттанған күні ерлердің
Жолдасы еді осылар.
 
 
Əбілғазы батырың
Еңіреген ер еді –
Беренге сыймай ісінген.
Көрсетіп қайрат-зайырын,
Қарауылын жаудың түсірген.
 
 
Амантұрлы батырдың
Атасы шайқы Ер Бекет
Аян берді түсінде:
«Оңбас, – деп, – балам, ісің де! –
Түркпеннің пірі Ысмамыт,
Жыға алмадым алысып –
Қабыл болмайд тобаңыз.
Жəрдем бермейд бұл жолы
Бекет сынды бабаңыз!
Бұл жолы, балам, ісінбе!..»
Айтқан тілін алмады,
Аттанған қолдан қалмады.
Ер қабыландай балақ пішімде,
Аңдаусыз болып кетіпті
Амалсыз зордың күшінде.
 
 
Елден кетті шалғайлап,
Желбіретіп ту байлап,
Желіктіріп ат сайлап,
Бөтен жерге маңдайлап.
Қандарсоқ – тарау жолменен,
«Дəугескенді» жағыдайлап.