Kitabı oku: «Тоғыз ауыл», sayfa 4

 
Бір жағынан тиеді,
Қарт қырандай шүйеді.
Қаһарын ердің көргенсін,
Көжектей болып қалтырап,
Бұтына дұшпан сиеді!
 
 
Ай жағынан кіреді,
Күн жағынан шығады.
Бөліп тұрып қырады,
Бөлінген қойдай қылады.
Əруағы асты сол жерде
Ерлердің тарқап құмары,
Дұшпанның тарқап құралы!
Көрсетіп көңіл аласын,
Мұсылманның баласын
Бұйқұт шапқан дұшпанның
Тамұқтан болар тұрағы!
 
 
Есенияз мергенім –
Тəңірім қуат бергесін
Қарсыласқан жəумітті
Бауыздады тамақтан,
Қақ жүректен дəл атқан,
Қандары судай көп аққан.
Жанына зауал келгесін,
Қаһары Хақтың төнгесін
Астамсып келген дұшпанның
Шұбырды зəрі балақтан!
 
 
Аш бөрідей ұмтылып,
Тиді батыр жұлқынып,
Көңілден тарап наласы.
Екі білек қан болып,
Естіген жанға таң болып,
Жүрген де жері шаң болып,
Қайтарды кекті аласы.
Арғы атасын сұрасаң,
Матайдың Ботағарасы –
Адамның айтқан шамасы.
Бергі атасын сұрасаң –
Мырзабек пен Қожабек,
Қожабектің жаңғыз баласы.
Ерегескен дұшпанның
Жазылмайтын жарасы.
Қызғыштай қайран есіл ер
Жау қамаған елінің
Жел жақтағы панасы.
 
 
Есенияз мерген-ді,
Қайғыланбай қарсы алды
Өзіне Тəңір бергенді.
Сол соғыста ел үшін
Ерлерімнің шəйіттік
Қазасына кез келді.
 
 
Есенияз мергенім –
Шəйіттікке келгенде
Жоқ еді жалғыз кіреуі.
Кетпесін білдім көңілден,
Екеу болса, қалмай ма
Қазалы жанның біреуі?
Еңіреген есіл ер –
Артында жоқ-ты тіреуі.
 
 
Аллаға шүкір əлі де,
Есенияз мергеннен,
Əйтеуір, ұрпақ қалғаны.
Қарап тұрсам пенденің
Сол екен жалғыз арманы…
Ерге ылайқат болар ма
Дұшпанды көріп торыққан?!
Аз еді көпке жолыққан,
Бедеулері бектің зорыққан.
Құланқақтың сыртында
Айналдырған қырық жігіт
Кешке дейін соғысқан.
Хабар тимей қалғасын
Ешбір көмек болмады
Былайғы Мұңал, Тобыштан.
Шаһимардан əулие
Нашарларға болысқан.
Бір арманым сол болды –
Қырық мың үйге толажақ,
Əрбірі жүзге болажақ
Көлденең жатқан көп Адай
Хабарсыз қалды соғыстан.
Бедеуін термен бүлдірген
Желіккен күні Адайдан
Сейілхан сасып қорыққан.
Тастап қашып кетулі
Талай жайлы қоныстан.
Оғы қардай бораған,
Зеңбірегі бурадайын жараған
Талай саттық баланы
Еңсеген күні осы Адай
Түркпен түгіл, орыстан!..
 
 
Ертеңнен кешке соғысып,
Тастады жəуміт олжасын.
Жаным қалжа болар деп,
Қорғаумен болды өз басын.
Шаһимардан əулие
Нашарға жəрдем жолдасым –
Аз бен көбін тергей ме
Бір Алланың жазуы –
Өзі қаза болғасын?!
Атаңа нəлет көп жəуміт
Енді білді оңбасын,
Ойлағаны болмасын –
Азаматын қорғасын
Аттанғанын қуғасын.
Қайғыменен қан жұтты
Қайратынан тынғасын.
Ерлердің айбын-айбаты,
Қайтпайтын қаһар-қайраты
Кетіріп есін алғасын!
Біздің Адай баласы,
Өлгеніңе өкінбе,
Өлгенің шəйіт болғасын!..
 
 
Алуға əлі келмеді
Асыл қару, заттарын.
Түс қайтқанда болжады
Қырғыншылық тапқанын.
Өз көзімен көрді енді
Өз жанына батқанын –
Он екі жəуміт тең өліп
Текшелеулі жатқанын.
Сонда білді тапжылтпай
Ер шайқының атқанын!
Аңдамай басты қасқыйып
Пірлердің құрған қақпанын!
Қасқыйғаны емей немене,
Сол күні жəуміт бір тартты
Қияметтің мақшарын!
Көз көрмеген көлденең
Жабады істің жапсарын.
Көңілі саудың – көзі сау,
Ашады сөздің астарын.
Есінде көптің қалсын деп,
Əңгіме-кеңес бастадым.
Айызын елдің қандырып
Айтып та айтып тастадым.
Жастары ұлық қарттарым,
Өзімнен кіші жастарым,
Əне бір сондай іс болып,
Батырларым ел үшін
Қойдай қырып жəумітті
Қанын ұрттап татқанын!..
Біздің Адай баласы,
Өлгеніңе өкінбе,
Не көрмеген бастарың?!
Ата-баба істерін
Үлгі тұтып, сөз қылар
Кейінгі туған жастарың.
Қатем болса менің ғафу ет,
Сол сапарда жорықтан
Осы болды тапқаным…
 
 
Бурабайқұдық – шыңырау
Ноғайлының қазған құдығы.
Аз болған жоқ жəуміттің
Бізден тапқан қырғыны.
Сол жəуміттің қашқан жер,
Ақыл таппай сасқан жер,
Жауды қара басқан жер,
Абырайын ашқан жер,
Пір-шайқының атқан жер! –
Екі жүз елу жəуміттің
Қатарынан жатқан жер.
Есенияз батыр ішінде –
Адайдың кіл ақсұңқар
Шəйіттікті тапқан жер.
Осылардың ішінде
Көрпедегі Доспамбет,
Ықылас пен Төлен-ді,
Қабыл батыр – сол өлді.
Аса қайрат күш жұмсап,
Шыбын жанын пида етіп