Sadece LitRes`te okuyun

Kitap dosya olarak indirilemez ancak uygulamamız üzerinden veya online olarak web sitemizden okunabilir.

Kitabı oku: «Batı Trakya'da Türk Edebiyatı'na Gönül Verenler»

Anonim
Yazı tipi:

ÖNSÖZ

Öteden beri “Batı Trakya’da Türk Edebiyatı’na Gönül Verenler” i özel bir yere koymayı düşündüm. Onlara ayrı bir değer verdim. Çünkü “azınlık”larda en önemli, en temel sorun, o toplumun anadilini yaşatmak, milli kültürünü korumak ve geliştirmektir. “Batı Trakya’da Türk Edebiyatına Gönül Verenler”, belki kendileri de bu işin farkında olmadan böyle önemli bir görevi gönüllü olarak üstlenmiş olan kişilerdir. Çeşitli basın organlarında toplumlarını aydınlatmak için makaleler, köşe yazıları yazmışlar, yazdıkları şiir, hikâye, deneme, günce ve gezi yazılarıyla karınca kararınca Türk dili ve edebiyatına hizmet etmişler, Batı Trakya’da bir edebiyat akımının doğmasına katkıda bulunmuşlardır. Bu kişiler sayesinde Batı Trakya Türk Azınlığının yaşamına şiir, hikâye, masal, deneme, günce, gezi yazısı kavramları girmiş, toplumun kültür dünyasına ayrı bir zenginlik kazandırılmıştır. Yazdıklarıyla toplumlarının yaşamlarına ayna tutmuşlar, bir yerde toplumlarının siyasi ve sosyal tarihlerini de kayıt altına almışlardır.

Hazırlamış olduğum bu çalışma, bu konuda şimdiye kadar yapılmış olan çalışmaların –Batı Trakya’da Türk Edebiyatı’na gönül veren tüm imzalara yer verilmesi, başat imzaların tüm ayrıntılarıyla tanıtılması, yayımlanmış çalışmaların tümünün saptanması açısından- en kapsamlısı, en gerçekçisi olma özelliğini taşımaktadır. Azınlığın tüm basın organları özenle taranarak burada yer almış olan edebi çalışmalar –basın organının adı, sayısı ve tarihiyle birlikte- saptanmış, edebi çalışmaların türleri belirlenmiş; edebi çalışmalarıyla “Batı Trakya Türk Edebiyatı”nın kurucuları ve temel taşları olan şair ve yazarların hayatları ve edebi çalışmalarına geniş bir şekilde yer verilmiştir. Yine, yazdıkları şiir ve diğer yazı türleriyle Batı Trakya Türk edebiyatı bahçesine güzellikler katan imzaların tüm çalışmaları da yer ve tarihleri de belirtilerek saptanmış; -tam bir ölçüt olmasa bile- çalışma sayısı ve edebi değerleri göz önünde bulundurularak bu çalışmalardan bazı örnekler verilmiştir. Çalışma sayısı beşin altında kalan bu imzaların çalışmalarından-birkaç imzanın dışında–örnek verilmeyip sadece bu çalışmaların saptanmasıyla yetinilmiştir. Kitap haline getirilmiş bazı çalışmaların ilk yayınlandıkları basın organlarının saptanmasına ise gerek görülmemiştir.

Bu arada, okuyucuyu aydınlatmak ve bilgilendirmek amacıyla Batı Trakya’da “Türk Edebiyatı” çalışmalarının başlangıcından bugüne kadar geçen süre içindeki kısa tarihçesi verilmiş, bu çalışmalardan ayrıntılarıyla söz edilerek bir yerde “Batı Trakya Türkleri Edebiyatı Tarihi”nin bir özeti de sunulmuştur.

Olaya güncel bir boyut kazandırmak ve bu antolojide yer alacak olan kişileri haberdar ederek bir yerde izinlerini almak, edebi çalışmalarının son durumları hakkında bilgi edinmek amacıyla gerek telefon, gerek internet aracılığıyla görüşme yapılmış, olaya bir canlılık ve güncellik kazandırılmıştır. Koleksiyon sayıları çok kısıtlı olan azınlık basını sayfaları içinde kalan ve kitaplaşma olanağı bulunmayan yüzlerce değerli çalışmanın bir araya getirilmesiyle bu çalışmaların yeniden gün yüzüne çıkarılması amaçlanmış, yeni kuşakların bu çalışmalarla tanışmaları hedeflenmiştir.

Yazarların ilk çalışmalarından da örnekler verilmek suretiyle hem kendi çalışmalarının, hem de Batı Trakya Türk Azınlığı Edebiyatı’nın gelişme sürecinin basamak basamak izlenmesine olanak sağlanmıştır. Yazar ve şairlerin çalışmalarından topluca örnekler verilmiş, bu yöntemle kendileri ve çalışmaları hakkında sağlıklı ve geniş çapta bilgi edinilmesi de amaçlanmıştır.

Bu çalışmaların, “edebiyat” kavramı içinde değerlendirilmesinden ziyade bir toplumun varlığını belgeleyen kanıtlar olarak ele alınmaları gerekmektedir. Olaya özellikle bu açıdan bakılmasının daha büyük bir önem taşıdığı inancında olduğumu da ayrıca belirtmek isterim.

Bir de şunu vurgulamakta yarar var: Eser sahibi ya da Azınlık basın organlarında çeşitli yazıları olan bazı imzaları bu çalışmama dâhil etmedim. Bu çalışmada yer almış olan imzalar öyle veya böyle “edebiyat” kavramı içinde çalışmaları olan imzalar. Başta bazı eser sahibi diğer imzaların başka bir başlık altında değerlendirilmeleri gerekir, diye düşünüyorum.

Verilen bu bilgiler, yapılan değerlendirilmeler, 2010 yılının ilk altı ayına kadar yapılan araştırılmalarla sınırlıdır.

Gösterilen tüm titizlik ve özene rağmen çoğu çalışmada olduğu gibi bu çalışmada da bazı eksikliklerin, yanlışlıkların olması kaçınılmazdır. Çünkü “mükemmellik” kendisine yaklaşılan ama hiçbir zaman ulaşılamayan bir hedeftir. Her şeyin en iyisini yapmaya gayret ettiğim bu çalışmada da bazı hatalar olmuşsa lütfen anlayışla karşılansın ve hoş görülsün, derken yapılan yanlışların, eksik kalmış bazı hususların başkaları tarafından tamamlanmasının beni mutlu edeceğini de içtenlikle belirtirim. Bu arada, çalışmamı hazırlarken kaynak bulmamda her türlü kolaylığı gösteren “Batı Trakya Azınlığı Kültür ve Eğitim Şirketi” çalışanlarına teşekkür eder, tüm okurlara, “Batı Trakya Türkleri Edebiyat Dünyası”na hoş geldiniz, der, iyi okumalar dilerim.

R. A. Çepelli, Eylül 2010

BATI TRAKYA/YUNANİSTAN TÜRKLERİ’NİN KISA EDEBİYAT TARİHİ

1. BATI TRAKYA’DA “TÜRK EDEBİYATI” ÇALIŞMALARININ BİRİNCİ DÖNEMİ

A- Azınlıkta ilk yazılı edebiyat çalışmaları

Batı Trakya’da -kayda değer- ilk yazılı edebiyat çalışmaları Mehmet Hilmi’nin “Yeni Ziya” ve“Yeni Adım” gazetelerinde1 yayımlanan hikâyeleri ile sürgün hatıralarıdır. Daha çok siyasi çalışmaları, önder kişiliği ve mücadeleci kimliğiyle tanınan Mehmet Hilmi’nin bu çalışmalarından, aydın ve okur-yazar sayısı çok az olan Batı Trakya Türk Azınlığı’nın ne yazık haberi olmamış, bu hikâyelerin (Gündüz Nene ve Kabahatliyiz) varlığı, “Batı Trakya Türkleri Edebiyatı” konusunda araştırmalar yapan Feyyaz Sağlam’ın2 çalışmalarıyla ancak 1990 tarihinde gün yüzüne çıkmıştır.

1923 tarihinden başlayıp 1960’lı yıllara kadar onlarca Türkçe – Arap ve Latin harfleriyle- gazete ve dergi yayımlanan Batı Trakya’da kayda değer başka bir edebi çalışmaya rastlanmamıştır. Bu durum, Azınlık Postası gazetesinin 18. sayısında çıkan “Sanat Yaprağı” ekinin “Sanat İlâvemiz” başlıklı giriş yazısında da dile getirilmektedir: “Bilindiği gibi Batı Trakya’da bugüne kadar herhangi bir sanat dergisi çıkmış değildir. Ne de yarım asırlık Azınlık tarihimizde sayısı pek sınırlı olan haftalık basınımız sanat konusuna bir yer ayırabilmiştir. Hele Batı Trakya’daki Türk toplumu içinde, bir sanatçının yetişerek eser verdiğini pek hatırlamıyoruz…”

Bunun dışında, 1923’ten 1960 yılına kadar Batı Trakya Türklerinin yazılı edebiyatında bir suskunluk dönemi yaşanmıştır. Bunun nedeni de 550 yıllık Osmanlı yönetiminden sonra “azınlık” olarak Yunan idaresine bırakılan Batı Trakya Türklerinin yaşadıkları büyük şok; bu şokla birlikte gelen umutsuzluk, kaygı, endişe, korku dolu yıllar, art arda yaşanan siyasi olaylar, savaşlar, baskılar, iç ve dış göçlerin getirdiği büyük yıkımlar; huzursuzluklardır. Bir başka neden de-daha önce vurgulandığı gibi- aydın ve okur-yazar azlığıdır.

B- 1960’lı yıllar: “Birlik” ve “Öğretmen” dergileri

1960’lı yıllardan sonra, daha önce Türk-Yunan Kültür Anlaşması uyarınca Türkiye Öğretmen Okullarına ve Liselerine giden öğrencilerin bu okullardan mezun olup Batı Trakya’ya dönmeye başlamasıyla birlikte Batı Trakya’nın kültür ve eğitim alnında gözle görülür değişiklikler oldu. Özellikle öğretmen okulu mezunu öğretmenlerin Batı Trakya’ya dönüp “Azınlık Okulları”nda göreve başlamaları, Rodop – Evros Türk Öğretmenler Birliği -daha sonra Batı Trakya Türk Öğretmenler Birliği- çatısı altında toplanıp yeni bir örgütlenme içine girmeleri, sanat ve edebiyata tutkun aydın öğretmenlerin bu birliğin yayın organı olan “Birlik” dergisinin3 (3) yazı kurulu içinde gönüllü olarak aktif görev almaları Batı Trakya Türkleri içinde gerek eğitim gerekse kültür ve sanat alanında yeni bir yapılanmanın kapılarını açtı. Birlik dergisinde, edebiyata meraklı onlarca genç öğretmen, kaleme aldıkları şiir, hikâye, günce, deneme ve sohbet yazılarıyla Batı Trakya Türk Basınında yeni bir dönem başlattılar. Bu edebiyat çalışmalarında doğal olarak ilk başlarda bazı acemilikler görülse de ilerisi için umut veren çalışmalar da vardı. Şiir çalışmalarında –doğal olarak- 1950’li yılların Türkiye’sindeki şiir akımlarının etkisi görüldü Bunlar da, Orhan Veli, Cahit Sıtkı Tarancı, Oktay Rıfat, Faruk Nafiz Çamlıbel, Necip Fazıl Kısakürek, Ahmet Muhip Dranas, Yahya Kemal Beyatlı vb. şairlerdi. Hikâyede, Sait Faik Abasıyanık, Orhan Kemal, Oktay Akbal, Memduh Şevket Esendal, Muzaffer Hacıhasanoğlu, Samim Kocagöz, Vusat Osman Bener, Tarık Dursun K. gibi yazarlar ön plandaydı. Hayat Mecmuasındaki sohbet yazılarıyla ünlü Şevket Rado ve günceleriyle tanınan Oktay Akbal da örnek alınanlar/etkilenenler arasındaydı. Dergide onlarca değişik imzanın şiir, anı, makale, sohbet yazısı, hikâye ve denemeleri yer aldı. Bu çalışmalar içinde Halil Haki, Rahmi Ali, Mücahit Mümin ve Hüseyin Alibabaoğlu’nun yazıları dikkat çekti. Mücahit Mümin’in deneme niteliğindeki düşünce yazılarıyla “Toprak” adlı hikâyesi, Rahmi Ali’nin ilk hikâye denemeleri, Halil Hâki’nin de sohbet yazıları ve bazı şiir denemeleri ilerisi için umut verici çalışmalar olarak göze çarptı. Uzunca bir aradan sonra Birlik dergisi Cunta Yönetiminin baskısıyla başka bir ad, ”Öğretmen” adıyla yayımlandı. Yine çok sayıda değişik imzanın yer aldığı bu sayılar içinde, Alirıza Saraçoğlu, Dede Abdurrahim, Tevfik Hüseyinoğlu, Refika Nazım ve Hüseyin Alibbaoğlu’nun çalışmaları da dikkat çekti. Birlik ve Öğretmen dergilerinde yazılan şiirlerde aşk ve doğa konuları işlendi, sohbet yazıları ve makalelerde daha çok toplumun iç sorunlarına değinildi; toplumun yaşadığı iç ve dış sorunlar az sayıda yazılan hikâyelerin de ana konusu oldu.

“Öğretmen” dergisi4 yeni bir kapak düzeni yeni bir anlayış ve temel bir yazı kuruluyla yaklaşık iki yıllık bir aradan sonra yeniden yayın hayatına başladı. Bu dönemde de dergide Mustafa Tahsin (Tahsinoğlu), Rahmi Ali, Mücahit Mümin, Hüseyin Mahmutoğlu, Mehmet Çolak, Hüseyin Alibabaoğlu, Refika Nazım gibi imzalar başı çekti. Rahmi Ali, “Bir Öğretmenin Günlüğünden Notlar”la Batı Trakya’da ilk kez “günce” geleneğini başlatırken Mücahit Mümin” Yalnızlığa Bırakılanlar” adlı hikâyesiyle Batı Trakya Türk hikâyeciliğinde yeni bir atılım başlattı; ardından diğer başarılı hikâyeler geldi. Mustafa Tahsinoğlu da yazdığı şiir ve kısa eleştirileriyle dikkat çekti. Günceler yazmaya başladı. Bu imzaların ardından Hüseyin Mahmutoğlu ve Refika Nazım da yazdıkları şiir ve hikâyeleriyle dikkatleri üzerlerine çektiler. Mehmet Çolak, yazdığı toplumsal şiirler ve yaşanmış olaylar üstüne kurduğu kısa öyküleriyle adından söz ettiren bir imza oldu. Daha sonraki sayılarda da Mücahit Mümin başarılı hikâyeler yazmayı sürdürdü, Tahsinoğlu da şiir ve günce çalışmalarının yanı sıra hikâyeler yazmaya başladı, Hüseyin Mahmutoğlu, şiir ve hikâyecilikte gözle görülür ilerlemeler kaydetti.

C- “Akın” gazetesinde edebiyat

Akın gazetesi 1960’lı yıllarda çocuklara hitap eden yazıları iktibas etmeye başladı. “Çocuklara Tabiat Hikâyeleri”, yine Türkiyeli yazarlardan alınan yazılarla beslenen “Çocuk Köşesi” vb. çalışmalar bu neviden çalışmalardı. Bunların dışında, Akın gazetesinde Fazıl Hüsnü Dağlarca, İlhan Berk, Memduh Şevket Esendal, Faik Baysal, Ziya Osman Saba, Sait Faik Abasıyanık, Ali Püsküllüoğlu, Necdet Rüştü Efe, Kadircan Kaflı, Kazım Nami Duru, Ragıp Akyavaş, Nihal Yalaza Taluy Tahsin Yücel, Nurettin Artam, Burhan Felek, Hüseyin Rahmi Gürpınar, Ömer Seyfettin, Reşat Nuri Güntekin, Halide Edip Adıvar, Falih Rıfkı Atay, Necip Fazıl Kısakürek, Çetin Altan, Gülten Dayıoğlu gibi Türkiyeli yazarların yazılarına yer verildi. Daha sonra bir “Çocuk Sayfası” ekleyerek sayfalarını, edebiyata meraklı gençlere açtı. Gazetede Asım Haliloğlu’nun yazdığı çocuklara yönelik şiir ve manzum hikâyeler yer aldı. Alirıza Saraçoğlu gazetenin hemen her sayısında yazdığı birçok şiirle adını “velut” bir şair olarak duyurdu. Hüseyin Alibabaoğlu da yazdığı şiir ve masallarını -Birlik ve Öğretmen dergilerinin dışında- daha çok bu gazetede yayımladı. Aynı gazetede yayımlanan Rahmi Ali’nin “Ay ile Güneş” adlı çocuk hikâyesiyle Mücahit Mümin’in “Kafdağı’na Çıkan Çocuk” adlı masalı Batı Trakya’da çocuk edebiyatı alanında ciddi bir başlangıç olarak değerlendirildi. Bunların yanı sıra Akın gazetesinde, Enver Kavaklı, Mehmet Arif, Reşit Salih, Hüseyin Mehmet, Mustafa Hasanoğlu, Halil Haki, İmam Kasım, Mazlum Hüseyin, Rüveyde Dükkâncı, Suna, “F.P”, Âşık Çağlar, Hasan Nazik, Hayri Delioğlu, Aydın İbrahim ve “A” gibi imzalar da görüldü.

Ç- “Azınlık Postası” gazetesinde edebi çalışmalar

Türkiye’de öğrenim gören aydınların Batı Trakya’ya dönmesiyle başlayan kültür ve sanat hareketleri o yıllar içinde yayımlanan haftalık gazetelere de yansıdı. Özellikle “Azınlık Postası” çevresinde toplanan Rahmi Ali, Halil Haki, Mücahit Mümin, Mehmet Arif (Kemal Şevket Batıbey), Mustafa Tahsin (Tahsinoğlu), Nurten Akpınar (Nur) –Şimdilerde Nurten Altınok- Hüseyin Mahmutoğlu, İlbilge, Mümin Şener, Şebnem ve diğer imzalar çeşitli çalışmalarıyla Azınlık Edebiyatı’nın kökleşmesine ve gelişmesine büyük katkılarda bulundular. Azınlık Postası5 gazetesinde daha çok Rahmi Ali, Halil Haki, Mücahit Mümin, Mehmet Arif, Hüseyin Mahmutoğlu, Mustafa Tahsin, Nurten Akpınar, İlbilge, Mümin Şener, Şebnem gibi imzalar yer aldı. Mehmet Arif ve Halil Haki, yazdıkları makale ve sohbet türü yazılarıyla toplumun iç sorunlarını dile getiriyor, Rahmi Ali “Yeri Geldikçe” üst başlığı altında her hafta yazdığı sohbet ve köşe yazılarıyla “Azınlık Basını”nda yeni bir gelenek başlatıyor, arada hikâyeler yazıyor, yine azınlık basınında ilk kez “Azınlık Basınında Geçen Hafta” başlığı altında yazdığı yazılarla –Batı Trakya’da- eleştiri türünün başlamasına öncülük ediyordu. Mücahit Mümin ağırbaşlı denemeleri ve gittikçe olgunlaşan hikâyeleriyle dikkat çekiyor, Mustafa Tahsin de (Tahsinoğlu) yazdığı şiirlerle, bu alanda gelecekteki başarılı çalışmalarının müjdesini veriyordu. Başta (Nur) Nurten Akpınar6 olmak üzere diğer imzalar da ilerisi için umut vaat ediyorlardı.

Gazetede yer alan Mehmet Arif, Halil Haki, Mücahit Mümin ve Rahmi Ali’nin düşünce yazılarında toplumun daha çok iç sorunlarının ele alınıp işlendiği görülür. Bu yazılarda toplumla yönetim arasında yaşanan anlaşmazlıklar, çatışmalar, baskılar “!967 Albaylar Cuntası”nın sıkı sansürü yüzünden hemen hemen hiç işlenmemiştir.

Yazılarda, toplum yaşamındaki çarpıklıklar, bazı sorunlar dile getirilip bunlara bilimsel çözüm yolları aranır, toplum kendini sorgulamaya yöneltilirken özellikle Rahmi Ali ve Mücahit Mümin’in kullandıkları dildeki arılık ve akıcılık dikkat çekti.

Bunun yanı sıra, 1960 Kuşağı –özellikle bu gazetede yazan öğretmenler- Türkiye’de kazandıkları edebiyat zevkini gazetenin sanat ekine taşıyarak Türk Edebiyatı’nın Batı Trakya’da tanınmasına katkıda bulundular. Gazetenin ”Sanat Eki”nde Nefi, Behçet Necatigil, Ümit Yaşar Oğuzcan, Orhan Veli Kanık, Oğuz Kâzım Atok, Cahit Sıtkı Tarancı, Orhan Hançerlioğlu, Abdülhak Hamit Tarhan, Faruk Nafiz Çamlıbel, Ahmet Kutsi Tecer, Fazıl Hüsnü Dağlarca, Orhan Kemal, Melih Cevdet Anday, Cahit Saffet Irgat, Muzaffer Tayip Uslu, Nahit Ulvi Akgün… gibi Türk edebiyatının önde gelen isimlerinden bazıları yer aldı.

D- “İleri” gazetesindeki edebi çalışmalar

“Azınlık Postası” gazetesinin son yıllarını yaşaması, bünyesinde “60 Kuşağı” edebiyat meraklılarını toplamış olan “Öğretmen” dergisinin kapanması, azınlığın bazı yazar ve şairlerini bu gazetede yazmaya itmiştir. Bunda Halil Hâki’nin de bir edebiyat meraklısı olmasının, daha önce diğer yayın organlarında bazı edebi çalışmalarının yayınlanmasının büyük rolü olmuştur. İleri gazetesinde başta Halil Hâki olmak üzere, Mehmet Çolak, M. Hatipoğlu, İbram Onsunoğlu, İmam Kasım, Refika Nazım, “M.”, Hasan Haliloğlu, “Seyirci”, “O”, “Sun”, “N.K”, “Öğretmen”, “E.İ.Rodopelli” (Hüseyin Mahmutoğlu), A. Kartaltepe (Rahmi Ali), “N.H”, H. Mahmutoğlu, “A” (Rahmi Ali), M. Ramadanoğlu (Mustafa Tahsinoğlu), M. Nuri, “Yakalı Çoban”, İbrahim İbrahim, A. Küplü, Ali Ayazmalı, Y.M, Oğuzcan, Ne-Sim, R.S. A.E., “Tütüncü”, “Dişçioğlu”, “M.T.R”, “Yaşam”, “M. Tütüncü”, “A.A”, Nesimay, Nermin Sütçü gibi imza ve takma adlarla birçok edebiyat meraklısı şiir ve diğer çalışmalarıyla yer almışlardır. İleri gazetesinde A. Kartaltepe takma adıyla yayınlanan (Rahmi Ali) “Zor İş” adlı öykü, Türkiye’deki “Cumhuriyet” gazetesi köşe yazarlarından Oktay Akbal’ın dikkatini çekmiş, hikâyeden övgüyle söz etmiştir.7

E- Çocuk edebiyatına yönelik çalışmalar:

1960’lı yıllarda Türkiye öğretmen okullarını bitirip Batı Trakya’ya dönen öğretmenler diğer edebi çalışmalarının yanı sıra çocuk edebiyatına da el attılar. Salahaddin Galip, önce Batı Trakya dergisinin bir sayfasını “Aliş” adıyla çocuklara ayırmak, daha sonra da “Aliş” çocuk dergisini çıkarmak suretiyle bazı öğretmen okulu mezunu öğretmenlerin katkılarıyla –okuyucu hazırlama açısından- bir alt yapı oluşmasına öncülük etti. Birlik ve Öğretmen dergilerinde de çocuklara hitabeden bazı şiir, manzume ve masallar yayınlandı. Öğretmen dergisinin “Öğrenci” adlı çocuk eki, Akın’ın “Çocuk ve Mizah” adlı çocuk ekleri ve Azınlık Postası gazetesinin “Çocuklar İçin” ve “Çocuk Yaprağı” adlı çocuk sayfalarında yine çocuklara yönelik çeşitli yazılar yer aldı. Bu çalışmalar içinde, Hüseyin Alibabaoğlu’nun masalları, Asım Haliloğlu’nun şiir, manzume ve fabl benzeri çalışmaları, Rahmi Ali’nin çocuk hikâyeleri ve şiirleri, Alirıza Saraçoğlu’nun çocuk şiirleri ve manzum hikâyeleri, Mücahit Mümin’in bir masalı, Refika Nazım, Hüseyin Mahmutoğlu, Naim Kâzım, Kadir Ali ve Mazlum Hüseyin’in çalışmaları özellikle dikkat çekti. Daha sonraki yıllarda çocuk edebiyatı ile ilgili kitaplar da yayınlandı. Çocuklara yönelik ilk kitap Rahmi Ali’nin “Ay ile Güneş” adlı çocuk hikâyeleri kitabı oldu. Rahmi Ali’nin daha sonraki yıllarda “Annem Okşarken Saçlarımı” adlı şiir kitabı ise İstanbul’da basıldı. Ardından Hüseyin Alibabaoğlu’nun “Durdur ile Kurkur” adlı masal kitabı ile “Tohum” adlı şiir kitabı basıldı. Alirıza Saraçoğlu’nun “Yarınlar Sizin Olacak” adlı kitabı Akın Gazetesi Yayınları arasında çıktı. Hüseyin Salihoğlu da çocuk şiirlerinden oluşan “İstikbal Sizi Bekliyor” adlı kitabını yayınladı. Çocuklara yönelik bu çalışmalar azınlık içinde yaşanan çeşitli sıkıntılar dolayısıyla gerektiği şekilde tabana ulaşamadı; dar bir alanla sınırlı kaldı. Bu arada, “Arkadaş Çocuk” dergisi, “Pınar Çocuk” dergisi ve Gündem” gazetesinin aylık eki olan “Boncuk” dergisi de çocuk okuyucusu alt yapısının gelişmesine önemli katkıları olan yayınlar arasında yer aldı.

F- Azınlığın diğer basın organlarında yer alan edebi çalışmalar

Azınlığın diğer basın organlarında da bazı edebi çalışmalar görülmüştür. Yuvamız8 dergisinde başta Rahmi Ali olmak üzere M.T. Ramadanoğlu/Mustafa Tahsin (Mustafa Tahsinoğlu), Alirıza Saraçoğlu, Reşit Salim, Hüseyin Alibabaoğlu, Ferruh M. Pazvantoğlu, Hüseyin Salihoğlu, Ahmet Davut, Gülten Aliosman, Meral Karasulu, Şükran Refikoğlu, Ayfer Mustafaoğlu gibi imzalar yer almıştır. Dini bir yayın organı olan Hakka Davet dergisinde de başta Alirıza Saraçoğlu olmak üzere, Hüseyin Mazlum, Ercan Caneri, Fehim Mehmetoğlu, Hacıviran Köylü Ahmet Arif, Ali Ayazmalı gibi imzalar görülmüştür.

2. BATI TRAKYA’DA “TÜRK EDEBİYATI” ÇALIŞMALARININ İKİNCİ DÖNEMİ

“Şafak” dergisi:

1989 yılında sanat ve kültür dergisi Şafak’ın9 yayın hayatına başlamasıyla Batı Trakya’da Türk edebiyatının ikinci dönemi başlar. Şafak dergisinin çıkışıyla başlayan bu dönemde Batı Trakya Türk edebiyatı derlenip toplanmış, 1960’lı yıllardan beri Batı Trakya Türk Edebiyatı’nın “lokomotif isimleri” olarak bilinen Rahmi Ali, Mustafa Tahsinoğlu ve Mücahit Mümin’in özverili çalışmalarıyla Batı Trakya Türk Edebiyatı gerek nitelik, gerekse nicelik bakımından en üst düzeylere çıkmıştır. Batı Trakya Türk Edebiyatı’nda “Şafak Dönemi” olarak bilinen bu 15 yıllık süre içinde yüze yakın hikaye, binin üstünde şiir, değişik günceler yayınlanmış; Batı Trakya Türk Edebiyatı’na başarılı gezi yazıları, deneme, anı yazıları, eleştiri, inceleme, skeç-tiyatro vb. yazı türleri kazandırılmıştır. Batı Trakya’da ilk kez bir kültür-sanat dergisinin yayına başlamasıyla Azınlıkta doğal olarak yeni bir sanat hareketi ve çevresi de doğmuştur. “60 Kuşağı”nın –Rahmi Ali, Mücahit Mümin, Mustafa Tahsinoğlu, Alirıza Saraçoğlu, Hüseyin Mazlum, İbram Onsunoğlu- daha olgun ve ağır başlı çalışmalarla okuyucu karşısına çıktığı, yeni yazı türlerini geliştirdikleri Şafak dergisi bünyesinde zamanla yeni bir kuşak doğmuş, bu kuşaktan Şükran Raif, Hakan Mümin, Mehmet Dükkancı, Abdurrahim Subaşılar şiir çalışmalarının yanı sıra hikaye türünde; İbrahim Baltalı, Ferruh Mehmet, İsmail Yusuf, Sema Salihoğlu, Sevkan Tahsinoğlu, Nalan Saraçoğlu, İlker Mehmet, Halil Mustafa, Şule Hüseyin, Emre Ahmet ve başka imzalar da10 –daha çok- şiir alanında başarılı çalışmalar sergilemişlerdir.

Azınlık’ta 20 -30 yıllık bir suskunluktan sonra tiyatro hareketi de bu dönemde başlamış, Şafak dergisi bünyesinde oluşturulan “Şafak Okuma Tiyatrosu”yla azınlık, tiyatrolu yıllara yeniden dönmüştür. Bu konuda Şafak dergisinin 141. sayısında yer alan “15. yayın Yılına Girerken” adlı başyazıda şu bilgiler verilmektedir: “Şafak dergisinin varlığıyla ortaya çıkan bir kültür olayı daha vardır ki, azınlığın kültür tarihi açısından oldukça önemli bir olaydır. Bu olay, Şafak Okuma Tiyatrosu olayıdır. Şafak okuma tiyatrosu kurulmadan önce Batı Trakya’da “tiyatro” sözcüğü neredeyse unutulmaya yüz tutmuştu. Ne azınlık okullarında bir “müsamere” yapılabiliyor, ne de kuruluşlarımız böyle bir girişimde bulunuyordu. Cunta idaresinin bu alanda getirmiş olduğu yasaklar zinciri sürüp gidiyordu. Şafak dergisi azınlık yazarlarının Şafak dergisinde yayınlanmış olan ürünlerini doğrudan halka iletme amacına yönelik bir tiyatro grubu kurarak çalışmalarına başladı. İlkokul, ortaokul, lise ve üniversite öğrencilerinden tiyatroya meraklı olanlar uzun yıllar dönüşümlü olarak bu tiyatro grubunun içinde yer aldılar. Böylece Şafak dergisi bir “oldu-bitti” anlayışıyla Şafak dergisinde yer alan ürünlerden bazılarını gerek okuma, gerekse dramatize ederek izleyicilere sundu. Azınlık içinde uzun yıllardan beri yapılamayan bu tür etkinlikler için bir yol açılmış oldu. Şafak dergisi ve ekibinin açmış olduğu bir yol… Bu olaydan sonra azınlık içinde bazı kültürel etkinlikler yapılmaya başladı.”

Batı Trakya Türk Edebiyatı’nın dışarıda, özellikle Türkiye’de tanınmaya başlaması da, bu dönemde, Şafak dergisi döneminde olmuştur. Türkiye’de yayımlanan bazı sanat ve edebiyat dergileri ve yazarlarla dostluklar kurulmuş, bu dostluk bağları, Türk Dünyası’ndaki bazı sanatçılara kadar uzamıştır. Batı Trakya’daki Türk edebiyatı ile ilgili bazı yazıların yazılması, çeşitli edebiyat çalışmalarının buralardaki sanat dergileri ve antolojilerinde yer alması yine bu dönem içinde, Şafak dergisi döneminde olmuştur. Şafak dergisinin yayına başlamasıyla birlikte bazı uluslararası kültürel etkinliklere Batı Trakya’dan, özellikle “Şafak Ailesi”nden yazarlar davet edilmiş, buralarda sunulan bildirilerin ötesinde çeşitli dostluklar kurulmuştur. Özellikle Balkan ülkelerinde yaşayan Türk yazarlarla kurulan dostluklar manevi bir dayanışma ortamı yaratmış, Şafak dergisi Balkan ülkelerinde yaşayan yazarların ürünlerine sayfalarında yer verirken bu ülkelerde yayınlanan Türkçe yayınlarda da Batı Trakyalı yazarların ürünleri yer almış, bu ürünler yüzlerce okuyucuyla buluşmuştur. Öte yandan Şafak dergisinin Türkiye’de ve Balkan ülkelerinde yayımlanan bazı yayın organlarıyla buluşması ve oradaki yazarlarla tanışması, birçok yazarın ürünlerini yayınlamak üzere Şafak dergisine göndermeleriyle başlayan bir dostluk ortamı ve kültür alış verişi Batı Trakya Türk Edebiyatı’nın daha geniş çevrelerce tanınmasına, bu yolla da gelişmesine yardımcı olmuştur. Başta Tahir Özçelik olmak üzere, Mustafa Ruhi Şirin, Mustafa İsen, Feyyaz Sağlam, Güngör Gençay, Fahri Kaya, Şemsi Belli, Mustafa Aslan, Metin Turan, Tahir Kutsi Makal, Hilmi Haşal, Arslan Bayır ve daha onlarca11 Türkiyeli yazar Batı Trakya Türk Edebiyatı’na gereken ilgiyi göstermişler, gönderdikleri ürünler ve yapıcı eleştirileriyle Batı Trakya Türk Edebiyatı’nın gelişmesine ve tanınmasına katkıda bulunmuşlardır Azınlık edebiyatı bu dönemde konu ve içerik bakımından da zengin bir boyut kazanmıştır. Rahmi Ali, Mücahit Mümin, Mustafa Tahsinoğlu bu türde en başarılı ürünlerini verirken Şükran Raif, Abdurrahim Subaşılar ve Hakan Mümin de Batı Trakya Türk hikâyeciliğini yarınlara taşıyacak imzalar olarak ilerisi için umut vermişlerdir. Mustafa Tahsinoğlu, Şafak dergisinde yayınlanan ve 38 bölüm süren “Şiir/Batı Trakya Türk Azınlığında” adlı incelemesiyle Batı Trakya Türk Basınında -dünden bugüne- yer alan şiir çalışmalarını irdelemiş, okuyucuyu bu konularda aydınlatırken, ileride bu alanda çalışma yapacak olanlara çok önemli bir kaynak bırakmıştır. Aynı alanda Rahmi Ali de Şafak dergisinde yayınlanan “Batı Trakya Türk Azınlığı Basınında Yazın Çalışmaları” adlı incelemesiyle “Azınlık Edebiyatı”na genel bir ayna tutarak tüm yazın çalışmaları hakkında okuyucuyu bilgilendirmiş, bu konuda çalışma yapacak olanlara büyük bir olanak sağlamıştır. Rahmi Ali ve İbram Onsunoğlu Mehmet Hilmi’nin Yeni Adım gazetesinde yayımlanan “Limni, Yenişehir (Larisa) Kitira Hatıraları” adlı anılarından yaklaşık 60 yıl sonra kaleme aldıkları anılarıyla “Azınlık Edebiyatı”na yeni bir tür kazandırmışlar, bu anılarıyla Batı Trakya Türk Azınlığı tarihinin belli bir dönemine ışık tutmuşlardır. Mücahit Mümin “Asmalı Sokak Güncesi” ve “Şafak Güncesi” adlı günce yazılarıyla, hikâye, deneme türündeki çalışmalarına yeni bir tür eklemiş; Rahmi Ali ve Mustafa Tahsinoğlu’nun Şafak dergisinde yayınlanan günceleriyle birlikte Batı Trakya Türk Edebiyatı başka bir boyut, başka bir güzellik daha kazanmıştır. İbram Onsunoğlu, “Batı Trakya Ağzına Özgü Kimi Sözcük ve Deyimler” adlı incelemesiyle Batı Trakya Türk Azınlığı’nın bölgesel dil özellikleri üzerine ciddi bir çalışmanın temellerini attı. Bu arada A. Subaşılar ve Rahmi Ali, Mehmet Dükkancı ve Erdem Ahmet yazdıkları skeç ve piyeslerle tiyatro oyunu alanında yeni bir adımın atılmasına ve azınlık içinde ilk kez bu oyunların oynanmasına öncülük ettiler. Bu oyunlarda Azınlığın yaşamış olduğu siyasi ve kültürel baskılar dile getiriliyor, azınlık içinde tiyatro çalışmalarının önü açılmış oluyordu.

Bu dönemde, özellikle Şafak dergisi içinde yer alan edebi çalışmalarda-günce, deneme, şiir, hikâye, anı vb.– genellikle yöresel konular işleniyor, azınlığa yönetim tarafından uygulanan siyasi ve kültürel baskılar inandırıcı ve hamasete kaçmayan bir üslupla dile getiriliyor, Türkçe’ye özen gösteriliyor, azınlık eğitimi üstüne bilimsel verilere dayalı düşünce yazıları ve denemeler yazılıyor, yazılan şiir ve hikâyelerde azınlık insanının iç ve dış dünyasına ışık tutuluyor, aşk hikâyeleri ve şiirlerinde müstehcenlikten uzak bir anlatımla insanın iç ve dış dünyasındaki çalkantılar gerçekçi bir yaklaşımla dile getiriliyor, gezi ve izlenim yazılarında insanlar arasındaki dostluk ilişkileri ön plana çıkarılıyordu.

Önceleri Atatürk konusunda azınlık basınında daha çok duygusal yaklaşımlarla şiir ve yazılar yazılırken bu dönemde-Şafak dergisinde- Atatürk’ü, Atatürk ilke ve düşüncelerini daha iyi kavramış; Türk Tarihi’ni, Türkiye Cumhuriyeti Tarihi’ni özümsemiş bir yaklaşım ve anlayışla yazılan daha bilinçli şiir ve yazılar yer almağa başladı. Şafak dergisi tüm Kasım sayılarında Azınlık yazarları tarafından yazılan Atatürk’le ilgili yazı ve şiirlere öncelik verdi.

Azınlık Edebiyatı -toplu bir şekilde- ilkönce Türkiye’deki Türkoloji çevrelerince ele alındı. Feyyaz Sağlam Türkiye Kültür Bakanlığı Yayınları arasında çıkan “Batı Trakya/Yunanistan’da Çağdaş Türk Edebiyatı Antolojisi” adlı çalışmasında Batı Trakya Türk Edebiyatı’na daha çok Türkolojik açıdan –tanıtım ve tespit- yaklaşarak azınlık edebiyatını tanıtmaya çalıştı. Bu antolojide Batı Trakya Türk Azınlığı basınında yer alan bütün imzalara –takma adlar da dâhil – yer verildi. Feyyaz Sağlam’ın Batı Trakya Türkleri Edebiyatı hakkında başka çalışmaları da yayınlandı. Bu çalışmalarda aynı şeyler tekrarlanmış olsa da Batı Trakya Türkleri Edebiyatı’nın başta Türkolojik çevreler olmak üzere bazı yerlerde tanınmasına katkıları oldu. Hasan Mercan’ın hazırlamış olduğu “Balkanlar’da Çağdaş Türk Hikayeleri Antolojisi” ve “Balkanlar’da Çağdaş Türk Çocuk Edebiyatı Antolojisi” adlı çalışmalarda da Batı Trakya Türk Edebiyatına yer verildi. Bu çalışmalarda Feyyaz Sağlam’ın çalışmalarından yararlanıldığı için Batı Trakya Türk Edebiyatı hakkında yine aynı şeyler tekrarlanmış olsa da azınlık edebiyatı daha geniş çevrelerce tanınmış oldu. Daha sonra Varlık Yayınları arasında çıkan “Balkanlar’da Türk Çocuk Hikâyeleri” ( Mustafa İsen -Tubâ Işınsu Durmuş) ve “Balkanlar’da Türk Çocuk Şiiri” (Mustafa İsen-Reyhan İsen-Ayşe Esra Kireççi) adlı antolojiler Batı Trakya Türkleri Çocuk Edebiyatı’nın daha geniş bir alanda-edebiyat çevrelerinde de- tanınmasına yol açtı. Bu çalışmalarda Hüseyin Alibabaoğlu, Rahmi Ali, Mücahit Mümin, Hüseyin Mahmutoğlu, Asım Haliloğlu, Alirıza Saraçoğlu, Hüseyin Salihoğlu, Mustafa Tahsin, Naim Kazım, Refika Nazım, Mazlum Hüseyin, Kadir Ali’nin biyografi ve ürünlerine yer verildi. Azınlık yazarları ve şairlerinin ürünleri Türkiye ve Balkan ülkelerindeki birçok Türkçe yayın organında da yayınlandı.12 Daha önce de değindiğimiz gibi Türkoloji çevrelerinde oldukça tanınan Batı Trakya Türkleri Edebiyatı, -birkaç edebiyat olayının dışında-Türk edebiyat çevrelerince çok az tanındı ya da gereğince dikkate alınmadı. Bu durum, Batı Trakya Türkleri Edebiyatı için elbette büyük bir kayıp oldu.

Şafak dergisinin 2004 yılında kapanmasıyla birlikte Batı Trakya Türkleri edebiyatında bir gerileme dönemi başladı. Azınlık yazarları tarafından yazılan bazı hikâyelerin ilk kez Yunanca’ya çevrilip bir Yunan Yayınevi tarafından yayınlanması, yine bazı hikâyelerin Bulgarcaya çevrilip Bulgaristan’da yayınlanması Batı Trakya Türkleri Edebiyatı açısından bir gelişme olarak değerlendirilebilir. Bunların dışında, toplu bir edebiyat akımı ve edebiyat meraklıları grubunun oluşmasını bekleyen birkaç edebiyat meraklısından başka edebiyatla ciddi anlamda uğraşan, ilgilenen bir kesim kalmadı, denilebilir. Şimdilerde şiirde oldukça başarılı adımlar atan Mustafa Çolak ve kendine özgü şiir dünyasında yaşayan Hüseyin Mazlum dışında; azınlığın kendi içyapısından ve yönetimden kaynaklanan sorunlarını bir köşe yazarı duyarlılığıyla oldukça çarpıcı dizelerle dile getiren Hasan Ahmet ve kendi iç dünyalarındaki çalkantıları, çevresiyle olan sevgi bağlarını, özlemlerini, küskünlüklerini dile getiren Şefaat Ahmet ve Fusun Suka’nın şiir çalışmaları var. Bu çalışmalar ve bazı basın organlarında ara sıra görülen kimi şiir denemeleri dışında edebiyat alanında başka bir hareket yok, diyebiliriz.

1.Yeni Adım gazetesi, Mehmet Hilmi tarafından İskeçe’de (Ksanthi) yayına başlamıştır. İlk sayısı 30 Eylül 1926’da basın sahnemizde görülmüş, 17 Mayıs 1930’a kadar 253 sayı devam etmiştir. Mehmet Hilmi 1931’de genç yaşta ölünce gazete başkaları tarafından bir süre yayınlanmış, ancak Mehmet Hilmi dönemindeki düzeyini koruyamamıştır.
2.Feyyaz Sağlam, İzmir Dokuz Eylül Üniversitesi Öğretim görevlisi olup Yunanistan Batı Trakya Türkleri Edebiyatı ile ilgili çalışmalarına 1990 yılında başlamış, bu konuda çok sayıda araştırma ve inceleme kitabı yayımlamıştır. Söz konusu çalışmalarıyla, Yunanistan/Batı Trakya Türk Edebiyatı’nın Türkiye’deki Türkoloji çevrelerince tanınmasına katkıları olmuştur.
3.Birlik dergisi, Rodop – Evros Türk Öğretmenler Birliği’nin aylık yayın organı. Kuruluş tarihi: 10 Ağustos1963. Dergi, 1963 yılından 20 Şubat 1965 tarihine kadar 6 sayı yayımlandı. Dergi, Temmuz 1966 tarihinde 7. sayısıyla yeniden yayına başladı. Haziran-Temmuz 1968 tarihli 23 -24. ortak sayısıyla yayınına son verdi.
4.Öğretmen dergisi: Birlik dergisinin devamı olan öğretmen dergisi 1970 -73 yılları içinde 1. sayıdan başlamak suretiyle 20 sayı çıktı. Mayıs 1975 tarihinde 21. sayısıyla yeniden yayınlanmaya başlayan dergi, Şubat 1978 tarihinde 40. sayısıyla yayınına son verdi. Bir daha da çıkmadı.
5.Azınlık Postası gazetesi, Gümülcine’de (Komotini) Salahaddin Galip tarafından çıkarıldı. Haftalık olarak yayımlanan gazete,. Aralık1981 tarihinde yayınına son verdi.
6.Nurten Akpınar (Nur) Türkiye’de “Nurten Altınok” adıyla altı şiir kitabı yayınladı.
7.Cumhuriyet, 10.4.1977, İstanbul
8.Yuvamız dergisi, Eylül 1986 yılında Mustafa Hafız Mustafa tarafından aylık olarak çıkarılmış, 1996 yılında sahibinin ölümü üzerine yayınına son vermiştir. Gümülcine’de ayda bir çıkan dergi daha çok siyasi ve magazin ağırlıklı bir dergiydi.
9.Şafak dergisi 1989 yılında Mücahit Mümin, Rahmi Ali ve Mustafa Tahsinoğlu tarafından çıkarılmış, dergi, 2004 yılında 152. sayısıyla yayınına son vermiştir. Batı Trakya Türk Azınlığı’nın ilk kültür ve sanat dergisi olan aylık Şafak dergisi Batı Trakya Türk Edebiyatı’nın gelişmesine büyük katkılarda bulunmuş, yeni edebiyatçıların yetiştiği bir okul olmuştur.
10.Tevfik Hüseyinoğlu, Hüseyin Alibabaoğlu, Reşit Salim, Hüseyin Sadık, Aydın Ahmet, Ercan Caneri, Ayşe Kara, Muharrem Kalenci, Mümin Kara, Ahmet Davut, Faize Sıcak Emin, Mehmet Emin Haliloğlu, Vildan Serdar, Şükriye A. Mehmetoğlu, Tülay Şakiroğlu, Gül İhtiyar, İsmet Necdetoğlu, Nuri Mehmet, Hüseyin Şenol, Reyhan İbrahim, Sevim Ali, Cihan Abbasoğlu, Ali Molla Salih, Rebiha Bulut, Varol Haliloğlu, Recep Paçaman, Alev Kadri, Sonnur Halil, Mustafa Mustafa, Rasim Hasan Hint, A.E., Nodul,, Karaca, Nafiye Hüseyin, Faik Ali, Ayşe Hakkı, Yeşim Mehmetoğlu, Dilek Hacıhalil, Nuriye, H.A, Ayfer Mustafaoğlu, Aziz Aziz, Hatice Salih, Öznur Mehmet, Özlem Korkmaz, Nuray Kadri , Ahmet M. Ahmet, Şefaat Ahmet, Hüseyin Salihoğlu, Münevver Nazım, Ali Değirmendereli, Fehim Halil, Hasan Hasanoğlu,, Meral Karasulu, Nuriye,
11.Nurullah Genç, Muharrem Kubat, Ayhan İnal, Ömer Kayaoğlu, Bedriye Aksakal, Cemal Sayan, Tamer Abuşoğlu, Hasan Hüsnü Durgun, Cavit Arıkan, Yaşar Elden, Nizam Kaya, Abdülkadir Kaçar, Saniye ve Aynur Demir, Ömer Albayrak, Kemal Petriçli, Ahmet Günşen, Havva Bağrıaçık, Kâzım Ünal, Şükrü Öksüz, Sevgi Harmankaya, Ahmet Yardımcı, Bülent Özcan, Hasan Hüseyin Yalvaç, Sıddık Elbistanlı, Tayip Atmaca, Erdal Erçin, Oğuz Adem Selçuk, Cafer Yıldırım, Coşkun Karabulut, Kul Ozan, İ. Yavuz Bildik, Bestami Yazgan, Tahsin Köçek, Yaşar Faruk İnal, Tacim Çiçek, H. Mahmut İletmiş, Sezer Odabaşıoğlu, Ahmet Yılmaz, İdris Baykal İldeniz, Mehmet Aycı, Cevat Ok, Yücel İpek, M Fatih Öztemir, Cem Kaptanoğlu, Tayyar Tahiroğlu, Ali Ulvi Ciritoğlu, Kardiye Turan, Türkân Yeşilyurt, Erol Ars, Metehan Irak, Seçkin Gündüz, Sendik Paşayef Pirsultanlı, Serap Çelik, Burcu Işıksaçar, Ahmet Şerefli, Mustafa Türker, Turan Gökmenoğlu, Bedri Demiroğlu, Ferhan Sarılgan, Vedat Topuzoğlu, Sami Erdem, Zeyn, Ertuğrul Akbal, Selami Yıldırım, Aysel Yıldız-dağ, Mehmet Kevnin Pamukçu, Arif Aydın Bircan, Cazim Gürbüz, Tan Doğan, Osman Nuri Kurt, Müzeyyen Hançerci, Osman Baymak, Senemahu Topuz, İsmail A. Çavuş, Cengiz Pişirici, Birsen Yamalıoğlu, Ali Derin, Hasbi Afşar, Hülya Sönmez, Elif N. Yıldız, Halil İbrahim Özcan, Elif Aydın, Ahmet Tımış, Mehmet Ali Baştuji, Umut Bulut, Güngör Şenkal, İbrahim Çetin, Jale Bektaş, Mehmet Bütüç, Selma Erdal, İslam B. Erdi, Ali Balkız, Aysel Yenidoğanay, Hasan Çakaloğlu, Nukhet Tan, Erdoğan Kahya, Dionis Tanasoğlu, Zeki Büyük-tanır, Terane Halıcı, Faruk Afşar, Şemsettin Murat, Aziz Serbest, Bahri Sohtirik, Durmuş Arabacı, Latif Karagöz, Birsen Pekçolak, Yeşim Bayram, Emine Büyüktanır, Şıh Ali Kaygısız, Naci Ferhadov, İlknur Bayrak, Zeki Karaaslan, Muharrem Tahsin, Yılmaz Uçar, Vakıf Memmedov, Nurettin E. Haykırış, Uğur Hacıhanefioğlu, M. Mahzar Alphan, İlhan Kemal Kaplan, Nevra Çağlayan, Ali Bozdağ, Nurten Turhan Yüksel, Yahya Akbulut, Osman Erkan, Bayram İnce, Zahit Güney, Lütfü Seyfullah, Mehmet Hameş, Berrin Telli, Mehmet Ali Gül, Sevim Aydoğanoğlu, Çetin Boğa, Mustafa Bayramali, Mustafa Aydınlı, Dr. İsmail Hakkı Sır, M. Fikret Ünlüer, Hüseyin Demirci, Bekir Dağsever, Orhan Şentürk, Pınar Uzun, Bilge Palaz, Demet Güncü, Cemal Tuzcuoğulları, İkrime Kara, Kenan Oflaz, Mansur Ekmekçi, Ahmet Tolu, Fergül Çırpan, Bayram Durbilmez, Alaettin Tahir, Fatma Kırbaş, Emine Öztürk, Ata Devrim, Musa Aktaş, Ethem Baymak, İsmail Adil Şahin,
12.Güldeste ve antolojiler: “Yunus Emre Şiirleri Antolojisi, İrfan Ünver Nasrattınoğlu, 1987, Eskişehir”, “Yunus Emre’ye Şiirler, Ali Yakıcı, 1991, İstanbul”, “Yunus Emre Şiirleri, İrfan Ünver-Tahir Kutsi, 1991, İstanbul”, “Türk Dünyası Şiir Güldestesi, TYB Yayınları, 1993, Ankara”, “Şiir Burcunda Çocuk-GüldesteM.Tatçı, H. Özbay, B. Karakoç, MEB Yayınları, 1993, İstanbul”, “Atatürk İçin Türkiye Dışında Yazılmış Şiirler-Güldeste- İrfan Ünver Nasrattınoğlu, Kültür Bakanlığı Yayınları, 1994, Ankara”, “Türk Dünyası Şiir Antolojisi, Yakup Altın, 1994, Ankara”, “Çocuk Sevgidir-Güldeste- Yakup Altın, 1994, Ankara” Dergi ve gazeteler: 24 Saat Gazetesi – Ankara, Batı Trakya Dergisi – İstanbul, Tan Gazetesi – Priştine, Şiir Defteri – İstanbul, Eflatun Dergisi- Türkiye, Tercüman Gazetesi Kültür Sanat Eki-Türkiye, Birlik gazetesi-Üsküp, Sevinç dergisi-Üsküp, Tarla dergisi – İstanbul, Güneyde Kültür – Antakya, İnsanlığa Çağrı – İstanbul, Çevren dergisi – Priştine, Edebiyat gazetesi -Azerbaycan, Gaziantep’te Bugün gazetesi – Gaziantep, Güneysu dergisi – Adana…
₺105,78

Türler ve etiketler

Yaş sınırı:
0+
Litres'teki yayın tarihi:
01 ağustos 2023
Hacim:
22 s. 36 illüstrasyon
ISBN:
978-625-6494-28-2
Yayıncı:
Telif hakkı:
Elips Kitap
Ses
Ortalama puan 0, 0 oylamaya göre
Ses
Ortalama puan 0, 0 oylamaya göre
Ses
Ortalama puan 0, 0 oylamaya göre
Ses
Ortalama puan 0, 0 oylamaya göre
Ses
Ortalama puan 0, 0 oylamaya göre
Metin PDF
Ortalama puan 0, 0 oylamaya göre
Metin
Ortalama puan 0, 0 oylamaya göre
Metin
Ortalama puan 0, 0 oylamaya göre
Metin
Ortalama puan 0, 0 oylamaya göre